Ευριπίδης Τσατσιάδης

Ο Ευριπίδης Τσατσιάδης είναι ερασιτέχνης φωτογράφος που ζει, εργάζεται και δραστηριοποιείται φωτογραφικά στην Κοζάνη. Αφού παρακολούθησε το 2007- 2008 τα μαθήματα του Φωτογραφικού Εργαστηρίου του Δήμου Κοζάνης, εντάχτηκε στην ομάδα του εργαστηρίου, ΦΩΤΟΔΙΟΔΟΣ, όπου συμμετέχει ενεργά σε όλες τις εκδηλώσεις της. Τον απασχολεί κυρίως η ασπρόμαυρη καλλιτεχνική φωτογραφία, αλλά τον τελευταίο καιρό πειραματίζεται και με το χρώμα μέσω του Instagram.

Θα θέλαμε να μας πεις δυο λόγια για τον εαυτό σου και το πώς ξεκίνησε η σχέση σου με τη φωτογραφία;

Γεννήθηκα στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας το 1968 από έλληνες μετανάστες γονείς, με καταγωγή από την Εράτυρα Κοζάνης. Σε ηλικία 9 ετών επιστρέψαμε οικογενειακώς στην Εράτυρα, όπου τελείωσα το Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Είμαι Δασολόγος με μεταπτυχιακό στη Λιβαδική Οικολογία. Από το 2007 ζω και εργάζομαι στην Κοζάνη. Είμαι παντρεμένος και έχω δυο κόρες.

Τα πρώτα «φωτογραφικά» ερεθίσματα ήρθαν κατά τη διάρκεια των φοιτητικών μου σπουδών, όταν μια παρέα συμφοιτητών μου άρχισε να ασχολείται με τη φωτογραφία. Δεν είχα την οικονομική άνεση να τους ακολουθήσω, αλλά δεχόμουνα τις σκέψεις τους, παρακολουθούσα τους πειραματισμούς τους και ενθουσιαζόμουν και εγώ μαζί τους με το αποτέλεσμα.

Το 2007 παρακολούθησα τα μαθήματα φωτογραφίας στο Φωτογραφικό Εργαστήρι του Δήμου Κοζάνης διάρκειας ενός ακαδημαϊκού έτους. Από τότε ασχολούμαι καθημερινά με τη φωτογραφία φωτογραφίζοντας σε κάθε ευκαιρία, μελετώντας τη δουλειά πολλών φωτογράφων, παρακολουθώντας σχετικά σεμινάρια και εκθέσεις, και συμμετέχοντας σε ομαδικές εκθέσεις.

Από πού αντλείς τα θέματά σου; Υπάρχει κάτι που σε ελκύει περισσότερο φωτογραφικά και γιατί;

Πάντα μου άρεσαν τα ταξίδια. Φωτογράφιζα με την ελπίδα ότι θα αποτυπώσω τα συναισθήματα που ένιωθα κάθε φορά που επισκεπτόμουν κάποιον τόπο. Επειδή, σχεδόν πάντα, απογοητευόμουν από το αποτέλεσμα, ξεκίνησα τα μαθήματα φωτογραφίας, πιστεύοντας ότι με τη βελτίωσή μου στο τεχνικό μέρος, θα επέλθει και το ποθητό φωτογραφικό αποτέλεσμα.

Παρακολουθώντας, όμως, τα μαθήματα φωτογραφίας συνειδητοποίησα τις μεγάλες δυνατότητες έκφρασης που έχει η φωτογραφία. Έτσι, ξεκίνησα να φωτογραφίζω τον τόπο μου, την οικογένειά μου και σιγά – σιγά επέκτεινα τη θεματολογία μου.

Δεν χάνω την ευκαιρία να φωτογραφίσω κάθε τι που μου προκαλεί το ενδιαφέρον. Κάθε πρόσκληση για φωτογράφιση γίνεται πρόκληση για μένα, η οποία θα με βελτιώσει τεχνικά, αλλά κυρίως καλλιτεχνικά. Με την ίδια λαχτάρα και διάθεση θα φωτογραφίσω τα καρναβάλια της περιοχής μου, μια διαδήλωση, ένα γάμο, μια μουσική εκδήλωση. Συχνά, τριγυρίζω στις παρυφές των πόλεων, εκεί που γίνεται η όσμωση μεταξύ των φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, αναζητώντας τις αλληλεπιδράσεις τους. Φυσικά, δεν σταμάτησα να φωτογραφίζω και τα άλλα μέρη που επισκέπτομαι, αλλά πλέον περισσότερο ως ταξιδευτής παρά ως τουρίστας.

