Το δίλημμα της πεταλούδας

Καθώς ο Τσουάνγκ Τσου κοιμάται, ονειρεύεται πως είναι μια πεταλούδα που πετά ανέμελα στο δάσος.

Είναι αργά. Ο ήλιος έχει σχεδόν κρυφτεί πίσω απ' τα κτίρια. Ωραία η βόλτα στο κοντινό πάρκο, χαλαρωτική. Ειδικά αν δεν κουβαλάς και τη φωτογραφική μηχανή σου στον ώμο, τότε τα πράγματα μοιάζουν... διαφορετικά. Την ξέχασες στο σπίτι αλλά τώρα είναι αργά για δάκρυα. Μπορείς όμως να κάνεις πως φωτογραφίζεις δηλαδή να κάνεις πως ανταλλάζεις εμπειρίες με τις εικόνες τους. Κάτι παίρνεις όταν έχεις την κάμερα στα χέρια αλλά για να το πάρεις κάτι πρέπει να δώσεις. Και δίνεις εμπειρίες, δηλαδή μνήμες. Μνήμες που θα μπορούσες να συλλέξεις. Δεν πειράζει όμως, έχεις εικόνες. Κράτα τες μόνο, μην τις χάσεις.

Ξαφνικά, μια μεγάλη μπλε πεταλούδα ήρθε και κάθισε ήσυχα πάνω σ’ ένα άνθος. Έσκυψες προσεχτικά απλώνοντας το χέρι. Η πεταλούδα δεν έδειξε να ταράζεται αλλά λίγο πριν την επαφή τίναξε τα μεγάλα σκούρα μπλε φτερά της και χάθηκε μακριά. Έμεινες για λίγο ακίνητος, χαζεύοντας με αφέλεια αυτό το κομψοτέχνημα της φύσης να απομακρύνεται. Σου άρεσε σαν εμπειρία. Αν είχες τη μηχανή μαζί σου θα τη φωτογράφιζες έτσι δεν είναι; Και σίγουρα θα προέκυπτε μια ωραία φωτογραφία. Φαντάσου λέει, καθώς είχες βγει στο κυνήγι εικόνων και έψαχνες με λαιμαργία θέματα να φωτογραφίσεις, να πέσεις πάνω σε μια μεγάλη πολύχρωμη πεταλούδα, να σαν κι αυτή που πέταξε πριν λίγο. Την πλησίασες προσεκτικά, την κοίταξες, την μέτρησες, την ζύγισες, έσκυψες μήπως και το βουνό στο βάθος φανεί πιο έντονο και... Αυτό είναι! Είσαι έτοιμος για την επόμενη καταπλητική φωτογραφία σου! Λίγο πριν την απαθανατίσεις όμως, θυμήθηκες κάτι άσχετο αλλά και σχετικό. Τα συγκεκριμένα έντομα λέει, καταναλώνουν τεράστια ποσά ενέργειας κάθε φορά που πραγματοποιούν μια πτήση. Τα φτερά τους είναι τόσο μεγάλα και βαριά ώστε το πέταγμά τους να είναι τρομερά κουραστικό. Όσο περισσότερο πετά μια πεταλούδα, τόσο περισσότερο ταλαιπωρείται, με αποτέλεσμα να μειώνεται το προσδόκιμο ζωής της το οποίο διαρκεί περίπου μια εβδομάδα, ίσως και λιγότερο. Για φαντάσου! Μέσα σε μια και μόνο εβδομάδα το χαριτωμένο αυτό πλάσμα εκκολάπτεται, μεταμορφώνεται, μαθαίνει τον κόσμο, ερωτεύεται, ζευγαρώνει, πεθαίνει.

Τώρα άρχισες να την συμπαθείς περισσότερο αλλά και να τη λυπάσαι κιόλας σωστά; Σου έρχεται η επιθυμία να την πάρεις στα χέρια και να την κολλήσεις πάνω στον απειλητικό φακό σου. Θέλεις την εικόνας της περισσότερο από πριν, λες και σε έχρισε κάποιος πιστοποιητή της ύπαρξής της. Άνθρωπος είσαι άλλωστε, πολλά νομίζεις πως σου ανήκουν. Είναι κι εκείνο το ρημάδι το περιοδικό φύσης και άγριας ζωής, ή μήπως οι φωτογραφίες που σου έδειχνε τις προάλλες ο φίλος σου, καμαρώνοντας σαν ψαράς που έπιασε στα δίχτυα του κιτρινόπτερο τόνο. Όμως σκέψου λίγο. Αν πλησιάσεις πολύ την πεταλούδα, πιθανώς να την τρομάξεις και να την αναγκάσεις να πετάξει μακριά. Θα γίνεις συνειδητά ο αστάθμητος παράγοντας στη ζωή της, επηρεάζοντας το χρόνο που της απομένει να ζήσει. Θα κερδίσεις μια φωτογραφία, ίσως μια πολύ καλή φωτογραφία, αλλά θα προκαλέσεις μια σειρά αλλαγών που μπορεί να κρίνουν την τύχη του εντόμου. Έλα τώρα, τι δίλημμα είναι αυτό. Έτσι είναι η ζωή. Μια πεταλουδίτσα είναι μόνο. Μια πεταλουδίτσα που τα έζησε όλα μέσα σε μια εβδομάδα! Εσύ; Για ρίξε μια ματιά προς τα πίσω. Μπορείς να θυμηθείς πόσα έζησες ώστε να ξέρεις πόσα ακόμα πρέπει να ζήσεις; Ή μήπως χρειάζεται να ψάξεις στους σκληρούς σου δίσκους μπας και θυμηθείς τίποτα; Το κορνάρισμα ενός αυτοκινήτου σε επανέφερε στην πραγματικότητα. Είχε πέσει το σκοτάδι και τα φώτα του δρόμου κατακιτρίνισαν τον τόπο. Έκανες να φύγεις, χωρίς κάμερα στον ώμο, χωρίς φωτογραφίες, όμως με μια ταπεινή αλλά καινούργια εμπειρία στο μυαλό, μια καινούργια μνήμη.

Ο Τσουάνγκ Τσου ξύπνησε. Δεν ήταν όμως σίγουρος πως είναι ένας άνθρωπος που ονειρεύτηκε πως ήταν πεταλούδα ή αν είναι μια πεταλούδα που ονειρεύεται πως είναι άνθρωπος.