ΚΡΙΚΟΣ V

Στις 13 Ιουνίου 2016, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων - Ελαιουργείον, εγκαινιάζει την ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης «ΚΡΙΚΟΣ V» σε επιμέλεια του Μεγακλή Ρογκάκου και του Ιωάννη Ν. Αρχοντάκη, με εισαγωγή από την Πέγκυ Κουνενάκη, στο Δρομόνερο του Δήμου Πλατανιά.

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Στέλλα Αγγελάκη, Ειρήνη Βαζούκου, Χρύσα Βαθιανάκη, Αργυρή Βασιλάκου, Μαργαρίτα Βασιλάκου, Νίκος Βισκαδουράκης, Αλέξανδρος Βούτσας, Γιάννης Γαβαλάς, Νίκος Γιαβρόπουλος, Steve Gianakos, Μανόλης Γιανναδάκης, Καλλιόπη Γιατρουδάκη, Έλλη Γράβαλου, Αλέξανδρος Δημητριάδης, Γιάννης Διαλινός, Μάριον Ιγγλέση, Αντιγόνη Καββαθά, Μιχάλης Καλαϊτζάκης, Kanuto Kallan, Νίκος Καμπιανάκης, Pat Kaufman, Νατάσα Καρακατσάνη, Μαρία Καριμπίδη, Κατερίνα Καλογεράκη, Στέλλα Κουκουλάκη, Γιώργος Κουτρουμπάς, Λένα Κουτσαυτάκη, Χρύσα Λαμπρακοπούλου, Κοσμάς Λιλικάκης, Jan Liodaki, Karl-Heinz Loof, Αλέξανδρος Μαγκανιώτης, David Macfarlane, Sue Macfarlane, Ελένη Μανωλαράκη, Φίλιππος Μάνος, Γιάννης Π. Μαρκαντωνάκης, Εριέττα Μαρκαντωνάτου, Γεωργία Ματσαμάκη, Δημήτρης Μεράντζας, Άλκηστη Μιχαηλίδου, Μαρία Μιχελογιάννη, Νικόλαος Μπασιάς, Πολυτίμη Μπενάκη, Λαμπρινή Μποβιάτσου, Ρένα Μπραουδάκη, Ανδρέας Νικολαράκης, Γρηγόρης Νιόλης, Κώστας Παγωμένος, Μίλτος Παντελιάς, Παντελής Παντελόπουλος, Αγγελική Παπαμιχαήλ, Τάκης Περάκης, Αναστασία Πετράκη, Σύλβια Πετσούρα, Κωνσταντίνος Πίττας, Μιχάλης Πολυχρονάκης, Νατάσσα Πουλαντζά, Ελευθερία Σειστάκη, Δήμητρα Σιατερλή, Ερμιόνη Σκευάκη, Μιράντα Σκυλουράκη, Κώστας Σπανάκης, Γιάννης Σταθάτος, Γιάννης Στεφανάκις, Rena Stollenwerk, Δημήτρης Τζάνης, Αντώνης Τριανταφύλλου, Βίκυ Τσαλαματά, Κατερίνα Τσεμπελή, Γιώργος Τσεριώνης, Μιχαήλ Φαλκώνης, Konstantin Fischer, Αντώνης Φραντζεσκάκης & Κυριάκος Χατζημιχαηλίδης.

«Η λέξη «κρίκος» στην προέκταση της ερμηνείας της σημαίνει τη σχέση εκείνη που συνδέει πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, ώστε ν’ αποκτήσουν σταδιακά ενότητα, συνοχή και σύμπνοια. Σ’ αυτό το πλαίσιο και με τον ίδιο τίτλο διοργανώνεται για πέμπτη φορά φέτος από το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων - Ελαιουργείον του Δρομονέρου αυτή η ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης.

