Παλιές Διασταυρώσεις - Make it Νew ΙΙΙ

Ένα καλοκαίρι αφιερωμένο στη σύγχρονη τέχνη με εκθέσεις, προβολές, περφόρμανς, εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλες δράσεις και με σημαντικούς καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό προτείνει η 5η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης με γενικό τίτλο «Παλιές Διασταυρώσεις - Make it Νew ΙΙΙ», που εγκαινιάζεται την Τρίτη 23 Ιουνίου, στις 20:00, στο Περίπτερο 6 της ΔΕΘ – HELEXPO. Το πρόγραμμα της διοργάνωσης παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου, που δόθηκε στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης.

Τη συνέντευξη Τύπου άνοιξε η διευθύντρια του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Μαρία Τσαντσάνογλου, η οποία τόνισε:

«Αισθάνομαι πολύ ευχάριστα που συνειδητοποιώ ότι αυτό που σχεδιάσαμε και ξεκινήσαμε στο ΚΜΣΤ τον Μάιο του 2007 όταν εγκαινιάστηκε η 1η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης ως ένα μεγάλο διεθνές φεστιβάλ εικαστικών τεχνών που θα απλώνεται σε όλη την πόλη, θα εμπλέκει τα μουσεία, τα πανεπιστήμια, τους πολιτιστικούς φορείς και θα προβάλει δημιουργικούς ανθρώπους, ομάδες πολλές νέες και πειραματικές εικαστικές προτάσεις, performances, δράσεις και έργα τέχνης από όλο τον κόσμο, θα έφτανε σήμερα να ανακοινώνει τα εγκαίνια της 5ης διοργάνωσής του».

Η κ. Τσαντσάνογλου διευκρίνισε ότι αν και η Μπιενάλε έχει ως διοργανωτή και δικαιούχο το ΚΜΣΤ, είναι «η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης και όχι η Μπιενάλε του ΚΜΣΤ». Κι αυτό, γιατί, όπως πρόσθεσε η ίδια, «ζητούμενο είναι να απλωθεί στην πόλη, οι πολίτες να γνωρίσουν αυτό που συμβαίνει στην σύγχρονη εικαστική σκηνή, να δώσει βήμα σε δημιουργούς, να αποτελέσει η τέχνη τροφή για σκέψεις, για προβληματισμό, για λύσεις». Τόνισε ακόμη, ότι «για την διοργάνωση της Μπιενάλε απασχολήθηκαν πολλοί άνθρωποι, από διαφορετικούς τομείς εργασίας – μεταφράσεις, ασφάλιση, κατασκευές, σίτιση, φιλοξενία, γραφιστικά, μεταφορές, εκδόσεις – και είναι αποτέλεσμα ομαδικού σχεδιασμού και εργασίας.»

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε η διευθύντρια της 5ης Μπιενάλε Κατερίνα Κοσκινά, η οποία ανέφερε:

«Είναι πολύ ιδιαίτερη η σημερινή ημέρα, καθώς μιλάμε για την 5η Μπιενάλε όταν ξέρουμε τι δυσκολίες έχουμε να ξεπεράσουμε ως χώρα, αλλά και ως μουσείο και ως διοργάνωση για την υλοποίησή της. Αυτό που έχει πετύχει το ΚΜΣΤ με τη Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης είναι ότι μετά από 4 διοργανώσεις, είναι σε θέση πλέον να πραγματοποιήσει ένα σημαντικό διεθνές εικαστικό γεγονός. Και μάλιστα όταν οι συνθήκες στη χώρα είναι τόσο δύσκολες ώστε να απαιτείται μια πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια από ό,τι θα χρειαζόταν σε οποιαδήποτε άλλη Μπιενάλε σε μια άλλη χώρα. Η 5η Μπιενάλε είναι ένα επίτευγμα, λόγω των δυσκολιών που ενέσκηψαν και ισχύουν ακόμη αλλά και η καταληκτική της πρότασης που ξεκίνησε το 2011 με επίκεντρο τη Μεσόγειο, χρηματοδοτούμενη από το ΕΣΠΑ. Όταν ξεκινήσαμε δεν είχαμε εμπειρία μιας τέτοιας διοργάνωσης και τα πράγματα δεν ήταν έτσι στη Μεσόγειο, όπου γίνονται συνεχώς δυσκολότερα. Αυτή η επικαιρότητα, αν και όχι ευχάριστη, κάνει την έρευνά μας πιο σημαντική. Η Μ. Ανατολή, η Β. Αφρική αλλά και η Ευρώπη υπό το βάρος οικονομικών προβλημάτων βρίσκονται σε αναβρασμό και η Μεσόγειος φλέγεται ξανά από τη μία άκρη στην άλλη με διαφορετικούς τρόπους. Αυτή η συγκυρία, είναι όμως κρίσιμη και κατάλληλη ώστε να εκφράσει η τέχνη το λόγο της, να αποκαλύψει το κοινωνικό της πρόσωπο και τον πολιτικό της ρόλο. Από αυτήν την άποψη είναι σημαντικός ο τίτλος της κεντρικής έκθεσης «Από την απαισιοδοξία της νόησης στην αισιοδοξία της πράξης», αναφορά στα Σημειώματα της Φυλακής του Γκράμσι, που επέλεξε η επιμελήτρια της κεντρικής έκθεσης Κατερίνα Γρέγου», γιατί σηματοδοτεί τις συνθήκες υπό τις οποίες δρούμε.