Ο χώρος που κινείσαι φωτογραφικά είναι ο χώρος που ζεις και εργάζεσαι ή ταξιδεύεις αναζητώντας τα θέματά σου;

Η περιοχή που ζω και εργάζομαι είναι πλούσια σε θέματα και φωτογραφικά ερεθίσματα. Οι ρυθμοί της καθημερινότητας μάς εμποδίζουν να ανακαλύψουμε τις ιδιαιτερότητες του τόπου μας και για αυτό πάντα δυσκολευόμαστε να φωτογραφίσουμε εκεί. Συχνά, βέβαια, αναζητώ και θέματα σε άλλες περιοχές, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Το πρόβλημα στα ταξίδια είναι ο περιορισμένος διαθέσιμος χρόνος που είναι απαραίτητος για να μελετήσω όσο θα ήθελα τον τόπο.

Η ποιότητα στην εικόνα, το παιχνίδι με τα φίλτρα και το τετράγωνο κάδρο πιστεύεις ότι μπορούν μειώσουν την έννοια της φωτογραφίας ως εικόνα καθώς και τη σημειολογία της;

Από την αρχή της εμφάνισής της, η φωτογραφία υπήρξε χώρος πειραματισμού τόσο θεματολογικά, όσο και τεχνικά. Πάντα οι φωτογράφοι αναζητούν τη φόρμα που θα αναδείξει το όνειρό τους στη φωτογραφία και θα τους βοηθήσει να επικοινωνήσουν με το κοινό τους. Το κάδρο, η σύνθεση και η φόρμα είναι αναπόσπαστα δομικά στοιχεία μιας εικόνας. Βέβαια, αυτό που με προβληματίζει και πιστεύω ότι δύσκολα θα λυθεί, είναι το ζήτημα των ορίων. Η χρήση ακραίων επεξεργασιών, η σύμπραξη με άλλες μορφές τέχνης (λόγος, ζωγραφική κ.λπ.) δίνει πολλές καλλιτεχνικές ευκαιρίες, αλλά δεν ξέρω σε ποιο σημείο μια εικόνα παύει να είναι φωτογραφία και μετατρέπεται σε κάτι άλλο.

Παρατηρήσαμε ότι στις φωτογραφίες σου κυριαρχεί το ασπρόμαυρο. Για ποιο λόγο το προτιμάς;

Το χρώμα αποτελεί άλλο ένα στοιχείο της φόρμας που δύσκολα μπορεί να το χειριστεί κάποιος φωτογράφος. Το χρώμα αφαιρεί τη δύναμη της μεταμόρφωσης στη φωτογραφία και συχνά γίνεται περιεχόμενο από μόνο του. Ελάχιστοι φωτογράφοι μπόρεσαν να το δαμάσουν με επιτυχία, με τρόπο δηλαδή που δεν αλλοιώνει το περιεχόμενο και δεν κυριαρχεί πάνω σ’ αυτό. Θεωρώ ότι στις περισσότερες φωτογραφίες μου το χρώμα δεν έχει να προσφέρει τίποτα περισσότερο στην εικόνα που θέλω να αποτυπώσω και το μήνυμα που θέλω να μεταδώσω.

Με το χρώμα κάνω μια δειλή προσπάθεια φωτογραφίζοντας με το κινητό μου και χρησιμοποιώντας τις επεξεργασίες του Instagram. Οι ρετρό και περισσότερο «ατμοσφαιρικές» επεξεργασίες που προσφέρει το συγκεκριμένο πρόγραμμα με έχουν παρασύρει, και σε συνδυασμό με το τετράγωνο κάδρο, ανανέωσαν το ενδιαφέρον μου στη φωτογραφία.

Έχει αλλάξει το φωτογραφικό κίνητρο από τότε που ξεκίνησες να φωτογραφίζεις;

Όχι, ιδιαίτερα! Η χαρά της δημιουργίας υπάρχει πάντα στη φωτογράφιση. Αυτή, βέβαια, γίνεται όλο και πιο αυστηρή και πιο απαιτητική με την πάροδο του χρόνου. Όταν, όμως, προκύπτει είναι και πιο έντονη.

Είσαι ενεργό μέλος του Φωτογραφικού Εργαστηρίου Κοζάνης ΦΩΤΟΔΙΟΔΟΣ. Πες μας δυο λόγια για το εργαστήρι.