Στην προκειμένη περίπτωση εμπλέκονται άνθρωποι και πράγματα που ενέχονται και στο πρόβλημα και στη λύση του. Για να γίνω πιο σαφής: Στη φετινή, ένατη χρονιά λειτουργίας του Ελαιουργείον, περισσότερο από ποτέ εμπλέκονται άρρηκτα οι καλλιτέχνες, τα έργα τους και ο χώρος. Ένας χώρος που δημιουργήθηκε από την ιδιωτική πρωτοβουλία, και στη συνέχεια ως ευρύτερος πολιτιστικός φορέας, συνεργάστηκε με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους ανθρώπους της περιοχής. Πλαισιώθηκε από καλλιτέχνες, Έλληνες και ξένους, κατόρθωσε σύντομα να γίνει εστία ζώντος πολιτισμού, τόπος συνάντησης και συνάθροισης ντόπιων και ξένων επισκεπτών, τόπος αναζήτησης για ντόπιους και ξένους καλλιτέχνες, χώρος φιλοξενίας εκπαιδευόμενων και μαθητών οι οποίοι ανάμεσα στο παιχνίδι, τη θέαση και την παρατήρηση απέκτησαν τις πρώτες τους καλλιτεχνικές εμπειρίες. Όλα αυτά συμβαίνουν στο χωριό Δρομόνερο, στην ενδοχώρα της δυτικής Κρήτης, ανάμεσα στο Κολυμπάρι και την Παλαιόχωρα, μία περιοχή που παλιότερα άγγιζε το σημείο μηδέν πολιτιστικά».

Πέγκυ Κουνενάκη, συγγραφέας και κριτικός της τέχνης

«Μέσα στους αμφισβητούμενους καιρούς που διανύει η ανθρωπότητα και τη γενική καθοδική τάση των πνευματικών και ηθικών αξιών, υπάρχουν εστίες αναλαμπής κυρίως σε περιοχές που έχουν ήδη ένα πλούσιο παρελθόν καλλιτεχνικής και πνευματικής ανάπτυξης οι οποίες προσφέρουν καινούργια ερεθίσματα δημιουργικής πνοής. Ένας τέτοιος μικρός αλλά πραγματικός φάρος πολιτισμού υπήρξε από το 2005 το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων – Ελαιουργείον» στο Δρομόνερο του Νομού Χανίων. Από τότε εξέπεμπε πολιτιστικό φως προς ναυτιλλομένους, αλλά και ναυαγούς, όπως έγραφε αλληγορικά ο Αντρέ Μπρετόν στον Φάρο της Νύφης (1935). Αυτό το φως ήταν τριμερές και κάθε μέρος του θύμιζε από μία υπέροχη ανθρωπιστική αρχή: Πρώτον, τη φιλανθρωπία (αγάπη για τον συνάνθρωπο) με μία τρυφερή αγκαλιά αγάπης σε κάθε άνθρωπο, είτε ήταν απλός επισκέπτης, είτε ευγενικός συνεργάτης. Δεύτερον, τη φιλοξενία (αγάπη για τον ξένο) με ένα χάδι φροντίδας σε κάθε ψυχή ξένου ή ντόπιου που ήθελε να ξαποστάσει. Τρίτον, τη φιλοτεχνία (αγάπη για την τέχνη) με μία υπόκλιση τιμής και σεβασμού επάνω στα υψηλά ανθρώπινα καλλιτεχνικά δημιουργήματα. Με τέτοιες αρχές, το Ελαιουργείον παρουσίασε εκδηλώσεις, εκθέσεις και δράσεις πολιτισμού κυρίως στην Κρήτη, αλλά και πέρα από αυτήν, σε πείσμα των συνθηκών, που γίνονταν ολοένα και πιο αντίξοες. Στις ημέρες μας, σχεδόν 10 χρόνια από την ίδρυσή του, οδεύει σταθερά προς την ερήμωση από την οποία απειλείτο όταν σταμάτησε η βιομηχανική λειτουργία του. Αυτή είναι μία εξαιρετικά λυπηρή συνειδητοποίηση της εξέλιξης των πολιτιστικών πραγμάτων στη Μεγαλόνησο Κρήτη».

Μεγακλής Ρογκάκος, επιμελητής και ιστορικός της τέχνης

Η έκθεση συνοδεύεται από έγχρωμο κατάλογο, που περιλαμβάνει εισαγωγή με τίτλο «Τέχνη, Καλλιτέχνες, Μουσείο = Κρίκος» από την Πέγκυ Κουνενάκη και εκτενές κείμενο του Μεγακλή Ρογκάκου με τίτλο «Οδηγίες για Ναυτιλλομένους και Ναυαγούς - Ο Πολιτισμός ως προϋπόθεση της Εσωτερικής Ελευθερίας». Ο κατάλογος εικονογραφεί πλήρως όλα τα εκθέματα.

Η έκθεση «ΚΡΙΚΟΣ V» εντάσσεται στο πρόγραμμα «ΧΑΝΙaRT 2016 – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» και συνδιοργανώνεται από την Περιφέρεια Κρήτης, την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, το Δήμο Πλατανιά και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων – Ελαιουργείον.

