René Burri

Ο René Burri, γεννημένος στις 9 Απριλίου 1933 στη Ζυρίχη της Ελβετίας, σπούδασε στη Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών (1949 - 1953) και από το 1953 έως το 1955 εργάστηκε ως σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, ενώ παράλληλα εκτελούσε τη στρατιωτική του θητεία. Είναι η ίδια εποχή που άρχισε να χρησιμοποιεί μία Leica. Στη συνέχεια δούλεψε για τη Disney ως cameraman μέχρι το 1955. Την ίδια χρονιά γίνεται συνεργάτης του πρακτορείου Magnum και κερδίζει τη διεθνή προσοχή κάνοντας ένα ρεπορτάζ για κωφάλαλα παιδιά με τίτλο “Touch of Music for the Deaf” που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Life. To 1959 γίνεται επίσημο μέλος του Magmum και 1982 εκλέγεται πρόεδρος του Magnum Γαλλίας.

Aπό το 1956 έως το 1959 ταξιδεύει για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε Ευρώπη (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία , Ελλάδα), Μέση Ανατολή (Τουρκία, Αίγυπτος, Συρία, Ιράκ, Ιορδανία, Λίβανος), Ιαπωνία και Λατινική Αμερική, όπου έκανε τη φωτογραφική σειρά "El Gaucho", η οποία και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Du το 1959. Μέρος του φωτογραφικού έργου που παρήγαγε κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών έχει δημοσιευτεί στη Life, Look, Stern, Paris-Match, Epoca, και New York Times.

Το 1959 άρχισε να δουλεύει το βιβλίο του “Die Deutschen”, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1962 στην Ελβετία (Les Allemands, Robert Delpire, 1963). Ο Burri υπήρξε γνωστός στο ευρύ κοινό κυρίως για τις φωτογραφίες προσωπικοτήτων όπως ο “Che” Guevara και καλλιτεχνών όπως οι Picasso, Giacometti και Le Corbusier.

Η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία του “Che”

Το 1963, ενώ εργαζόταν στην Κούβα, o Burri φωτογράφισε τον Ernesto “Che” Guevara κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξής του με μία Αμερικανή δημοσιογράφο. Η χαρακτηριστική εικόνα του “Che” με το πούρο, έκανε το γύρο του κόσμου. Ο ίδιος ανέφερε σε συνέντευξή του σχετικά: «Το 1958, ένα χρόνο πριν από την επανάσταση, το Magnum ήθελε να με στείλει στην Κούβα, επειδή είχε επαφές με τους αντάρτες. Είχα μόλις περάσει έξι μήνες στη Νότια Αμερική και είπα όχι, έτσι έχασα τα πάντα.»

Λίγα χρόνια αργότερα, η δημοσιογράφος του περιοδικού Look Laura Bergquist, καλεί τον Burri να τη συνοδεύσει στη συνέντευξη θα έπαιρνε από τον “Che”. Eίχε συναντήσει τον “Che” Guevara στα Ηνωμένα Έθνη τον Οκτώβριο του 1962, μετά την πυραυλική κρίση της Κούβας και τον είχε ενοχλήσει τόσο πολύ που της είπε πως αν καταφέρει να πάρει άδεια από την CIA και το Πεντάγωνο, είναι προσκεκλημένη στην Κούβα, ώστε να της δείξει τι πραγματικά συμβαίνει. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του “Che” στον όγδοο όροφο του Hotel Riviera στην Αβάνα. Ο Burri είδε τα στόρια κατεβασμένα και αφού συστήθηκε, τον ρώτησα στα γαλλικά αν μπορούσε να ανοίξει τα στόρια επειδή χρειαζόταν λίγο φως. Η απάντησή του ήταν αρνητική και τότε σκέφτηκε «καλά, αυτό είναι το δικό σου πρόσωπο, όχι το δικό μου».

Ξεκινώντας τη συνέντευξη ο Burri θεώρησε πως είχε μία απίστευτη ευκαιρία να αποτυπώσει τον “Che” σε διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις, αλλά αυτός δεν τον είχε κοιτάξει ούτε μία φορά, απορροφημένος καθώς ήταν με το να πείσει τη δημοσιογράφο για χάρτες και γραφήματα. Ήταν ένας μανιώδης καπνιστής που με κάθε ευκαιρία άναβε ένα από τα πούρα του. Επιστρέφοντας στη Νέα Υόρκη, το περιοδικό χρησιμοποίησε μόνο μία φωτογραφία, μόλις στο ένα όγδοο της σελίδας. Μετά τον θάνατο το Che, αυτή η φωτογραφία απέκτησε εμβληματική σημασία. Ακόμη και πριν τον θάνατό του, κάποια παιδιά είχαν πλησιάσει τον Burri ζητώντας του να κάνουν αφίσα τη συγκεκριμένη φωτογραφία. Ποτέ δεν άκουσε αν η φωτογραφία άρεσε ή όχι στον Che. Δεν υπήρχε απολύτως καμία απάντηση από τη μεριά της Κούβας. «Η φωτογραφία είναι μία στιγμή» λέει ο Burri, «όταν πατήσεις το κουμπί δεν θα επιστρέψει ποτέ. Αυτή η φωτογραφία είναι διάσημη χάρη στον τύπο με το πύρο, όχι για μένα».

Ο Burri συμμετείχε στη δημιουργία του Magnum Films το 1965, και στη συνέχεια πέρασε έξι μήνες στην Κίνα, όπου γύρισε την ταινία “The Two Faces of China”, παραγωγή του BBC. Άνοιξε τη Gallery του Magnum στο Παρίσι το 1962, ενώ παράλληλα συνέχισε να φωτογραφίζει, όπως επίσης να κάνει κολλάζ και σκίτσα.

Το 1998 κέρδισε το βραβείο Dr Erich Salomon από την Γερμανική Ένωση φωτογραφίας. Ακολούθησε το πολιτιστικό βραβείο Canton of Zurich (1999). Κατά τη περίοδο 2004-2005 πραγματοποιήθηκε μία μεγάλη αναδρομική έκθεση του φωτογραφικού του έργου στο Maison Européenne de la Photographie στο Παρίσι και περιόδευσε σε πολλά άλλα ευρωπαϊκά μουσεία.

Ο René Burri ζούσε και εργαζόταν στη Ζυρίχη και το Παρίσι. Πέθανε στις 20 Οκτωβρίου 2014, αφήνοντας ένα αρχείο 30.000 φωτογραφιών στο Musée de l’Élysee στη Λωζάνη.