Γεφυρώνοντας Πολιτισμούς

Η Περιφέρεια Κρήτης, η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, ο Δήμος Χανίων, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Xανίων – Ελαιουργείον συμμετέχοντας στο πρόγραμμα «ΧΑΝΙaRT 2015 – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» παρουσιάζουν την έκθεση φωτογραφίας «Γεφυρώνοντας Πολιτισμούς - Bridging Cultures» της Κατερίνας Καλογεράκη την Παρασκευή 17 Απριλίου 2015 στις 20.30 στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει αναλάβει ο Δρ. Νίκος Παναγιωτοπουλος.

Η έκθεση «Γεφυρώνοντας Πολιτισμούς - Bridging Cultures» αποτελεί το πρώτο μέρος, στο πλαίσιο του προγράμματος ΧΑΝΙaRT 2015, μιας τρίπτυχης ανάπτυξης εκθέσεων με κέντρο βάρους το θέμα της μετανάστευσης. Μαζί με την έκθεση σύγχρονης τέχνης «Καλωσορίσατε! Η Ευρωπαϊκή Φιλοξενία και τα Σύνορά της» και την έκθεση φωτογραφίας «Άγνωστος Προορισμός» που θα παρουσιαστούν στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων – Ελαιουργείον, θα αναπτύξουν ιδέες και θέσεις για τα αίτια της μετανάστευσης και θα αναζητήσουν τρόπους και μέσα γόνιμης αντιμετώπισής της.

«Η ιστορική πορεία του ανθρώπου, από την εμφάνιση του στον πλανήτη μέχρι σήμερα, είναι μια αδιάλειπτη και αγωνιώδης μάχη επιβίωσης που διαρκεί μερικά εκατομμύρια χρόνια. Πόλεμοι, γενοκτονίες, φτώχεια, πείνα, ασθένειες, υποδούλωση, φυλετικός ρατσισμός, ιδεολογικός και θρησκευτικός φανατισμός αθροίζονται τελικά στη σχέση μεταξύ Ισχυρού και Αδύναμου. Αυτή η σχέση είναι σε άρρηκτη συνέργεια με τις φυσικές καταστροφές, τις κλιματικές αλλαγές, την αναζήτηση και κατοχή ζωτικού χώρου, την εκμετάλλευση φυσικών πόρων, τις πολεμικές επιχειρήσεις, την απομάκρυνση, τον εκτοπισμό ή την εξόντωση του Άλλου.

Η φωτογραφική εργασία της Κατερίνας Καλογεράκη “Συνηθισμένοι Άνθρωποι - Ordinary People” αφορά ηλικιωμένους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους και το πολιτισμικό τους περιβάλλον και να εγκατασταθούν στη Μεγάλη Βρετανία. Η Καλογεράκη ανέλαβε μια συστηματική και ταυτόχρονα διεισδυτική έρευνα, επιλέγοντας τις πολυπολιτισμικές περιοχές Hendon, Golders Green και Peckham στο Βόρειο και Νότιο Λονδίνο, αλλά και τον τόπο της, την Κρήτη. Η εργασία πραγματοποιήθηκε συνειδητά στο μεταίχμιο μεταξύ 20ου και 21ου αιώνα, από το 1999 έως το 2002. Η Καλογεράκη προσέγγισε τους ανθρώπους αυτούς, άκουσε και κατέγραψε τις ιστορίες τους και συνέθεσε στο έργο της την εικόνα και τη σύνοψη της ζωής τους σε ενιαία και λειτουργική μορφή. Το αποτέλεσμα –συστηματική, δύσκολη και χρονοβόρα έρευνα και παράλληλα μορφολογική και σημασιοδοτική ποιότητα– αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση στο εικαστικό πλαίσιο της ελληνικής φωτογραφίας. Ακολουθώντας με συνέπεια την ουμανιστική προσέγγιση που χαρακτηρίζει και το προηγούμενο έργο της (“Η Γη του Πατέρα μου”, 1987-1999) η Καλογεράκη αντιμετωπίζει το θέμα της με σεβασμό χωρίς να το παραδίδει βορά στο σύγχρονο και ακόρεστο ηδονοβλεπτικό βλέμμα που “ενδιαφέρεται” για τις θρυμματισμένες ζωές των άλλων.