Κάνοντας έναν σύντομο απολογισμό της πορείας της διοργάνωσης μέσα στον χρόνο, η κ. Κοσκινά τόνισε:

«Επιχειρήσαμε να βάλουμε τη Θεσσαλονίκη με έναν τρόπο στον παγκόσμιο εικαστικό χάρτη κι αυτό το καταφέραμε σε ένα βαθμό. Η Μπιενάλε έχει πολύ καλή κάλυψη, γνωρίζει μεγάλο ενδιαφέρον, η επισκεψιμότητα είναι αυξημένη. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η προηγούμενη Μπιενάλε ξεπέρασε τους 56.000 επισκέπτες. Επίσης, η Μπιενάλε βοήθησε στη σύσφιξη σχέσεων και σε συνέργειες στη Θεσσαλονίκη πρώτα με την κίνηση των 5Μ, τα ξένα ινστιτούτα, τα πανεπιστήμια κλπ., όπως και με την τοπική αυτοδιοίκηση. Βοήθησε ακόμη στη συνειδητοποίηση της μεγάλης ιστορικής δυνατότητας και της πολιτισμικής διαστρωμάτωσης που έχει σαν πόλη η Θεσσαλονίκη, που την καθιστά κατάλληλη να φιλοξενεί ένα τέτοιο εικαστικό γεγονός. Μεγάλη ήταν η συμβολή μας στην ανάπτυξη του πολιτισμικού τουρισμού αλλά και στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Χρωστάμε πολλά στο επιχειρησιακό πρόγραμμα χάρη στο οποίο καταφέραμε ανά διετία να δαπανάται στην πόλη ένα σημαντικό ποσό αλλά και σε όλους τους συνεργάτες του Μουσείου, τους οποίους και ευχαριστώ θερμά».

Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης τόνισε από την πλευρά του ότι ο Δήμος υποστηρίζει όσο μπορεί την Μπιενάλε. «Φέτος τελειώνει η ιστορία με το ΕΣΠΑ, που χρηματοδοτεί την Μπιενάλε. Η προσπάθεια τώρα πρέπει να στραφεί στο να ενταχθεί και πάλι η Μπιενάλε στο νέο ΕΣΠΑ. Η διοργάνωση έχει γίνει πια θεσμός στη Θεσσαλονίκη κι έχει δέσει καλά με την πόλη». Ο κ. Μπουτάρης αναφέρθηκε επίσης στις δράσεις της Μπιενάλε που θα φιλοξενηθούν στο Βυζαντινό Λουτρό, το οποίο ανοίγει ξανά ύστερα από 75 χρόνια καθώς και στην έκθεση «Ταυτοετερότητα» που φιλοξενείται στο φουαγιέ του Δημαρχείου.

Η Κατερίνα Γρέγου, επιμελήτρια της κεντρικής έκθεσης αναφέρθηκε στη χαρά που της προκάλεσε η πρόταση να συνεργαστεί με την Μπιενάλε καθώς έτσι έπειτα από σχεδόν 10 χρόνια επαγγελματικής απουσίας επέστρεψε στην Ελλάδα. Η κ. Γρέγου τόνισε:

