Θεσσαλονίκη 1863-1873. Οι παλαιότερες φωτογραφίες. Οι πρώτοι χάρτες της περιοχής σταθμού και λιμανιού

5 Ιουνίου 2015, 19:00: Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης παρουσιάζει την έκθεση «Θεσσαλονίκη 1863-1873. Οι παλαιότερες φωτογραφίες. Οι πρώτοι χάρτες της περιοχής σταθμού και λιμανιού» στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ - Βίλα Καπαντζή, Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας 108. Η παρουσίαση θα ξεκινήσει με μια περιήγηση στην ιστορία της Θεσσαλονίκης του 1863 από τον επιμελητή Γιάννη Επαμεινώνδα τη βραδιά των εγκαινίων σε ελληνικά και αγγλικά.

Η παρούσιαση αποτελεί παράλληλη εκδήλωση της Συνάντησης Ευρωπαίων συγγραφέων «Θεσσαλονίκη - Ξαναβρίσκοντας την πολυπολιτισμικότητα: Μεσόγειος, σύνορο και γέφυρα, σε εποχή κρίσης». Συγγραφείς από την Ελλάδα, τις γειτονικές της χώρες της Μεσογείου και τη Γερμανία συζητούν για τη μετανάστευση εν μέσω της ευρωπαϊκής κρίσης. Θα πραγματοποιηθούν συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, αναγνώσεις και συναυλία με τον Θωμά Κοροβίνη.

Η έκθεση είναι δίγλωσση (ελληνικά-αγγλικά) και αποτελεί συνέχεια και ολοκλήρωση της παρουσίασης των «Παλαιότερων Φωτογραφιών της Θεσσαλονίκης» το καλοκαίρι του 2014. Ξεδιπλώνει τη μαγευτική διαδικασία της έρευνας των τεκμηρίων, της ταυτοποίησης μνημείων και κτιρίων μέσα από φωτογραφίες, καρποστάλ, χάρτες, σχέδια, πίνακες και υπομνήματα και φέρνει στο φως νέα, άγνωστα συμπεράσματα για την ιστορία της Θεσσαλονίκης του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, που ανατρέπουν πολλά από όσα ξέραμε μέχρι σήμερα για την εποχή κατά την οποία η πόλη έμπαινε στη νεωτερική εποχή.

Συνοδεύεται από το ομότιτλο βιβλίο του Γιάννη Επαμεινώνδα, το οποίο κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες με εισαγωγή της καθηγήτριας Αλέκας Καραδήμου Γερόλυμπου και προγραμματίζεται να μεταφραστεί σύντομα και στα αγγλικά.

Περιηγήσεις-διαλέξεις θα γίνονται από τον επιμελητή της έκθεσης, Τρίτη απόγευμα στις 18:30. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό αλλά, λόγω της παλαιότητας του κτιρίου και της στενότητας του χώρου, ο αριθμός των επισκεπτών σε κάθε περιήγηση θα είναι συγκεκριμένος. Για να δηλώσετε συμμετοχή, παρακαλούμε να επικοινωνήσετε με τη γραμματεία του Κέντρου, καθημερινές 9:00 - 14:30, στα τηλέφωνα: 2310 295.171 και 2310 295.170.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

Από τη Συλλογή Γιώργου Δέλλιου στο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ παρουσιάζεται η γνωστή φωτογραφία του Χέρμπερτ Σέυς, τραβηγμένη από το Μπέστσιναρ και μια εντελώς νέα, του Αλφόνς Ρουμπελλαίν, επίσης του 1873 –πρόσφατο δώρημα του Γιώργου Δέλλιου–, που βρίσκεται στον αντίποδα της λήψης του Σέυς, τραβηγμένη από τον Όσιο Δαυίδ. Επίσης, η παλαιότερη φωτογραφία της πόλης, το γνωστό πανόραμα του Γιόσεφ Σέκελυ (από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Βιέννης) τραβηγμένο πριν από 150 χρόνια, κατέχει μια ξεχωριστή θέση.

Στην έκθεση αναλύονται τα σημαντικότερα μνημεία που εμφανίζονται στις τρεις φωτογραφίες, μερικά για πρώτη φορά: τα θαλάσσια τείχη, ο Πύργος της Αποβάθρας, το Πρόπυλο των Δώδεκα Αποστόλων, η συναγωγή Ταλμούδ Τορά. Κι ακόμα, η Πύλη Βαρδαρίου και η Ληταία, ο Τοπχανές, η Κρήνη του Σέιχ Σου, οι οικίες των Άμποτ και των Αλλατίνι στον Φραγκομαχαλά, το πρώτο Δημαρχείο. Στη φωτογραφία του Ρουμπελλαίν διακρίνονται οι εγκαταστάσεις των Ανατολικών Σιδηροδρόμων (παλιός σταθμός), που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους μόλις λίγο νωρίτερα, το 1872.

