μελέτη του Ηρακλή Παπαϊωάννου για το ελληνικό τοπίο
Το ελληνικό τοπίο έχει, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, κεντρίσει σε μεγάλο βαθμό τη συλλογική συνείδηση και το φαντασιακό. Η φωτογραφία υπήρξε αναμφίβολα ένα από τα βασικά οχήματα στην καλλιέργεια της λιγότερο ή περισσότερο εξιδανικευμένης εικόνας του.
Ποια ιδεολογήματα όπλισαν τη φωτογραφία για να προχωρήσει στην αναπαράσταση του ελληνικού τοπίου; Πώς μεταλλάχθηκε σταδιακά η εικόνα αυτού του τοπίου από τη γέννηση της φωτογραφίας, στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ως την αυγή του 21ου; Πόσο διαπέρασε τη φωτογραφία τοπίου η αναζήτηση εθνικής ταυτότητας; Διαδόθηκε τελικά περισσότερο ως ερασιτεχνική και στερεότυπη τουριστική εικόνα ή ως καλλιτεχνικό έργο με υψηλότερες πνευματικές απαιτήσεις; Ποια ήταν η διαφορά ανάμεσα στην επίσημη εικόνα, που καλλιέργησαν τα μαζικά έντυπα, ο τουρισμός και η λεωφόρος της ανάπτυξης, και την ανεπίσημη, που φιλοτεχνήθηκε σε ένα πνεύμα εγγύτερο στη δημοτική παράδοση; Ασκήθηκε τελικά η φωτογραφία τοπίου στην Ελλάδα περισσότερο ως τέχνη ή ως γλώσσα μαζικής επικοινωνίας που συμπορεύτηκε με την επίσημη ιδεολογία; Υπήρξε η ελληνική φωτογραφία τοπίου ένα βήμα αυτογνωσίας μέσα από την αναπαράσταση του οικείου τόπου ή περισσότερο μια πτυχή της ευρύτερης διαδικασίας εκδυτικισμού που έπαιξε ρόλο στην αθόρυβη αποίκιση της συνείδησης με αισθητικές και ιδεολογικές αξίες;
Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να συμβάλει στην απάντηση τέτοιων ερωτημάτων, αναγνωρίζοντας την εγγενή πολυπλοκότητα και την ιδιαίτερη βαρύτητα που διαθέτουν το μέσον της φωτογραφίας και η έννοια του τοπίου όταν αποκτούν εθνικό πρόσημο. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα.