Θεόδωρος Αγγελόπουλος (1935 - 2012)

Μια μεγάλη μορφή του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο πολυβραβευμένος Έλληνας σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος "έφυγε" πρόσφατα από την ζωή κάνοντας έτσι φτωχότερη την Ελλάδα και την έβδομη τέχνη.

Ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος Θεωρούνταν ο ελεγειακός ποιητής των κινηματογραφικών εικόνων και της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και κοινωνικής πραγματικότητας.

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1935.
Το 1953 εισάγεται στη Νομική Σχολή Αθηνών την οποία εγκαταλείπει στο πτυχίο.
Το 1961 φεύγει για τη Γαλλία και γράφεται στη Σορβόννη όπου παρακολουθεί μαθήματα γαλλικής φιλολογίας και φιλμολογίας, με καθηγητές τον Ζορζ Σαντούλ και τον Μιτρί, τους οποίους ξανασυνάντησε αργότερα στην IDHEC. Παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα εθνολογίας με το Λεβί Στρος. Για να αντεπεξέλθει στα έξοδα των σπουδών δουλεύει στη ρεσεψιόν της Σιτέ Ουνιβερσιτέρ (με την ώρα) μαζί με τον γλύπτη Γεράσιμο Σκλάβο.
Το 1962 γίνεται δεκτός, ύστερα από εξετάσεις, στην περίφημη σχολή κινηματογράφου IDHEC. Η διαφωνία και σύγκρουσή του με τον καθηγητή της σκηνοθεσίας οδηγεί σε πρόωρη λήξη τις σπουδές του.
Το 1963 συνεχίζει τη φοιτητική του διαδρομή στο Musee de l’homme κοντά στον εθνολόγο - σκηνοθέτη Ζαν Ρους, όπου διδάσκεται το σινεμά-ντιρέκτ.
Το 1964 επιστροφή στην Ελλάδα. Η επάνοδος στην πατρίδα συνοδεύεται από αναίτιο ξυλοδαρμό του από την αστυνομία καθώς βάδιζε ανύποπτος. Επεισόδιο που τον επηρέασε και άλλαξε την διάθεση και τα σχέδιά του. Τότε η σκηνοθέτης Τώνια Μαρκετάκη του προτείνει να συνεργαστεί με την εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή» ως κριτικός. Προς μεγάλη έκπληξη όλων - και του ιδίου - αντί να γυρίσει στην Γαλλία, όπως ήταν και το αναμενόμενο, έμεινε στην Ελλάδα. Και εργάστηκε ως κριτικός.
Το 1965 οι Φόρμινξ (ο Βαγγέλης Παπαθανασίου και ο αδελφός του και μάνατζερ του συγκροτήματος Νίκος), του προτείνουν να γυρίσει μια ταινία που θα προωθούσε την περιοδεία τους στην Αμερική. Τότε, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, κάνει και το πρώτο γύρισμα στη Θεσσαλονίκη, στο Παλαί ντε Σπόρ, σε συναυλία του συγκροτήματος, με 8.000 θεατές. Η περιοδεία ματαιώθηκε και οι «Φόρμινξ» δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ.
Το 1968 συμμετέχει πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η μικρή μήκους ταινία «Εκπομπή» παίρνει το Βραβείο κριτικών.
Την 1η Σεπτεμβρίου 1969 κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του ιστορικού περιοδικού «Σύγχρονος κινηματογράφος». Συνιδρυτές ο Θ. Αγγελόπουλος με τον Β. Ραφαηλίδη. Οι δυο τους συνέλαβαν την ιδέα της οργάνωσης και εκτέλεσης ενός θεωρητικού περιοδικού για τον κινηματογράφο που θα παρακολουθούσε και θα σχολίαζε την σύγχρονη πρωτοπορία.
Το 1970 η "Αναπαράσταση", η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους, βραβεύεται στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και σηματοδότησε την νέα εποχή του Ελληνικού κινηματογράφου.
Έκτοτε, οι ταινίες του έχουν συμμετάσχει σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και έχει κερδίσει πολλά βραβεία, τα οποία τον καθιέρωσαν παγκοσμίως ως έναν από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου κινηματογράφου. Πολλά αφιερώματα που τιμούν τη δουλειά του Θόδωρου Αγγελόπουλου έχουν πραγματοποιηθεί σ' όλο τον κόσμο. Έχει αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορας των Πανεπιστημίου των Βρυξελλών, του Πανεπιστημίου X Ναντέρ (Nanterre) στο Παρίσι και του Πανεπιστημίου του Έσσεξ (Essex).

