Τίποτε προσωπικό

Το τοπίο ορίστηκε με πολλούς τρόπους και αισθητικά ιδιώματα, συχνότερα ως διείσδυση ή προβολή του αστικού πολιτισμού στον φυσικό χώρο.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο Γιάννης Παντελίδης προτείνει μια θεώρηση του τοπίου που εκτείνεται πέρα από την πόλη και εξαρτάται από αυτήν, επιλέγοντας ως στίβο της πενταετούς φωτογραφικής του αναζήτησης αυτήν ακριβώς την επικράτεια στη γενέθλια πόλη του Θεσσαλονίκη. Στόχος του υπήρξε να ψηλαφήσει ένα αθέατο όριο, το πεδίο εκείνο όπου η πόλη και η φύση αλληλοεισχωρούν, μέσα από πολύωρες πορείες που λειτούργησαν ως ένα είδος στοχασμού στα ξέφτια της πόλης. Τίποτε δεν περνά απαρατήρητο: κάθε σπασμένο κλαδάκι, μπάλωμα δρόμου, πατημένη συστάδα χόρτων, κάθε περισπωμένη ή δασεία του τοπίου συλλαμβάνεται καθώς στις φωτογραφίες του όλα συσχετίζονται, σταθμίζονται από τη ζυγαριά ακριβείας του βλέμματος. Το τοπίο αναδύεται τελικά όχι ως αξιοθέατο, τελικός προορισμός, γλαφυρή διαχείριση φόρμας και χρώματος, αλλά ως ερωτηματικό, ποιητικά υπαρξιακό.

Οι σύγχρονοι ερευνητές συναρτούν πλέον την ανάδυση και καλλιέργεια της έννοιας του τοπίου με εξελίξεις όπως η μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό ή η σταδιακή εξάπλωση της αποικιοκρατίας, μεταφέροντας ικανό βάρος στην εκτίμησή του από την αισθητική στην πολιτική. Ο πλανήτης αποδείχθηκε μεν οριστικά σφαιρικός στην Αναγέννηση, προέβαλε όμως απεριόριστα διαθέσιμος στην κατάκτηση και την εκμετάλλευση. Η εικαστική του αναπαράσταση υπήρξε το ευγενές μέρος μιας μάλλον ωμής διαδικασίας. Η γραμμική προοπτική και η υποχώρηση των θρησκευτικών δεισιδαιμονιών έστρωσαν τον δρόμο, ενώ η αισθητική κάλυπτε τα ίχνη. Το άνοιγμα του βλέμματος προς τον φυσικό χώρο δεν έγινε, βέβαια, με επίκεντρο μόνο το μακρινό ή εξωτικό· ξεκίνησε εύλογα από τον οικείο τόπο. Η βενετική ευμάρεια, για παράδειγμα, οδήγησε τον 15 αιώνα στην αξιοποίηση της εκτεταμένης ενδοχώρας, της terraferma, παρέχοντας τροφή και πρώτες ύλες σε μια ακμάζουσα πόλη, οι ανάγκες της οποίας αυξάνονταν σταθερά.

απόσπασμα από την έκδοση

Ο Γιάννης Παντελίδης είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός.