Ψάχνοντας τον Αριστοτέλη... της φωτογραφίας στη Θεσσαλονίκη

Φωτογραφία Εκδήλωσης
· Διάφορα // Δημοσίευση: 25 Φεβ 2012

του Αρσένιου Τοπτσίδη

Γιατί ο Πλάτων υπάρχει, είναι στην Αθήνα, και βρίσκεται σ' όλη την Ελλάδα, όπου τον καλούν, και συνεχίζει να μιλάει και να διδάσκει τη φωτογραφία.

Στη μέση της διαδρομής ο Βόλος*, μια βολή απ' τη Θεσσαλονίκη και απ' την Αθήνα, μια επαρχιακή πόλη με ομορφιά και καθαριότητα, όπου μπορεί κανείς να βλέπει ακόμη τα αστέρια στον ουρανό. Οι άνθρωποι της ευγενικοί, φιλήσυχοι, και προσηνείς, απ' όσο τους είδαμε και μιλήσαμε λίγο μαζί τους, όπως είναι άλλωστε σ' όλες τις επαρχιακές πόλεις οι άνθρωποι. Μάλλον η ποιότητα ζωής στην επαρχία είναι πολύ καλύτερη απ' ότι στην πρωτεύουσα και την συμπρωτεύουσα. Από τί εξαρτάται άραγε η ποιότητα μιας καλής ζωής, μιας πόλης, και μιας καλής φωτογραφίας; Και με τί κριτήρια μπορεί κανείς να τα ταξινομήσει; Πού είναι οι άνθρωποι τους να τα αναδείξουν, να μιλήσουν γι' αυτά, να γράψουν ποίηση και να τα υμνήσουν; Δεν υπάρχουν;

Ουδέποτε έπαψα να πιστεύω ότι αυτή η γη σταμάτησε να βγάζει φιλοσόφους, ποιητές, καλλιτέχνες, και καλούς πολιτικούς, αλλά πού είναι, γιατί δεν φαίνονται, τί μας εμποδίζει να τους δούμε;

Η παραζάλη!
Μήπως αυτή ευθύνεται ότι δεν μπορούμε να δούμε τους γύρω μας, να εντρυφήσουμε στην ιστορία και τη φιλοσοφία μας, να κοιτάξουμε τον απέραντο ουρανό της νύχτας και να αφουγκραστούμε τα εσώψυχα της ύπαρξης μας; Γιατί αν τα κάναμε όλα αυτά, και σήμερα θα συνέχιζε η χώρα αυτή να γεννά φιλοσόφους, ποιητές, καλλιτέχνες, ακόμα και πολιτικούς. Μήπως όμως δεν υπάρχουν και μείναμε στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη;

Εγώ δεν το πιστεύω αυτό, γιατί δεν υπάρχουν κενά στη ιστορία της Ελλάδος, κάθε εποχή και αιώνας έχει να μας προτείνει και τον Αριστοτέλη της. Αλλά ειδικά αυτοί οι δύο φιλόσοφοι γιατί είναι αξεπέραστοι και υπάρχει συχνή, συχνότερη στο εξωτερικό, αναφορά σ' αυτούς; Έχω να βγω έξω από τότε που στο άκουσμα της καταγωγής μου άκουγα περήφανα τον θαυμασμό, ακόμα και αγραμμάτων ανθρώπων, ότι προέρχομαι από τη χώρα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη! Δεν με ενδιαφέρει τί λένε αυτήν την εποχή για την Ελλάδα, πολύ περισσότερο δεν θέλω να με λυπούνται, αλλά μ' ενδιαφέρει αυτή η χώρα να συνεχίσει να παράγει.

Γιατί φαίνεται σήμερα ότι δεν παράγει, πως αλλάξαν τα πράγματα;
Πρέπει να τα βάλουμε κάτω, να τα καθαρίσουμε, να τα ταξινομήσουμε, να τα βάψουμε όλα λευκά, και να αρχίσουμε πάλι απ' την αρχή.

Αυτό κάνει ο Πλάτωνας Ριβέλλης στη φωτογραφία, χάρη στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ, στο οποίο οφείλουμε ευχαριστίες για την χορηγία του σεμιναρίου όλοι οι συμμετέχοντες και ιδιαίτερα στους ανθρώπους του στο Βόλο), οργώνει την Ελλάδα για να μας μιλήσει για την φωτογραφία καθαρά, και να μας οδηγήσει στις αρχές της.

Τελικά ο Ριβέλλης είναι μεγάλος δάσκαλος· καθ' όλη τη διάρκεια του σεμιναρίου με προκαλούσε, και πάλευα μαζί του χωρίς να τον νικώ και να νικιέμαι, άλλοτε όμως παραδινόμουν στα επιχειρήματα του που γινόταν με κείμενα άλλων και εικόνες, πολλές φορές ο λόγος του λειτουργούσε σαν τόνος μουσικού οργάνου που συγκινούσε όλο το σώμα και παλλόταν σαν χορδή, ένιωθα να διαπερνιέμαι σαν από ρεύμα που κατέληγε στα άκρα του σώματος μου. Αυτά δεν τα γράφω έχοντας διάθεση να υποτιμήσω τους υπόλοιπους δασκάλους φωτογραφίας, αλλά περιμένουμε να ακουστούν και άλλοι, να φανούν, και έτσι να γίνει ένα δίκτυο συνεργασίας προς όφελος της φωτογραφίας και της τέχνης. Ο Πλάτων βάζει ψηλά τον πήχη, τα κριτήρια είναι ξεκάθαρα, τα πρότυπα μπροστά μας.

Τί μας μένει;
Να βάλουμε μπροστά τη δημιουργική μας μηχανή, με καθαρό νου και καρδιά, και να καταθέσουμε την πρόταση μας, να προτάξουμε μπροστά το στήθος μας και να παλέψουμε, να βγούμε νικητές του εαυτού μας.

*Στο Βόλο, στο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα πραγματοποιήθηκε σεμινάριο φωτογραφίας από τον Πλάτωνα Ριβέλλη με τίτλο "Εισαγωγή στην Καλλιτεχνική Φωτογραφία", το οποίο είναι αυτοτελές και διήρκεσε είκοσι ώρες, κατά το τριήμερο 18-20 Φεβρουαρίου 2012, με συζητήσεις, αναλύσεις, προβολές και κριτική φωτογραφιών.
Χορηγός ήταν το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) που διοργάνωσε το τέταρτο κατά σειρά και διεξάγετε στο Δίκτυο Μουσείων του ΠΙΟΠ.

“Ἔστιν οὖν Τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστου τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν”.
Ποιητική, Αριστοτέλους.