Αστικά τοπία της Θεσσαλονίκης. Jean-Christophe Ballot

Το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, το Γενικό Προξενείο της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη και η Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν την έκθεση «Αστικά τοπία της Θεσσαλονίκης» με έργα του Γάλλου δημιουργού Jean-Christophe Ballot.

Η έκθεση εντάσσεται στον εκθεσιακό κύκλο του ΜΦΘ «Ματιές στην πόλη».

Ο φωτογράφος φιλοξενήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Ιούλιο και το Νοέμβριο του 2013 έπειτα από ανάθεση των παραπάνω φορέων, ενώ τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση (περισσότερα από 70) θα εμπλουτίσουν τη συλλογή του Μουσείου.

Η επιλογή της πόλης της Θεσσαλονίκης, αποτελεί συνέχεια του θεματικού πρότζεκτ που έχει ξεκινήσει από το 1997, φωτογραφίζοντας το λιμάνι της Σουραμπάγια και στη συνέχεια αυτό της Καζαμπλάνκα. Στη Θεσσαλονίκη όμως ο φωτογράφος δεν περιορίζεται μόνο στο λιμάνι, παρόλο που αυτό αποτελεί το εφαλτήριο της διαδρομής του: το πεδίο δράσης του εδώ επεκτείνεται και φωτογραφίζει τόσο το περιαστικό τοπίο και τα νέα παγκοσμιοποιημένα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν, όσο και τους αρχιτεκτονικούς όγκους που διαμορφώνουν τον αστικό ιστό στο κέντρο της πόλης.

Ο χώρος ορίζεται πρώτιστα από τον τρόπο που τοποθετούνται τα κτίρια στο κάδρο – είτε πρόκειται για πολυκατοικίες, είτε για ιστορικά μνημεία. Με αυτόν τον τρόπο οι εικόνες δεν είναι περιγραφικές, αλλά παραστατικές, αποκαλύπτοντας με έναν εξαιρετικά καθαρό τρόπο τη χαοτική δόμηση και την συνύπαρξη των τόσο διαφορετικών στοιχείων που συνθέτουν το ελληνικό αστικό τοπίο και κατ’επέκταση και τη σύγχρονη ελληνική ταυτότητα.

Φωτογραφίζεται η αγορά την ώρα που είναι κλειστή, τα στάδια όταν είναι άδεια, ο υπόγειος κόσμος του υπό κατασκευή μετρό, το στρατιωτικό νεκροταφείο. Ο θεατής βρίσκεται απέναντι από μία Θεσσαλονίκη διαφορετική, όπου κυριαρχούν οι γραμμές, οι σκιές, οι όγκοι, οι αντιπαραθέσεις, χωρίς θόρυβο, μετέωρη στο χρόνο. Αυτές άλλωστε είναι και οι δύο συντεταγμένες που ορίζουν την καλλιτεχνική πρακτική του Ballot ως προς το χρόνο και το χώρο: το κενό και αναστοχαστική αιώρηση μέσα σε αυτόν.

Η πόλη μεταμορφώνεται έτσι σε σκηνικό, το οποίο είναι συχνά αναγνωρίσιμο και άλλοτε ισοπεδωμένο από τον εμπορικό χαρακτήρα των σύγχρονων παρεμβάσεων, οι οποίοι δημιουργούν τους δικούς τους μικρόκοσμους. Εκεί οι εικόνες θα μπορούσαν να ανήκουν οπουδήποτε: στο Λος Άντζελες, στο Τόκιο, σε μία οποιαδήποτε μεγαλούπολη.

Την τομή σε αυτό το τοπίο δημιουργούν τα γκράφιτι, αποδίδοντας στο σκηνικό την ανατρεπτική διάσταση που συχνά περνά απαρατήρητη.

Πρόκειται λοιπόν για τοπία μέσα στο τοπίο, όπως δηλώνει ο τίτλος, τα οποία ορίζονται από τον φωτογράφο και προσφέρονται πίσω στο θεατή. Άλλωστε η σχέση που διαμορφώνει κανείς με το χώρο και την πόλη του, αποτελούν και τρόπους συμπεριφοράς και παιδείας. Σε μία περίοδο κρίσης ίσως είναι χρήσιμο παρά ποτέ να βρεθούμε ένα βήμα πίσω και να σταθούμε απέναντι στην πόλη μας μέσα από μία άλλη ματιά.

Jean-Christophe Ballot

Γεννήθηκε το 1960. Ζει και εργάζεται στο Παρίσι. Σπούδασε αρχιτεκτονική (Architecte D.P.L.G.) και είναι πτυχιούχος της Ecole Nationale Supérieure des Arts Décoratifs και της Ecole Nationale Supérieure des Métiers de l’image et du son (La Femis) και πρώην υπότροφος της Γαλλικής Ακαδημίας της Ρώμης (με έδρα τη Βίλα των Μεδίκων).

Το σύνολο του έργου του περιστρέφεται γύρω από την έννοια του χώρου: οι πόλεις με την αρχιτεκτονική τους, αστικά τοπία, λιμάνια (όπως αυτά της Καζαμπλάνκα και της Σουραμπάγια), ιστορικοί χώροι μνήμης και μνημεία, θρησκευτικοί χώροι ή τόποι λατρείας (όπως το Άγιο Όρος, οι ναοί στη Νότια Ινδία, το Μπαλί κ.ά.), ιδιωτικοί ή προσωπικοί χώροι, φυσικά τοπία και αρχαιολογικοί χώροι.

Ο Ballot έχει πραγματοποιήσει πολλά φωτογραφικά projects κατόπιν δημόσιας ανάθεσης, έχει κερδίσει βραβεία για το έργο του, ενώ έχει σκηνοθετήσει και αρκετά ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους.

Έχουν δημοσιευτεί κατάλογοι και λευκώματα με το έργο του, το οποίο έχει παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε όλο τον κόσμο και περιλαμβάνεται ανάμεσα σε πολλές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.

Στο πλαίσιο του Παράλληλου Προγράμματος της PhotoBiennale