Το Φωτογραφικό Εργαστήρι Κοζάνης ΦΩΤΟΔΙΟΔΟΣ λειτουργεί από το 2003 και αποτελεί δομή του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Κοζάνης. Από τον Οκτώβριο μέχρι το Μάιο κάθε χρόνο διοργανώνονται μαθησιακοί κύκλοι (σεμινάρια) σχετικά με τη φωτογραφία και τον Μάιο – Ιούνιο γίνεται έκθεση φωτογραφίας και παρουσίασης του έργου τους από τους σπουδαστές. Λειτουργούν τμήματα αναλογικής φωτογραφίας (ιστορία-θεωρία της φωτογραφίας και φωτογραφία με φιλμ) στο οποίο διδάσκει ο Αλέξανδρος Βρεττάκος και ψηφιακής επεξεργασίας εικόνας στο οποίο διδάσκει ο Αθανάσιος Σιώζος.

Παράλληλα διοργανώνονται αφιερώματα σε μεγάλους φωτογράφους, εξορμήσεις και εκδρομές, συζητήσεις σχετικές με τη φωτογραφία και διοργανώνονται ημερίδες και σεμινάρια από αναγνωρισμένους επαγγελματίες της φωτογραφικής τέχνης, όπως επιμελητές, φωτογράφοι, αλλά και καλλιτέχνες που «φλερτάρουν» με την τέχνη και ειδικότερα με τη φωτογραφία.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι αρκετοί από όσους έχουμε τελειώσει τα βασικά σεμινάρια δημιουργήσαμε ένα ζωντανό κύτταρο – μια λέσχη – όπου μέσα από τις συναντήσεις που πραγματοποιούνται στον θαυμάσιο χώρο του Φωτογραφικού Εργαστηρίου κάθε Τρίτη και Παρασκευή ξεδιαλύνουμε τυχόν απορίες, ενημερωνόμαστε για ό,τι νεότερο προκύπτει σχετικά με τη φωτογραφία και σχεδιάζουμε τις δράσεις μας. Συνεργαζόμαστε με άλλους φορείς, πραγματοποιούμε εκθέσεις φωτογραφίας και προβολές κινηματογραφικών έργων.

Ποιες είναι οι φωτογραφικές σου επιρροές;

Επειδή είμαι ακόμη στα πρώτα μου βήματα και στην αναζήτηση της προσωπικής μου γραφής αφήνω να με επηρεάσουν όλοι οι σπουδαίοι φωτογράφοι τους οποίους μελετώ, όλοι οι δάσκαλοι τους οποίους έχω παρακολουθήσει και όλα τα καλά βιβλία που έχουν πέσει στα χέρια μου. Αυτόν, όμως, που συναντώ πάντα μπροστά μου είναι ο Koudelka. Ο σουρεαλιστικός του κόσμος, η αφήγηση, αλλά και ο συμβολισμός του είναι μοναδικοί στο χώρο της φωτογραφίας. Πιστεύω ότι είναι ένας από τους πιο επιδραστικούς φωτογράφους στην ιστορία της φωτογραφίας.

Νιώθω ιδιαίτερη έλξη στους ανατολικοευρωπαίους φωτογράφους, τους οποίους θεωρώ πιο εικαστικούς από τους δυτικούς. Ανάμεσά τους τοποθετώ και τους André Kertész, Josef Koudelka, Brassai, Martin Munkácsi και άλλους, οι οποίοι για διάφορους λόγους έφυγαν από την πατρίδα τους και έκαναν καριέρα σε άλλες χώρες.

Από Έλληνες φωτογράφους ξεχωρίζεις κάποιους;

Θεωρώ κορυφαίους έλληνες φωτογράφους τον Νίκο Οικονομόπουλο και τον Κώστα Μπαλάφα. Ο καθένας με τον τρόπο του δημιούργησε έναν κόσμο ξεχωριστό, μοναδικό, μαγευτικό. Υπάρχουν, επίσης, πολλοί αξιόλογοι έλληνες φωτογράφοι που άφησαν το στίγμα τους ή εξακολουθούν να φωτογραφίζουν με συνέπεια, διάρκεια και ποιότητα.

Δυστυχώς, διακρίνω ένα μιμητισμό στους περισσότερους σύγχρονους έλληνες φωτογράφους, ο οποίος καταπιέζει οποιαδήποτε «καλλιτεχνική αυτονόμηση» και τους απομακρύνει από τη χάραξη της ιδιαίτερης προσωπικής τους πορείας. Με λύπη διαπιστώνω και εγώ, αυτό που δηλώνουν πολλοί έγκριτοι δάσκαλοι και επιμελητές φωτογραφίας, ότι δεν υπάρχει «ελληνική φωτογραφία». Το internet, η έλλειψη καλλιτεχνικής κουλτούρας στην Ελλάδα και η όλο και μεγαλύτερη επιθυμία για γρήγορη προσωπική ανάδειξη μέσω της φωτογραφίας, δημιουργεί κακέκτυπα διάσημων (και όχι πάντα σπουδαίων) ξένων φωτογράφων. Ομολογώ ότι και εγώ παρασύρομαι από την ευκολία του μέσου και την αμεσότητα της επικοινωνίας μέσω του internet, με αποτέλεσμα να είμαι λιγότερο αυστηρός από όσο πρέπει με το εαυτό μου.

