Portfolio Review με τον Ηρακλή Παπαϊωάννου

Το Σάββατο, 12 Μαΐου, ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, επιμελητής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, ήρθε στο Βόλο καλεσμένος της Φωτογραφικής Λέσχης. Σκοπός της επίσκεψής του ήταν να δει δουλειές των μελών και να γνωριστεί μαζί τους. Η σχέση του με τη Λέσχη, ωστόσο, ξεκινάει από την ίδρυσή της, αφού είχε στο παρελθόν συνεργαστεί με το Μουσείο Φωτογραφίας λόγω της συνδιοργάνωσης εκθέσεων και εκδηλώσεων με αφορμή το έργο του Δημήτρη Λέτσιου και του Αβραάμ Παυλίδη.

Το απόγευμα του Σαββάτου, λοιπόν, ο Ηρακλής Παπαϊωάννου πραγματοποίησε portfolio review σε 9 μέλη της Λέσχης και στη συνέχεια συζήτησε με όλους για τη Φωτογραφία και τους τρόπους που μπορεί μια λέσχη όπως αυτή του Βόλου να βοηθήσει στη δημιουργικότητα και την εξέλιξη των μελών της, αλλά και στη διάδοση της Φωτογραφίας μέσω της καλλιέργειας του ευρύτερου κοινού της πόλης στην οποία δραστηριοποιείται.

Ο Ηρακλής Παπαϊωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1962. Σπούδασε Φυσική στο ΑΠΘ, φωτογραφία στο New York University (Master of Arts), ενώ είναι Διδάκτωρ Φωτογραφίας του Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του ΑΠΘ. Από το 1999 εργάζεται ως Επιμελητής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Το διάστημα 1993-2006 υπήρξε οργανωτικό στέλεχος του ετήσιου διεθνούς φεστιβάλ φωτογραφίας Photosynkyria, του οποίου το 2006 υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής. Δημοσίευσε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια μεγάλο αριθμό κειμένων, δοκιμίων, κριτικών για τη φωτογραφία. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχει επιμεληθεί μεγάλο αριθμό εκθέσεων και εκδόσεων. Έχει μεταφράσει τα έργα «Περί φωτογραφίας» της Susan Sontag, «Φωτογραφία, μια συνοπτική Ιστορία» του Ian Jeffrey, «Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας» του Villem Flusser. Έχει εκδόσει το δοκίμιο «Οι φωτογραφίες Marlboro και η χλιαρή Άγρια Δύση» (Άγρα). Είναι συνεκδότης του ηλεκτρονικού περιοδικού για τη φωτογραφία www.untitledmagazine.org.

Με την ευκαιρία της επίσκεψής του, απάντησε και στις παρακάτω ερωτήσεις
της Δανάης Πίκουλα, δημοσιογράφου της εφημερίδας Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ.

- Πώς θα σχολιάζατε τη «φωτογραφική ματιά» και γενικότερα τη δουλειά και παρουσία στα φωτογραφικά δρώμενα, των μελών της Φ.Λ.Β;
Με κάποια από τα μέλη της Λέσχης γνωριζόμαστε περισσότερο καιρό και ήξερα κάπως τη δουλειά τους. Κάποιων ακόμη μελών είδα φωτογραφίες για πρώτη φορά. Πιστεύω ότι αν συνεχίσουν με τον ίδιο ζήλο και θέτοντας αυστηρά κριτήρια στην επιλογή των φωτογραφιών τους, θα αρχίσουν να βγαίνουν ενδιαφέροντα αποτελέσματα.

- Πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη τέτοιων Λεσχών για την Τέχνη της Φωτογραφίας;
 Η ύπαρξη μιας λέσχης είναι περισσότερο σημαντική για τα μέλη της παρά για την τέχνη της φωτογραφίας. Η τέχνη ήταν και είναι κατά βάθος μια υπόθεση μοναχική που στηρίζεται στην εσωτερική παρόρμηση του καλλιτέχνη να οικοδομήσει ένα προσωπικό κόσμο από εικόνες, λέξεις, ήχους. Αναμφίβολα όμως, είναι ανακουφιστικό και ενθαρρυντικό να μοιράζεσαι τις γνώσεις και τις ανησυχίες σου με άλλους ανθρώπους μέσα στο πλαίσιο μιας λέσχης. Όταν λειτουργούν δημιουργικά μπορούν να είναι εφαλτήριο και αξιόλογων συλλογικών δράσεων.

- Η Μαγνησία ως τόπος και οι άνθρωποι της ως θέματα για το φωτογραφικό φακό: ένα σύντομο σχόλιο σας;
 Δεν νομίζω ότι θα είμαι αντικειμενικός σ' αυτό, γιατί είμαι συνδεδεμένος με τον Βόλο και το Πήλιο που διαθέτουν ιδιαίτερα γεωγραφικά προνόμια, ενώ έχω εδώ επίσης πλέον αρκετούς φίλους. Πιστεύω όμως ότι το θέμα δεν έχει να κάνει τόσο και μόνο με το έξω αλλά και με το τι αγωνίζεται να βγει από μέσα. Στην καλύτερη περίπτωση είναι ένας συνδυασμός των δυο.

- Ποια είναι η αγαπημένη σας φωτογραφία (π.χ. μια φωτογραφία που είναι «διάσημη» ή ποιο θέμα θα μπορούσε αυτή να έχει) και ποιού φωτογράφου το έργο ξεχωρίζετε και γιατί;
 Μετά από μερικές δεκαετίες εντατικής εργασίας στη φωτογραφία, οι αγαπημένες φωτογραφίες είναι πια πολλές και χαίρομαι γι' αυτό, γιατί η συντροφιά μεγαλώνει. Θα ξεχώριζα ίσως κάποιες φωτογραφίες του Κώστα Μπαλάφα, του Δημήτρη Λέτσιου, του Γιώργου Δεπόλλα, που με ακολουθούν νοερά. Το γιατί όμως είναι μια ολόκληρη συζήτηση που δεν ξέρω αν έχουμε το χώρο να την ξεδιπλώσουμε εδώ σε δυο γραμμές. Σίγουρα αυτό οφείλεται στο ότι εκτός από τα αισθητικά χαρακτηριστικά ορισμένων έργων τους, εκτιμώ επίσης τον κοινωνικό προσανατολισμό και την ιδεολογική τους προσέγγιση στη Φωτογραφία.

- Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η Φωτογραφία σήμερα στην Ελλάδα; 
Υπάρχουν αξιόλογοι φωτογράφοι, καλύτερο επίπεδο διαλόγου, εκθέσεων και εκδόσεων, περισσότερη εκπαίδευση. Ούτως ή άλλως, το διαδίκτυο έχει πια καταργήσει πολλά σύνορα, ειδικά στο χώρο της εικόνας. Θα με ενδιέφερε πολύ να βλέπω περισσότερες εργασίες που να μην δέχονται απλά την επιρροή όσων έρχονται από
την Εσπερία, αλλά να βολιδοσκοπούν το γύρω και το μέσα με αυθεντικότητα. Ο Φρανκ Ζάππα έλεγε πως ότι είναι βαθιά προσωπικό είναι και οικουμενικό. Με ενδιαφέρει
πολύ να γνωρίσω αυτό που συμβαίνει γύρω μου, ειδικά αυτή την κρίσιμη εποχή, μέσα και από το ανήσυχο βλέμμα των σύγχρονων δημιουργών.