After George Melies

φωτογράφος / πορτραίτο του
· Φωτοφιλοσοφικά // Δημοσίευση: 07 Σεπ 2013

μαγική εικόνα

Ο George Melies, υπήρξε αδιαμφισβήτητα ένας εκ των πρωτοπόρων του Κινηματογράφου και ειδικότερα της κινηματογραφικής μυθοπλασίας. Η ταινία του Le voyage dans la lune, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η πρώτη ταινία επιστημονικής φαντασίας (SciFi) στην ιστορία του Κινηματογράφου. Σίγουρα όμως, υπήρξε μια από τις πρώτες ταινίες στις οποίες μέσα από τις οποίες αναπτύχθηκαν οι πρωτόλειες ιδέες της συρραφής του φιλμ, αυτό λίγο αργότερα οι Ρώσοι θεωρητικοί και κινηματογραφιστές θα το ονομάσουν Μοντάζ. Μια από αυτές τις αρχικές ιδέες ή καλύτερα "μικρές ανακαλύψεις" ήταν η λεγόμενη "μαγική εικόνα" ή "Jump cut" όπως αποκαλείται σήμερα, δηλαδή η απότομη χρονική μετάβαση χωρίς η κάμερα να αλλάξει θέση. Λέγεται πως ο Melies ανακάλυψε την δύναμη αυτού του αφηγηματικού εργαλείου εντελώς τυχαία, όταν κατά τη διάρκεια μιας λήψης που επιχειρούσε στους αστικούς δρόμους του Παρισιού, η κινηματογραφική του μηχανή από κάποια εμπλοκή σταμάτησε να γράφει. Του πήρε λίγη ώρα μέχρι να αποκαταστήσει το πρόβλημα και να την επαναφέρει σε λειτουργία, συνεχίζοντας την κινηματογράφηση μέχρι το τέλος. Αργότερα όμως, όταν εμφάνισε το φιλμ και άρχισε να το μελετά, διαπίστωσε έκπληκτος, πως ένα λεωφορείο το οποίο περνούσε μπροστά από την κάμερά εκείνη ακριβώς τη στιγμή της εμπλοκής της, μεταμορφώθηκε απρόσμενα σε μια νεκροφόρα! Το κόλλημα της κάμερας και η επαναλειτουργία της, οδήγησαν στην συρραφή δύο διαφορετικών χρονικών περιόδων πάνω στο ίδιο κομμάτι του φιλμ, δηλαδή στην πρώτη μαγική εικόνα στην ιστορία του Κινηματογράφου. Ο Melies διαπίστωσε την αξία της σχέσης μεταξύ δύο διαφορετικών καταστάσεων και έκτοτε το επανέλαβε στις ταινίες του συνειδητά.

Αυτές οι σκέψεις έτρεξαν στο μυαλό μου καθώς κοίταζα μια συγκεκριμένη εικόνα, από ένα σύνολο που είχα κάνει κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ταξιδιού μου με προορισμό τη Ρουμανία. Αυτή η εικόνα, ήταν λίγο διαφορετική από τις άλλες...

Θυμάμαι, πως κάθε τόσο γύριζα και φωτογράφιζα μέσα από το τζάμι του λεωφορείου, την δύση του ηλίου, αφήνοντας να αναδειχθεί μια γκρίζομπλε, υγρή και ομιχλώδη ατμόσφαιρα. Η διαδικασία ήταν περισσότερο αυθόρμητη, χωρίς ιδιαίτερη πρόθεση, αντιδρώντας απλά στο μυσταγωγικό τοπίο. Σήκωσα τη μηχανή και έκανα μια-δυο εικόνες. Έχω τη συνήθεια να μην κοιτάζω την οθόνη της μηχανής μου, άσχετα αν έχω φωτογραφίσει κάτι σημαντικό ή ασήμαντο, οπότε συνέχισα σα να μη συνέβη τίποτα. Όμως, όταν επέστρεψα στην Ελλάδα και κάθησα να τις μελετήσω, διαπίστωσα πως μέσα στο ένα από τα δύο καρέ που αφορούσαν εκείνες τις στιγμές, είχε τρυπώσει ένας απρόσκλητος, παράδοξος επισκέπτης. Μια "γεμάτη" νεκροφόρα! Κινούμενη στο αντίθετο ρεύμα, προφανώς με μεγάλη ταχύτητα, βρέθηκε μπροστά στο οπτικό πεδίο της κάμεράς μου ακριβώς τη στιγμή της λήψης. Αυτό το τυχαίο στοιχείο, προκάλεσε μια ραγδαία αλλαγή στο συγκείμενο της εικόνας, ή τουλάχιστον του προσέδωσε μερικές αφηρημένες, συμβολικές αναφορές, σημειώνοντας τη σημασία του μικρού ή μεγάλου ποσοστού τυχαιότητας που μπορεί να εισέλθει στο φωτογραφικό καρέ, δημιουργώντας ένα είδος μαγικής εικόνας, απρόσκλητης, αλλά τελικά καλοδεχούμενης.