Τον Δεκέμβριο πραγματοποίησες την πρώτη σου ατομική έκθεση φωτογραφίας. Θα θέλαμε να μας πεις δυο λόγια για το θέμα, τη φωτογραφική δουλειά που θα εκτεθεί, καθώς και το πού.

Εδώ και ένα χρόνο παρακολουθώ και φωτογραφίζω τις πρόβες και τις παραστάσεις της θεατρικής ομάδας «Ταξιδευτές του Θεάτρου», η οποία δημιουργήθηκε το Μάιο του 2012 και αποτελεί συνέχεια της ομάδας του 1ου ΓΕΛ Κοζάνης με υπεύθυνη την φιλόλογο Γιάννα Γκουτζιαμάνη. Η ομάδα αυτή δραστηριοποιείται στην πόλη της Κοζάνης και αποτελείται από ενήλικες και μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.

Στις 12 και 13 Δεκεμβρίου η ομάδα αυτή ανέβασε την παράσταση «Κακοβελόνης ο Ισόθεος» του Αλέξη Σολομού, στην Αίθουσα Τέχνης Κοζάνης. Η θεατρική ομάδα μου έκανε την τιμή να με συμπεριλάβει στην ομάδα της, ζητώντας να συμμετέχω με μια έκθεση φωτογραφίας, η οποία έγινε στο φουαγιέ της Αίθουσας Τέχνης και τις δυο μέρες της παράστασης. Η έκθεση με τίτλο «Ταξιδευτές του Θεάτρου» περιλάμβανε φωτογραφίες από τις πρόβες και τις παραστάσεις της ομάδας τον τελευταίο χρόνο.

Η έκθεση αυτή είναι η πρώτη μου ατομική προσπάθεια. Σε καμιά περίπτωση δεν σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας φωτογραφικής εργασίας, ούτε έχει το επιθυμητό συμπαγές ύφος και περιεχόμενο και για το λόγο αυτό είναι μικρής έκτασης. Παρόλα αυτά, θέλω να πιστεύω ότι αντικατοπτρίζει τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που ένιωσα εμπλεκόμενος στο χώρο του θεάτρου. Η φωτογράφιση αυτή με ανάγκασε να αντιμετωπίσω πολλά δύσκολα ζητήματα, όπως η διαχείριση του χώρου, του φωτός, αλλά και του χρόνου, δεδομένου ότι δεν υπάρχει τίποτε στημένο ή καθοδηγούμενο. Αυτό που με κεντρίζει περισσότερο είναι οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των ηθοποιών, καθώς και η γλώσσα του θεατρικού σώματός τους.

Υπάρχει κάτι που θα ήθελες να δουλέψεις φωτογραφικά στο μέλλον;

Όπως ανέφερα και παραπάνω, δέχομαι πολλές φωτογραφικές προκλήσεις. Η ποικιλία των θεμάτων, η τεχνολογική εξέλιξη και η χρήση διαφορετικών format αποτελούν διαρκή ερεθίσματα για πειραματισμό. Το θέατρο είναι σίγουρα αυτό που θα με απασχολήσει για πολύ ακόμη, αλλά δεν θα σταματήσω να φωτογραφίζω τον τόπο μου και την οικογένειά μου.

Το πορτρέτο είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον, αλλά και δύσκολο θέμα με το οποίο ξεκίνησα να ασχολούμαι πολύ πρόσφατα και το οποίο σκοπεύω να εξερευνήσω. Πάντα με εντυπωσίαζε η αναγεννησιακή μυθοπλασία της Julia Margaret Cameron, η δυνατή αλληγορία πίσω από την περιγραφή του August Sanders, η αγάπη για τον άνθρωπο του Lewis Hine και του Bruce Davidson, και η τραγικότητα πίσω από το παιχνίδι της Francesca Woodman.
Στο πορτρέτο καλείσαι να μελετήσεις το χαρακτήρα του προσώπου που έχεις απέναντί σου, το χώρο του και την ιστορία του. Έρχεσαι αντιμέτωπος με τα δικά σου συναισθήματα απέναντι στο πρόσωπο αυτό. Οφείλεις να γνωρίζεις εκ των προτέρων τις τεχνικές που θα χρησιμοποιήσεις αλλά και την προσέγγιση που θα ακολουθήσεις.

Σε ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο σου και καλή επιτυχία στην πρώτη σου ατομική προσπάθεια.

Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που μου δώσατε.