«Η επιλογή μου να κάνω μία έκθεση με αφετηρία έναν αφορισμό του Γκράμσι που γράφτηκε πριν 90 χρόνια θεωρώ ότι συνομιλεί με τη μετέωρη και αντιφάσκουσα στιγμή στην οποία βρισκόμαστε όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στην Ευρώπη. Η κρίση δεν είναι ελληνική αλλά ευρωπαϊκή και παγκόσμια. Η φράση του Γκράμσι «από την απαισιοδοξία της νόησης στην αισιοδοξία της πράξης» συνοψίζει τη συγκυρία κατά την οποία το παλιό έχει πεθάνει αλλά το καινούργιο δεν έχει γεννηθεί ακόμη. Αυτό οδηγεί σε μία συνειδητοποίηση της σκληρής πραγματικότητας κι από την άλλη μαρτυρά τη διαχρονική ανθρώπινη επιθυμία να οραματιστούμε έναν καλύτερο κόσμο. Ο Γκράμσι ο ίδιος αποτελεί φωτεινό παράδειγμα της αισιοδοξίας της πράξης παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε. Ο ουμανισμός που τον διέκρινε στα γραπτά του δίνει ένα ηχηρό μήνυμα για την ατομικιστική εποχή μας».

Περιγράφοντας την κεντρική έκθεση, η κ. Γρέγου εξήγησε ότι περιλαμβάνει καλλιτέχνες που ασχολούνται με την περιοχή της Μεσογείου με πολιτικούς, ποιητικούς και αλληγορικούς τρόπους. Η ίδια τόνισε:

«Ο τίτλος της έκθεσης ήρθε να επισφραγίσει τη διοργάνωση καθώς πήρε πραγματικές διαστάσεις: η υλοποίηση της Μπιενάλε αποτελεί ένα μικρό θαύμα. Με τα χρήματα του ΕΣΠΑ εξασφαλισμένα και με μία ομάδα ικανών ανθρώπων εντούτοις η Μπιενάλε αντιμετώπισε σειρά από σοβαρά προβλήματα με κυριότερο την τραγική καθυστέρηση στην τοποθέτηση Δ.Σ. στο ΚΜΣΤ. Αυτό το γεγονός έθεσε σε κίνδυνο την πραγματοποίηση της Μπιενάλε, οριακά. Στο τελευταίο μου ταξίδι στη Θεσσαλονίκη στις 27 Μαΐου δεν υπήρχε Δ.Σ. κι αυτό σήμαινε αναβολή ή και ματαίωση της Μπιενάλε. Μετά από μία διαδρομή γκραν γκινιόλ, μανούβρες έκτακτης ανάγκης και προσωπική ευθύνη της Μ. Τσαντσάνογλου προχωρήσαμε στην υλοποίηση ενώ είχαμε λιγότερες από 4 εβδομάδες να ολοκληρώσουμε το έργο. Πέρα από την για άλλη μία φορά αποκαρδιωτική δυσλειτουργία του ελληνικού κράτους η έκθεση αποτελεί άθλο, για την αισιοδοξία της πράξης που εναντιώθηκε στην απαισιοδοξία του πνεύματος που καλλιεργεί ένα τμήμα της ελληνικής Πολιτείας. Η εφημερίδα Financial Times έγραψε πρόσφατα για δύο Ελλάδες αυτή που λειτουργεί κι αυτή που δεν λειτουργεί. Ο αφορισμός του Γκράμσι μιλά για αυτές τις δύο Ελλάδες, την Ελλάδα που δεν λειτουργεί καθώς η γραφειοκρατική κωλυσιεργία έθεσε σε ομηρία μία διοργάνωση με 10ετή ιστορία. Κι από την άλλη, την Ελλάδα που λειτουργεί από μία ομάδα ανθρώπων που δουλεύει με αλτρουισμό, σε πείσμα όλων των δυσκολιών. Με εργατικότητα, υπομονή, συνεργασία, η έκθεση αυτή θα είναι πραγματικότητα. Χάρη σε υπεράνθρωπες προσπάθειες ξεπεράστηκαν τα εμπόδια των θεσμών και της γραφειοκρατίας που κάθε άλλο παρά φιλική προς την τέχνη είναι. Η τέχνη είναι πράξη όχι μόνο φαντασίας αλλά και γενναιοδωρίας. Ας ελπίσουμε ότι θα υπερισχύσει η αισιοδοξία της πράξης που τόσο έχει ανάγκη ο τόπος μας. Στις 23 Ιουνίου θα είμαστε εκεί που μας οδηγεί η δημιουργική εφευρετικότητα και η φαντασία των καλλιτεχνών, εκεί όπου οι άνθρωποι της τέχνης πιστεύουμε ότι βρίσκεται το μέλλον».