Η ίδια η φωτογράφος εγκατεστημένη στο κατ΄εξοχήν πολυπολιτισμικό Λονδίνο από το 1982, γνώρισε άμεσα τις εμφανείς αλλά και υπόγειες ανισότητες, διακρίσεις και αντιθέσεις. Γνώρισε όμως παράλληλα την αποδοχή της διαφορετικότητας, τη συνύπαρξη, τη δια-πολιτισμική συνέργεια. Η Καλογεράκη, μέλος μιας οικογένειας με ιστορικό μεταναστεύσεων κάθε είδους, όπως και κάθε ελληνική οικογένεια, μέσα στο περιβάλλον αυτό επανακαθόρισε την ταυτότητά της και την θέση της στον κόσμο. Αυτή η βιωματική πορεία αποτυπώνεται άμεσα στο καλλιτεχνικό της έργο, θεματολογικά, ερευνητικά, εννοιολογικά. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται και αποτελεί ήδη έργο ζωής.

Η έκθεση “Γεφυρώνοντας Πολιτισμούs – Bridging Cultures” αποτελείται από ένα τμήμα της φωτογραφικής σειράς “Συνηθισμένοι Άνθρωποι – Ordinary People” με την προσθήκη αντίστοιχων πορτραίτων Ελλήνων και Ελληνίδων που γεφύρωσαν και μετέφεραν πολιτισμικές αξίες και δομές από τον ένα τόπο της χώρας στον άλλο, αντικατοπτρίζοντας σε μικροκλίμακα την πολιτισμική διάχυση εντός Ελλάδος». Δρ Νίκος Παναγιωτόπουλος

Η Κατερίνα Καλογεράκη γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά από το 1982 ζει στο Λονδίνο. Σπούδασε Φωτογραφία (Bachelors of Arts) στο Πανεπιστήμιο του Westminster στο Λονδίνο, απέκτησε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας στο Goldsmiths College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, και Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Φωτογραφίας  (Masters of Arts) στο Πανεπιστήμιο του Westminster. Έχει παρουσιάσει το φωτογραφικό της έργο σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις. Οι πιο σημαντικές πρόσφατες εκθέσεις της πραγματοποιήθηκαν στο Λονδίνο, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Κύπρο, στην Κρήτη, στην Ελβετία, στην Γερμανία, στην Γαλλίa κλπ. Για το φωτογραφικό της έργο έχει λάβει βραβεία και επιχορηγήσεις από Βρετανικούς και Ελληνoβρεττανικούς οργανισμούς όπως το Millenium Awards Commission, την Ελληνική Εταιρεία του Λονδίνου, τον Οργανισμό Λεβέντη, το Islington Arts & Ertertainments και το Barnet Arts & Ertertainments. Φωτογραφίες της βρίσκονται σε Μουσεία της Ευρώπης και σε ιδιωτικές συλλογές. Σήμερα διδάσκει φωτογραφία στο Λονδίνο και εργάζεται ως ελεύθερη επαγγελματίας φωτογράφος στη Μ.Βρετανία και στην Ελλάδα.

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων ιδρύθηκε το 1953 επί δημαρχίας Νικολάου Σκουλά και στεγάζεται σε 800 τ.μ. στον Α’ όροφο του Δημαρχιακού Μεγάρου στο Κέντρο της πόλης των Χανίων. Περιλαμβάνει αναγνωστήρια, βιβλιοστάσια, εργαστήρια ηχογραφήσεων, αίθουσες συσκέψεων, χώρους διαδραστικών βιντεοπροβολών, γραφεία διαδικτυακής επικοινωνίας και ειδικές αίθουσες συλλογών. Η συλλογή των βιβλίων της περιλαμβάνει περίπου 80.000 τόμους. Εκτός από το έντυπο υλικό οι συλλογές της  περιλαμβάνουν οπτικοακουστικό υλικό, σπάνιες φωτογραφίες, παλιούς χάρτες και έργα σύγχρονης τέχνης. Αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες και πιο αξιόλογες Δημοτικές Βιβλιοθήκες στην Ελλάδα και οι συλλογές της αναπτύχθηκαν και εμπλουτίζονται συνεχώς με αγορές και δωρεές. Ιδιαίτερο τμήμα αποτελούν τα βιβλία της Τοπικής Συλλογής που ενημερώνεται εξαντλητικά με όλες τις εκδόσεις που αφορούν την Κρήτη. Ξεχωριστής ιστορικής αξίας είναι η προσωπική βιβλιοθήκη του Ελευθερίου Βενιζέλου που περιλαμβάνει 8.500 τόμους βιβλίων και στεγάζεται σε ιδιαίτερη αίθουσα με μουσειακές προδιαγραφές.

Το πρόγραμμα «ΧΑΝΙaRT – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» υλοποιείται από το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Ελαιουργείον» σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, όλους τους Δήμους του Νομού Χανίων και τους Πολιτιστικούς Φορείς που έχουν σκοπό τη διερεύνηση και ανάπτυξη του Πολιτισμού και των Καλών Τεχνών σε ολόκληρο το Νομό.

