Που βρίσκεται άραγε το σπίτι;

Η έννοια του σπιτιού είναι ανοικτή σε ερμηνείες για τους έλληνες και τούρκους καλλιτέχνες της έκθεσης του project "Home" που εγκαινιάζεται την Πέμπτη 2 Ιουνίου 2016 στην Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων: το σπίτι ως μνήμη, το σπίτι ως συναίσθημα, ως πολιτισμός, κοινή παράδοση, χειρονομία, γλώσσα ή νοοτροπία. Οι φωτογράφοι Εύα Βουτσάκη, Selen Tuğrul, Korhan Karaoysal, Λίλα Ζώτου, Neslihan Koyuncu, Δημήτρη Ραπακούσης και Φωτεινή Παπαχατζή διερευνούν την έννοια του σπιτιού μέσα από την καλλιτεχνική έκφραση, τις φωτογραφικές εγκαταστάσεις, τα αρχεία, την έρευνα και τις προφορικές ιστορίες.

Στην εγκατάσταση «Σειρήνες» της Εύας Βουτσάκη, το οικογενειακό άλμπουμ μεταμορφώνεται σε απομονωμένες φιγούρες που αναπαριστούν σκιές του προηγούμενου εαυτού τους. Yπογραμμίζει την αποδόμηση της κανονικότητας της ύπαρξης που επιφέρουν τα πολιτικά γεγονότα, στα οποία οι άνθρωποι δεν έχουν κανένα έλεγχο.

Η Selen Tuğrul με την "Patina" ψάχνει για ίχνη πάνω στις επιφάνειες που θυμίζουν τις μεταναστεύσεις που συνέβησαν στα εδάφη του Karaburun, της χερσονήσου της Ερυθραίας. Πρόκειται για μια καλλιτεχνική αναζήτηση, εύρεση, αντιμετώπιση και συλλογή αναμνήσεων από την γεωγραφία, με σκοπό την ανακάλυψη της ιστορίας πίσω από την απούσια σύνδεσης με τις οικογενειακές της ρίζες και την επανασύσταση της δικής της χαμένης μνήμης.

Ο Δημήτρης Ραπακούσης στο Uterus επιστρέφει στην οικειότητα της παιδικής ηλικίας και στην πόλη που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Μέσα από την μνήμη και την παρατήρηση επανασυστήνεται στο εαυτό του και στο οικείο του περιβάλλον.

Η Neslihan Koyuncu με το έργο –akis (στα τουρκικά σημαίνει αντανάκλαση, ηχώ, ενώ στα ελληνικά είναι μια συνήθης κατάληξη των επωνύμων των Ελλήνων με καταγωγή από την Κρήτη) ακολουθεί τις ρίζες, την γενετική κληρονομιά και τις χαμένες αναμνήσεις των προ-παπούδων της από την Κρήτη. Αναζητά παρόμοιες ιστορίες από άλλες οικογένειες με ιστορικό μετανάστευσης, ψάχνει για αμοιβαιότητα στα συναισθήματα, νοσταλγία και την αίσθηση του να ανήκεις, ανάμεσα σε διαφορετικές γενιές.

Η Λίλα Ζώτου διαμένοντας στο εξωτερικό έμαθε να ζει με ένα σύμπλεγμα νοσταλγίας, αναμνήσεων και προσδοκιών. Φωτογραφίζει τόπους, οι οποίοι κατά τη δεδομένη στιγμή δεν κουβαλάνε συγκεκριμένη προσωπική ιστορία και μνήμη. Ανακατασκευάζει στις εικόνες της ένα περιβάλλον, όπου μνήμη και προσωπική ιστορία συναντώνται και ξανασυστήνονται, από την αρχή.

Ο Korhan Karaoysal φωτογραφίζει άδεια κλουβιά σε ζωολογικούς κήπους και τεχνητά σπίτια για ζώα. Τα πλαισιώνει με το πορτρέτο του Ota Benga (ενός κογκολέζου πυγμαίου, που παρουσιάστηκε ως ανθρωπολογικό έκθεμα σε μια εμπορική έκθεση στο St Louis, Missouri το 1904, και στο ζωολογικό κήπο του Μπρονξ το 1906). Το έργο του παραπέμπει στις διαφορετικές ερμηνείες και χρήσεις του «οικιακού», του «εξημερωμένου» και του «πολιτισμού», έννοιες τις οποίες αναφέρει, χρησιμοποιώντας την λεξικογραφημένη απόδοση τους στο κείμενο που συνοδεύει την εγκατάσταση του.

Το «Home» της Φωτεινής Παπαχατζή έχει μια προσωπική αφετηρία, η οποία αφορά την πραγματική και συμβολική αναζήτηση του σπιτιού των προγόνων της στο Burdur της Τουρκίας (αρχαίο Πολυδώριο). Ιχνηλατεί σε ένα road trip τη διαδρομή της αναγκαστικής μετανάστευσης τους το 1922 από το Burdur στη Σμύρνη. Είναι ένα ενδοσκοπικό έργο (self reflective), ένα οπτικό ημερολόγιο που περιλαμβάνει φωτογραφίες, βίντεο, συνεντεύξεις, έρευνα αρχείου, προσωπικά και άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν στις περιοχές όπου η αναγκαστική μετανάστευση συνέβη.

Η έκθεση είναι αποτέλεσμα του έργου “Home” που υλοποιήθηκε στo πλαίσιο της πολιτιστικής ανταλλαγής TANDEM Cultural Managers exchange – Turkey 2015-16 με πολιτιστικούς διαχειριστές την Nazlı Deniz Oguz από τον οργανισμό Ka Fotoğraf Geliştirme Atölyesi με έδρα την Άγκυρα και την Φωτεινή Παπαχατζή από τον οργανισμό Έντευξις - Photometria Festival. Οι καλλιτέχνες συμμετείχαν σε δυο workshops του visual storyteller Jan Rosseel.

Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό μέχρι τις 30 Ιουνίου 2016.

Το «TANDEM - Ανταλλαγή πολιτιστικών διαχειριστών Τουρκία - Ευρωπαϊκή Ένωση» είναι μια πρωτοβουλία του European Cultural Foundation (Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Ιδρύματος) με έδρα το Άμστερνταμ, του MitOst (Βερολίνο), και Anadolu Kültür (Κωνσταντινούπολη), και υποστηρίζεται από Stiftung Mercator (Έσσεν).