Στις 24 Ιανουαρίου 2012, o Θόδωρος Αγγελόπουλος κατά την διάρκεια των  γυρισμάτων της νέας του ταινίας με τίτλο “ Η Άλλη Θάλασσα ”, τραυματίζετε σοβαρά από διερχόμενη μοτοσυκλέτα. Μεταφέρθηκε σοβαρά τραυματισμένος σε νοσοκομείο του Φαλήρου όπου και τελικά το ίδιο βράδυ άφησε την τελευταία του πνοή.

Η νέα ταινία του Θ. Αγγελόπουλου, είχε ξεκινήσει στις αρχές Ιανουαρίου και πραγματευόταν την οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα.

Συνέντευξη του Θόδωρου Αγγελόπουλου στη ΝΕΤ για την κρίση και την ταινία με τίτλο, «Η Άλλη Θάλασσα».

 

Φιλμογραφία

• Forminx Story (1965)
• Η Εκπομπή (1968)
• Αναπαράσταση (1970)
• Μέρες του ’36 (1972)
• Ο Θίασος (1974-’75)
• Οι κυνηγοί (1977)
• Ο Μεγαλέξαντρος (1980)
• Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη (1983)
• Ταξίδι στα Κύθηρα (1984)
• Ο Μελισσοκόμος (1986)
• Τοπίο στην ομίχλη (1988)
• Το μετέωρο βήμα του πελαργού (1991)
• Το βλέμμα του Οδυσσέα (1995)
• Μια αιωνιότητα και μια μέρα (1998)
• Το λιβάδι που δακρύζει (2004)
• Η Σκόνη του Χρόνου (2008)

 