Οι πέντε άγνωστοι χάρτες των Ανατολικών Σιδηροδρόμων, της εταιρείας που έφερε το τραίνο στη Θεσσαλονίκη, εμφανίζονται για πρώτη φορά και αποκαλύπτουν την εξέλιξη της περιοχής του παλιού σταθμού έξω από τα δυτικά τείχη και το φρούριο του Βαρδαρίου ενώ συμπληρώνουν αναπάντεχα τους γνωστούς πολύφυλλους χάρτες / ακουαρέλλες του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Σχέδια του Μπέστσιναρ και καρτ ποστάλ διαγράφουν την πορεία του διάσημου κήπου, από την ίδρυση μέχρι τον αφανισμό του. Φωτογραφίες και σιδηροδρομικοί χάρτες συσχετίζονται με μια δορυφορική λήψη και με τα σχέδια του μηχανικού Ρόκκου Βιτάλη στην ανίχνευση της δημιουργίας της παλιάς παραλίας από το 1871.

Ο –άφαντος σήμερα– πίνακας του Ιταλού Σαλάκκα, που αποτυπώνει τη Θεσσαλονίκη από τη θάλασσα, ερμηνεύεται μέσα από τα καινούρια τεκμήρια και αποκαλύπτει τα κρυμμένα μυστικά του: την πρώτη πλατεία της πόλης στα Λαδάδικα –την πλατεία της Αποβάθρας– με το πρώτο, άγνωστο μέχρι σήμερα, Τελωνείο, την παλιά Καραντίνα, το κεντρικό καφενείο του λιμανιού.

Διαγράφεται η μετακίνηση της κεντρικής πλατείας της Θεσσαλονίκης από τα δυτικά προς τα ανατολικά, την ίδια στιγμή που εκδυτικίζεται συνεχώς: από το ανατολίτικο μεϊντάνι της αποβάθρας του λιμανιού στα ευρωπαϊκά καφέ της πλατείας Ελευθερίας κι από κει στην επιβλητική, αλλά άψυχη, πλατεία Αριστοτέλους.

ΓΙΑ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

3-5 Ιουνίου 2015, στο Δημαρχείο της Θεσσαλονίκης

Με τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη, την Αντιδήμαρχο Έλλη Χρυσίδου, την πρώην Υπουργό Πολιτισμού της Γερμανίας Christina Weiss, τον πεζογράφο και αντιπρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών Θανάση Βαλτινό, τον εκδότη του λογοτεχνικού περιοδικού «Εντευκτήριο» Γιώργο Κορδομενίδη.

Παρουσιάσεις και κύκλοι συζητήσεων με τους συγγραφείς Βασίλη Αμανατίδη, Μικέλα Χαρτουλάρη, Φοίβη Γιαννίση, Γιάννη Σκαραγκά, Βασίλη Τερζόπουλο, Χρήστο Χρυσόπουλο, Najet Adouani (Τυνησία), Mathias Énard (Γαλλία), Sherko Fatah (Γερμανία), Άρη Φιορέτο (Σουηδία), Nikol Ljubić (Γερμανία).

Η Μεσόγειος ήταν ανέκαθεν σύνορο και γέφυρα, μια θάλασσα που χωρίζει και συνάμα ενώνει ηπείρους και λαούς. Σήμερα βιώνουμε δραματικές κρίσεις που έχουν προκαλέσει δύο μεταναστευτικά ρεύματα: Αφενός, η χρηματοπιστωτική κρίση και η κρίση χρέους στη Νότια Ευρώπη πυροδότησαν ένα ισχυρό μεταναστευτικό ρεύμα νέων, κυρίως, ανθρώπων προς τον ευρωπαϊκό βορρά. Αφετέρου, είμαστε αυτή τη στιγμή μάρτυρες μιας μαζικής εισροής προσφύγων από την Αφρική και την Εγγύς Ανατολή, ανθρώπων οι οποίοι διακινδυνεύουν τη ζωή τους προκειμένου να καταφέρουν να φτάσουν στην Ευρώπη. Η διοργάνωση «Θεσσαλονίκη - Ξαναβρίσκοντας την πολυπολιτισμικότητα» προσκαλεί εκπροσώπους της διεθνούς λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής σκηνής, αλλά και το κοινό τους, να σκεφτούν την κοινή πολιτισμική ταυτότητα του μεσογειακού χώρου και να βρουν νέες αφηγήσεις για μια κοσμοπολίτικη Ευρώπη.

Μια εκδήλωση του Δήμου Θεσσαλονίκης και του λογοτεχνικού περιοδικού «Εντευκτήριο», σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Ίδρυμα Allianz, το Λογοτεχνικό Συμπόσιο του Βερολίνου και το Ινστιτούτο Goethe της Θεσσαλονίκης. Με την υποστήριξη του Πολιτιστικού Κέντρου Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) και του AthenSYN.

Πρόγραμμα

3 Ιουνίου, 19:00: Εναρκτήρια εκδήλωση στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης (αίθουσα πολλαπλών χρήσεων), με συζήτηση στρογγυλής τραπέζης. Θα ακολουθήσει δεξίωση.

4 Ιουνίου, 19:00: Συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης και αναγνώσεις στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης (αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου). Θα ακολουθήσουν συναυλία με τον Θωμά Κοροβίνη και δεξίωση.

5 Ιουνίου, 9:00: Συζήτηση των συγγραφέων στο Ινστιτούτο Goethe.