Στρατής Τσουλέλλης - «Πρόσφυγες»

Μυτιλήνη, 2015. Την ώρα που κάθε κύμα φέρνει κι άλλους πρόσφυγες στη στεριά όλο και περισσότεροι στρέφουν τα μάτια τους στο νησί και προσπαθούν να δουν, να καταλάβουν τι γίνεται. Στην προσπάθεια αυτοί πολλοί αντικρίζουν εικόνες που τα μέλη της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης αποτύπωσαν και δημοσιοποίησαν. Οι φωτογραφίες τους, συγκεντρώθηκαν στην Έκθεση «Πρόσφυγες»* που έχει φτάσει μέχρι το Ευρωκοινοβούλιο και την Αθήνα.

Αυτή η «ειλικρινής αποτύπωση ενός μικρού κομματιού όσων συνέβησαν στην Μυτιλήνη» από όταν ξέσπασε το προσφυγικό ζήτημα μέχρι και σήμερα, όπως την χαρακτηρίζει ο πρόεδρος της ΦΕΜ Στράτος Τσουλέλλης στην συνέντευξη που παραχώρησε στον Αλέξανδρο Σωματαρίδη, έρχεται στην Κατερίνη με πρωτοβουλία των 2ων Κινηματογραφικών Αφιερωμάτων, αποτελώντας μέρος του φετινού προγράμματος υπό τον τίτλο «Κινηματογραφώντας (σ)την Κρίση» και που εγκαινιάστηκε το βράδυ της Παρασκευής, 3 Μαρτίου, στην Γκαλερί «Μάτι».

Η έκθεση της ΦΕΜ που έρχεται στην Κατερίνη, μεταφέρει πολύ «δυνατές» εικόνες κ. Τσουλέλλη. Έχοντας ζήσει όλα τα ταραχώδη γεγονότα, πιστεύετε ότι έχει αποτυπωθεί στις φωτογραφίες το όλο κλίμα των ημερών;

Τίποτα δεν μπορεί να αποτυπώσει την πραγματικότητα αυτών των γεγονότων. Θα έλεγα ότι η έκθεση μας στη Κατερίνη μεταφέρει με ειλικρίνεια και χωρίς καμία επιτήδευση, ένα πολύ μικρό κομμάτι όλων αυτών που διαδραματίστηκαν στο νησί μας.

Τι αναμνήσεις σας έχουν μείνει από εκείνες τις μέρες, όταν από καλλιτεχνικοί φωτογράφοι, μετατραπήκατε σε φωτορεπόρτερ και μάλιστα ειδικών συνθηκών;

Το δίλλημα πράγματι ήταν μεγάλο. Από φωτογράφοι καλλιτεχνικής φωτογραφίας ξαφνικά μετατραπήκαμε σε φωτορεπόρτερ. Έπρεπε όμως να γίνει αυτό για να μαθευτεί και να κινητοποιηθεί προς βοήθεια, άμεσα, η παγκόσμια κοινότητα. Ο αριθμός των προσφύγων που καθημερινά έφτανε από τις Τουρκικές ακτές ήταν τεράστιος και το πρόβλημα δεν ήταν διαχειρίσιμομόνο από την Ελλάδα

Το να φωτογραφίζεις τέτοιες σκηνές, τι διεργασίες ξυπνά στο μυαλό του φωτογράφου; Βοηθά στο να εξωραΐζονται κάπως οι εικόνες ή υπάρχουν στιγμές που σας στοιχειώνουν ακόμα;

Οι εικόνες είναι βαθειά χαραγμένες μέσα μας.Μας έχουν επηρεάσει και μας έχουν αλλάξει σαν χαρακτήρες. Όσο ψύχραιμος και να είσαι στο τέλος λυγάς. Παρατάς την μηχανή σου και τρέχεις να βοηθήσεις. Βλέπαμε τον τρόμο στα μάτια των παιδιών, τον φόβο στουςμεγαλύτερους. Άνθρωποι να κλαίν και να φιλούν το χώμα μόλις έβγαιναν από τις βάρκες. Άνθρωποι που πριν λίγο καιρό ζούσαν ειρηνικά σαν και μας και τώρα με τα παιδιά στην αγκαλιά τους και μέσα σε μια νάιλον σακούλα να μεταφέρουν όλη τη προηγούμενη ζωή τους προς το άγνωστο αναζητώντας μια καινούρια πατρίδα.