Η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Π. Βελένη παρουσίασε την έκθεση του Κωνσταντίνου Ξενάκη, η διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Α. Τσιλιπάκου μίλησε για την έκθεση «Ταξιδεύοντας στην Ανατολική Μεσόγειο μέσα από το Ψηφιακό Αρχείο Ελληνικού Πολιτισμού του Θ. Κορρέ (Α.Π.Θ.)» και η διευθύντρια του Τελλογλείου Ε. Βουτυρά για την έκθεση «Δώρα της γης με αντοχή στον χρόνο». Παρόλο που το ΜΜΣΤ για λόγους αναδιοργάνωσης δεν συμμετέχει στην Μπιενάλε, η πρόεδρος του Δ.Σ. Ξ. Χόιπελ χαιρέτισε το γεγονός και τόνισε ότι εύχεται σύντομα το ΜΜΣΤ να συμμετάσχει πάλι ενεργά στην πολιτιστική ζωή της πόλης και στην επόμενη διοργάνωση.

Κλείνοντας τον κύκλο των παρουσιάσεων, η διευθύντρια του ΚΜΣΤ, Μαρία Τσαντσάνογλου επεσήμανε ότι παρά τις γραφειοκρατικές δυσκολίες που αναφέρθηκαν, το Υπουργείο Πολιτισμού αντέδρασε αστραπιαία δίνοντας μια διαμεσολαβητική λύση για να αντιμετωπιστεί το διοικητικό κενό, με αποτέλεσμα να ολοκληρωθούν αισίως οι διαδικασίες που οδηγούν στα εγκαίνια της 23ης Ιουνίου.

Η διοργάνωση

Η 5η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης εγκαινιάζεται την Τρίτη 23 Ιουνίου, στις 20:00, στο Περίπτερο 6 της ΔΕΘ – HELEXPO από τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη, παρουσία της διευθύντριας του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Μαρίας Τσαντσάνογλου και της διευθύντριας της Μπιενάλε Κατερίνας Κοσκινά. Παράλληλα θα ανοίξει η κεντρική έκθεση με τίτλο «Από την απαισιοδοξία της νόησης στην αισιοδοξία της πράξης», που επιμελήθηκε η Κατερίνα Γρέγου.

Για 100 μέρες, ως τα τέλη Σεπτεμβρίου, η Θεσσαλονίκη θα φιλοξενήσει σε μουσεία, εκθεσιακούς χώρους, γκαλερί και μνημεία 14 εκθέσεις σύγχρονης τέχνης με έργα περισσότερων από 100 καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο, τρία συμπόσια, ένα φεστιβάλ περφόρμανς, εργαστήρια καλλιτεχνών, εκθέσεις στο ΑΜΘ, το ΜΒΠ, το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, προβολές, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως διαρθρώνονται γύρω από το κεντρικό και το παράλληλο πρόγραμμα με άξονα τη Μεσόγειο. Η 5η Μπιενάλε αποτελεί την καταληκτική διοργάνωση του τριμερούς προγράμματος υπό τον γενικό τίτλο «Παλιές Διασταυρώσεις-Make it New» και την διεύθυνση της έως πρόσφατα Προέδρου του ΔΣ του ΚΜΣΤ Κατερίνας Κοσκινά, που ξεκίνησε το 2011 με την συνεργασία της Κίνησης των 5 Μουσείων Θεσσαλονίκης.
Το έργο είναι εντεταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονίας-Θράκης 2007-2013 του ΕΣΠΑ που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Ελλάδα, και φορέας υλοποίησης και διοργανωτής του είναι το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (αναλυτικά εδώ)

Α) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

“Between the Pessimism of the Intellect and the Optimism of the Will / Από την απαισιοδοξία της νόησης στην αισιοδοξία της πράξης”
Διάρκεια: 23.06-30.09.2015
Χώρος: Περίπτερο 6 (Λεωφ. Στρατού & 3ης Σεπτεμβρίου, εντός ΔΕΘ-HELEXPO)
Εγκαίνια: Τρίτη 23 Ιουνίου, 20:00

Β) ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΜΟΥΣΕΙΩΝ (χρονολογικά)

«Δώρα της γης, με αντοχή στον χρόνο»
Διάρκεια: 18.05 - 30.09.2015
Χώρος: Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ

«Ο Καζιμίρ Μαλέβιτς και οι μαθητές του. 100 χρόνια από το Μαύρο Τετράγωνο. Έργα της Ρωσικής Πρωτοπορίας από τη Συλλογή Κωστάκη του ΚΜΣΤ»
Διάρκεια: 19.05 - 10.10.2015
Χώρος: Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