Στόχος του προγράμματος «ΧΑΝΙaRT – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» είναι να αναδείξει ο Νομός Χανίων το εικαστικό δυναμικό του και να καταστεί ένα από τα σημαντικά κέντρα εικαστικών δράσεων της Ελλάδας, μια αρένα νέων καλλιτεχνικών τάσεων και ένα φόρουμ εικαστικού διαλόγου και δημιουργίας, ένα χωνευτήρι αλληλεπιδράσεων μεταξύ των γηγενών πολιτιστικών αξιών και των διεθνών ρευμάτων πρωτοπορίας, το βήμα παρουσίασης των δράσεων και αναζητήσεων τόσο των Δασκάλων της Τέχνης όσο και των ευφάνταστων Νέων Δημιουργών.

Παράλληλα με την προβολή του τόπου και την ανάδειξη του ντόπιου πολιτιστικού δυναμικού, στόχος παραμένει η κατασκευή ενός διαδραστικού δικτύου επικοινωνίας μεταξύ όλων των Κρητών Εικαστικών Δημιουργών, της τοπικής κοινωνίας, της ευρύτερης καλλιτεχνικής κοινότητας και του παγκόσμιου πολιτιστικού ιστού.

H Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Πολιτισμού «Ελαιουργείον – Εργοστάσιο Τέχνης» δημιουργήθηκε με σκοπό να σώσει από την ερήμωση και τον αφανισμό το Παλιό Ελαιουργείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζυμπραγού στο Νομό Χανίων της Κρήτης. Στόχος της είναι να στεγάσει στους χώρους του εκδηλώσεις πολιτισμού, μετατρέποντάς το σε έναν τόπο μνήμης και ένα πεδίο δράσεων στην ενδοχώρα του νησιού.

Το κτίριο του Παλιού Ελαιουργείου αποτελείται από τον κεντρικό οικοδομικό πυρήνα που κατασκευάστηκε με λιθοδομή τη δεκαετία του 1920 και από πτέρυγες - δορυφόρους κατασκευασμένες σε διαδοχικές οικοδομικές φάσεις ως τη δεκαετία του 1970. Το 1980 σταμάτησε η λειτουργία του ως λιοτρίβι και αφέθηκε να καταρρέει γοργά. Κατά την ανασυγκρότησή του στόχος ήταν η διατήρηση των πρωταρχικών υλικών του κτιρίου με τον αυθεντικό τεχνολογικό του εξοπλισμό με όσο το δυνατόν λιγότερες παρεμβάσεις. Ο μηχανικός εξοπλισμός του ελαιοτριβείου είναι Ελληνικής Κατασκευής(!) από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και διατηρήθηκε σαν σημείο μνήμης και αναφοράς των αρχικών λειτουργιών του χώρου.

Σήμερα το «Ελαιουργείον - Εργοστάσιο Τέχνης» είναι ένας πολυδιάστατος πολιτιστικός οργανισμός. Απαρτίζεται από την «Πινακοθήκη Εικαστικών Τεχνών Χανίων» που στόχο της έχει τη διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και την παρουσίαση περιοδικών εικαστικών εκθέσεων, και το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων» που σκοπός του είναι η διαφύλαξη, η παρουσίαση και η ανάδειξη των μόνιμων συλλογών του «Ελαιουργείου» και η προώθηση μαζί με τη μελέτη των διαδραστικών επαφών της Σύγχρονης Τέχνης με τον Άνθρωπο. Παράλληλα από το «Ελαιουργείον - Εργοστάσιο Τέχνης» εκπορεύονται έξι μεγάλα προγράμματα Συνεργασίας, Ανάπτυξης & Πολιτισμού: 1.«Ο Δρόμος των Μουσείων», 2.«Ο Κύκλος των Φαραγγιών», 3.«ΧΑΝΙaRT – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων», 4.«Δημιουργική Φιλοξενία Καλλιτεχνών – Olivepress Art Residency», 5.«Το Βήμα της Τέχνης», 6.«Τέχνη & Οίνος – Τα Οινοποιεία Δυτικής Κρήτης στηρίζουν τον Πολιτισμό».

Το παλιό λιοτρίβι που αναγεννήθηκε σε «Εργοστάσιο Τέχνης», βρίσκεται στο χωριό Δρομόνερο, 33 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης των Χανίων (30 λεπτά με το αυτοκίνητο), πάνω στον οδικό άξονα που οδηγεί στο γραφικό ψαροχώρι του Λιβυκού Πελάγους με τις δυο μαγικές παραλίες: την Παλαιόχωρα.