Βραβεία - Διακρίσεις

1968 : Η μικρή μήκους «Εκπομπή». Πρώτη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βραβείο κριτικών.
1970 : «Αναπαράσταση». Σαρώνει τα βραβεία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βραβείο Ζώρζ Σαντούλ για την καλύτερη ταινία που προβλήθηκε στη Γαλλία το 1971. Καλύτερη ξένη ταινία στο Φεστιβάλ του Hyeres (1971). Ειδική μνεία της FIPRESCI (Διεθνής Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου) στο Φεστιβάλ Βερολίνου (1971).
1972 : «Μέρες του ‘36» Βραβείο σκηνοθεσίας και φωτογραφίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βραβείο της FIPRESCI στο Φεστιβάλ Βερολίνου (1972).
1974-75 : «Ο Θίασος». Δεκατρία βραβεία. Στις Κάννες (1975) από τη FIPRESCI. Στην Ταορμίνα, στο Βερολίνο (Βραβείο ΙΝΤΕΡΦΙΛΜ), στο Λονδίνο (1979, Καλύτερη ταινία της χρονιάς), στην Ιαπωνία, στη Θεσσαλονίκη (1975, Βραβεία Καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, Α αντρικού και Α γυναικείου ρόλου, ΠΕΚΚ). Καλύτερη ταινία της δεκαετίας 1970 - 1980 από την ένωση κριτικών της Ιταλίας. Ανάμεσα στις καλύτερες ταινίες στην Ιστορία του
Παγκόσμιου Κινηματογράφου από την FIPRESCI.
1977 : «Κυνηγοί». Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών. Βραβείο Καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ του Σικάγο. Βραβείο της Ένωσης Τούρκων Κριτικών.
1980 : «Μεγαλέξανδρος». Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας, όπως επίσης και τα βραβεία της FIPRESCI και Cinema Nuovo στο ίδιο φεστιβάλ. Βραβείο της ΠΕΚΚ στη Θεσσαλονίκη.
1983 : «Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη». Μια διαφορετική Αθήνα. Της ιστορίας και του προσωπικού μύθου του σκηνοθέτη (διάρκεια 43’). Ποίηση : Σεφέρη, Λειβαδίτη. Μουσική : Χατζηδάκη, Κηλαηδόνη, Σαββόπουλου.
1984 : «Ταξίδι στα Κύθηρα». Βραβείο σεναρίου στις Κάννες. Κρατικά βραβεία Καλύτερης ταινίας, σεναρίου, Α ανδρικού ρόλου, Α γυναικείου ρόλου, σκηνογραφίας, Βραβείο Κριτικών στο Φεστιβάλ Ρίο ντε Τζανέϊρο (1984).
1985 : Chevalier dans l’ordre des Arts et des Letrres από το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλικής
Δημοκρατίας.
1988 : «Τοπίο στην ομίχλη». Αργυρό Λιοντάρι στη Βενετία. Βραβείο Φελίξ Καλύτερης Ευρωπαϊκής ταινίας.
1991 : «Το μετέωρο βήμα του πελαργού». Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών.
1992 : Του απονέμεται το παράσημο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής από την Γαλλική Δημοκρατία.
1995 : «Το βλέμμα του Οδυσσέα». Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών καθώς και το βραβείο της FIPRESCI. Καλύτερη ταινία της χρονιάς, Φελίξ των κριτικών.
1995 : Ανακηρύσσεται επίτιμος διδάκτωρ του πανεπιστημίου των Βρυξελλών.
1997 : Officier dans l’Ordre des Arts et des Lettres, από το Centre National de la Cinematographie.
1998 : «Μια Αιωνιότητα και Μια Μέρα». Χρυσός Φοίνικας του Φεστιβάλ των Καννών, και το Prix Ecumenique.
1999 : Officier de la legion d’honneur, από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας.
1999 : Docteur Honoris Causa, από το πανεπιστήμιο Universite Paris X Nanterre.
2001 : Doctor Honoris Causa, από το Πανεπιστήμιο του Essex
2004 : Doctor Honoris Causa, από το Πανεπιστήμιο «Stendhal-Grenoble3», Γαλλία
2004 : “Τριλογία:Το λιβάδι που δακρύζει» Βραβείο της Διεθνούς Ενωσης Κινηματογράφου ( FIPRESCI ) στην καλύτερη Ευρωπαϊκή ταινία για το 2004.
2008: Xρυσό μετάλλιο του ιδρύματος Circulo de Bellas Artes για το σύνολο του έργου του.

 

Το trailer της "Σκόνης του Χρόνου" (2008)

Σκηνή από την ταινία  το "Βλέμμα του Οδυσσέα" με τον Θανάση Βέγγο και τον Χάρβεϊ Καϊτέλ.

Συνέντευξη του Θόδωρου Αγγελόπουλου στον δημοσιογράφο Δημήτρη Τρίκα με αφορμή την ταινία του «Η σκόνη του χρόνου» (2008)

 

«Ξεχάστε με στη θάλασσα»

«Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία αλλά δεν μπορώ να κάνω το ταξίδι σας
Είμαι επισκέπτης
Το κάθε τι που αγγίζω με πονάει πραγματικά
κι έπειτα δεν μου ανήκει
Όλο και κάποιος βρίσκεται να πει "δικό μου είναι"
Εγώ δεν έχω τίποτε δικό μου είχα πει κάποτε με υπεροψία
Τώρα καταλαβαίνω πως το τίποτε είναι τίποτε
Ότι δεν έχω καν όνομα
Και πρέπει να γυρεύω ένα κάθε τόσο
Δώστε μου ένα μέρος να κοιτάω
Ξεχάστε με στη θάλασσα
Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία».

(ανέκδοτο ποίημα του Θόδωρου Αγγελόπουλου γραμμένο το 1982 λίγο πριν από την έναρξη συγγραφής του σεναρίου της ταινία «Ταξίδι στα Κύθηρα»)