«Ταυτο-ετερό-τητα»
Διάρκεια: 17.06 - 31.07.2015
Χώρος: Δημαρχείο Θεσσαλονίκης

«Σχετικές Κινήσεις. Ευαγγελία Κρανιώτη - Julien Prévieux»
Διάρκεια: 23.06 - 30.09.2015
Χώρος: Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Β1, λιμάνι)
Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό στις 23.06, από τις 17:00.
Εγκαίνια: Τετάρτη 24 Ιουνίου, 12:00

«HEL(L)AS! Everywhere! HEL(L)AS! Παντού!»
Διάρκεια: 23.06 - 30.09.2015
Χώρος: Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό στις 23.06, από τις 18:00

«Ταξιδεύοντας στην Ανατολική Μεσόγειο μέσα από το Ψηφιακό Αρχείο Ελληνικού Πολιτισμού του Θ. Κορρέ (Α.Π.Θ.)»
Διάρκεια: 23.06 - 13.09.2015
Χώρος: Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, πτέρυγα περιοδικών εκθέσεων “Κυριάκος Κρόκος”
Εγκαίνια: Τρίτη 23 Ιουνίου, 21:00

Γ) ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ (χρονολογικά)

Love Difference Table / Michelangelo Pistoletto
Διάρκεια: 23.06 - 30.09.2015
Χώρος: Περίπτερο 6 (Λεωφ. Στρατού & 3ης Σεπτεμβρίου, εντός ΔΕΘ-HELEXPO)

4ο Φεστιβάλ Περφόρμανς Θεσσαλονίκης
Διάρκεια: 29.06 - 9.07.2015
Χώρος: σε διάφορους, ανοιχτούς και κλειστούς χώρους στην πόλη

5ο Εργαστήριο Νέων Καλλιτεχνών, “Romance”
Διάρκεια: 10 - 30.09.2015
Χώρος: Γενί Τζαμί

Συμπόσιο «Ο ρόλος των Μπιενάλε στη Μεσόγειο σήμερα»
Χρόνος: τέλη Σεπτεμβρίου
Χώρος: Περίπτερο 6 (Λεωφ. Στρατού & 3ης Σεπτεμβρίου, εντός ΔΕΘ-HELEXPO)

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Το φετινό παράλληλο πρόγραμμα έχει ως εξής (σε χρονολογική σειρά)

ΕΚΘΕΣΗ
Χρόνης Πεχλιβανίδης - Ένα ταξίδι στον κόσμο του σουφισμού
Διάρκεια: 22.05 - 20.09.2015
Χώρος: Αλατζά Ιμαρέτ
Επιμέλεια: Μίνα Μωραΐτου

ΕΚΘΕΣΗ
«Έφη Σαββίδου: Transplantation»
Διάρκεια: 23.06 - 31.08.2015
Χώρος: Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης (Κάζα Μπιάνκα)
Εγκαίνια: Τρίτη 21 Ιουλίου, 20:00
Επιμέλεια: Θάλεια Στεφανίδου, Ιστορικός Τέχνης
Φορέας: Δήμος Θεσσαλονίκης-Αντιδημαρχεία Πολιτισμού, Παιδείας & Αθλητισμού

ΕΚΘΕΣΗ
«Άννη Καλτσίδου: Εικαστικές Διασταυρώσεις στη Ρωμαϊκή Αγορά της Θεσσαλονίκης»
Διάρκεια: 24.06 - 16.08.2015
Χώρος: Ρωμαϊκή Αγορά
Εγκαίνια: Τετάρτη 24 Ιουνίου, 20:00
Επιμέλεια: Μαρία Δ. Καγιαδάκη, Ιστορικός Τέχνης-Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
«Ψυχολογία-Τέχνη / 1o Διεθνές Συμπόσιο Θεραπειών μέσω Τέχνης «Ζωή και Tέχνη είναι ένα»
Διάρκεια: 18 - 09.2015
Χώρος: Περίπτερο 6, εντός ΔΕΘ-HELEXPO
Επιμέλεια: Έλενα Τονικίδη, Εικαστικός- Art Therapist

ΕΚΘΕΣΗ
«Νίκος Παναγιωτόπουλος, Πηνελόπη Πετσίνη: Aufarbeitung: The Wall (2010-14)»
Διάρκεια: 22.09 - 17.10.2015
Χώρος: Γκαλερί Ειρμός
Επιμέλεια: Ηρακλής Παπαϊωάννου, Μελετητής Φωτογραφίας