Η έκθεση έχει ταξιδέψει σε αρκετές πόλεις. Είστε ικανοποιημένος από την υποδοχή που δέχεται και τα ερεθίσματα που προκαλεί στους επισκέπτες της;

Ο κόσμος, όπου και αν ταξίδεψε αυτή η έκθεση, ήταν πολύ αλληλέγγυος. Προσπάθησε να ενημερωθεί και ουσιαστικά για το τι καλύτερο θα μπορούσε να γίνει. Πως θα μπορούσε να βοηθήσει.

Ειδικότερα στις Βρυξέλλες, τι ανταπόκριση λάβατε κατά την παρουσίαση της έκθεσης στο Ευρωκοινοβούλιο; Είδαν τις φωτογραφίες σας αυτοί που αποφασίζουν και ορθώνουν τείχη και συρματοπλέγματα απέναντι στους πρόσφυγες;

Εντυπωσιάστηκα από την έλλειψη ενημέρωσης. Όσο και αν σας φαίνεται περίεργο υπάρχει ακόμη πολλή άγνοια πάνω στο θέμα αυτό.

Από τη σταδιοδρομία σας ως φωτογράφος είχατε ήδη παραστάσεις από πολλές πόλεις του εξωτερικού. Πως βλέπατε την Μυτιλήνη κάθε φορά που γυρίζατε, πόσο έχει αλλάξει τα τελευταία δύο χρόνια και πως θεωρείτε ότι την βλέπουν οι πρόσφυγες που πιάνουν στεριά στο νησί σας;

Η ΦΕΜ, με τις δράσεις της, έχει δείξει διαχρονικά ότι πιστεύει στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών.

Τα όσα γίνονται γύρω από το προσφυγικό σας έχουν φέρει αντιμέτωπους με άλλους κατοίκους ή κοινωνικές ομάδες από το νησί;

Όχι ποτέ. Η ΦΕΜ δεν έχει πολιτική χροιά ούτε ανακατεύεται σε κομματικά τερτίπια. Η τέχνη είναι παγκόσμια και εμείς πιστεύουμε ότι με την τέχνη οι δύο λαοί έρχονται πιο κοντά. Έχουμε πολλές σχέσεις και ανταλλαγές με φωτογραφικές λέσχες στη Τουρκία. Έχουμε φίλους φωτογράφους που όταν μας συμβαίνει κάτι ανησυχούν για μας και μείς ανησυχούμε για αυτούς. «Ανησυχείς όταν το φως του γείτονα σου είναι σβηστό. Αναρωτιέσαι ..είναι καλά?»

Θεωρείτε ότι η κρίση στο σύνολό της, έχει αποτυπωθεί καλλιτεχνικά στην χώρα μας; Πιστεύετε ότι είναι κι αυτό μέρος του έργου που έχει να επιτελέσει η τέχνη;

Πάντα στην κρίση η Τέχνη μεγαλουργεί. Πιστεύω θα δούμεπολλά ακόμη γύρω από αυτό το θέμα. Δυστυχώς. Όμως οι καλλιτέχνες πολλές φορές με τα έργα τους θέτουν ερωτήματα προς σκέψη καιπροβληματισμό. Ναι πιστεύω ότι τελικά η Τέχνη βοηθά τον άλλον να δει τα πράγματα διαφορετικά.

*Η έκθεση «Πρόσφυγες» συνεχίζεται έως και τις 18/3 στη Γκαλερί «Μάτι».