Το πρόγραμμα «ΧΑΝΙaRT - Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» υλοποιείται από το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων – Ελαιουργείον» σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, όλους τους Δήμους του Νομού Χανίων και τους Πολιτιστικούς Φορείς που έχουν σκοπό τη διερεύνηση και ανάπτυξη του Πολιτισμού και των Καλών Τεχνών.

Στόχος του προγράμματος «ΧΑΝΙaRT – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» είναι να αναδείξει ο Νομός Χανίων το εικαστικό δυναμικό του και να καταστεί ένα από τα σημαντικά κέντρα εικαστικών δράσεων της Ελλάδας, μια αρένα νέων καλλιτεχνικών τάσεων και ένα φόρουμ εικαστικού διαλόγου και δημιουργίας, ένα χωνευτήρι αλληλεπιδράσεων μεταξύ των γηγενών πολιτιστικών αξιών και των διεθνών ρευμάτων πρωτοπορίας, το βήμα παρουσίασης των δράσεων και αναζητήσεων τόσο των Δασκάλων της Τέχνης όσο και των ευφάνταστων Νέων Δημιουργών.

Παράλληλα με την προβολή του τόπου και την ανάδειξη του ντόπιου πολιτιστικού δυναμικού, στόχος παραμένει η κατασκευή ενός διαδραστικού δικτύου επικοινωνίας μεταξύ όλων των Κρητών Εικαστικών Δημιουργών, της τοπικής κοινωνίας, της ευρύτερης καλλιτεχνικής κοινότητας και του παγκόσμιου πολιτιστικού ιστού.

H Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Πολιτισμού «Ελαιουργείον – Εργοστάσιο Τέχνης» δημιουργήθηκε με σκοπό να σώσει από την ερήμωση και τον αφανισμό το Παλιό Ελαιουργείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζυμπραγού στο Νομό Χανίων της Κρήτης. Στόχος της είναι να στεγάσει στους χώρους του εκδηλώσεις πολιτισμού, μετατρέποντάς το σε έναν τόπο μνήμης και ένα πεδίο δράσεων στην ενδοχώρα του νησιού.

Το κτίριο του Παλιού Ελαιουργείου αποτελείται από τον κεντρικό οικοδομικό πυρήνα που κατασκευάστηκε με λιθοδομή τη δεκαετία του 1920 και από πτέρυγες - δορυφόρους κατασκευασμένες σε διαδοχικές οικοδομικές φάσεις ως τη δεκαετία του 1970. Το 1980 σταμάτησε η λειτουργία του ως λιοτρίβι και αφέθηκε να καταρρέει γοργά. Κατά την ανασυγκρότησή του στόχος ήταν η διατήρηση των πρωταρχικών υλικών του κτιρίου με τον αυθεντικό τεχνολογικό του εξοπλισμό με όσο το δυνατόν λιγότερες παρεμβάσεις. Ο μηχανικός εξοπλισμός του ελαιοτριβείου είναι Ελληνικής Κατασκευής(!) από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και διατηρήθηκε σαν σημείο μνήμης και αναφοράς των αρχικών λειτουργιών του χώρου.

Σήμερα το «Ελαιουργείον - Εργοστάσιο Τέχνης» είναι ένας πολυδιάστατος πολιτιστικός οργανισμός. Απαρτίζεται από την «Πινακοθήκη Εικαστικών Τεχνών Χανίων» που στόχο της έχει τη διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και την παρουσίαση περιοδικών εικαστικών εκθέσεων, και το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων» που σκοπός του είναι η διαφύλαξη, η παρουσίαση και η ανάδειξη των μόνιμων συλλογών του «Ελαιουργείου» και η προώθηση μαζί με τη μελέτη των διαδραστικών επαφών της Σύγχρονης Τέχνης με τον Άνθρωπο. Παράλληλα από το «Ελαιουργείον - Εργοστάσιο Τέχνης» εκπορεύονται έξι μεγάλα προγράμματα Επικοινωνίας, Συνεργασίας, Ανάπτυξης & Πολιτισμού: 1.«Ο Δρόμος των Μουσείων», 2.«Ο Κύκλος των Φαραγγιών», 3.«ΧΑΝΙaRT – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων», 4.«Τέχνη & Οίνος – Τα Οινοποιεία Δυτικής Κρήτης στηρίζουν τον Πολιτισμό», 5.«Δημιουργική Φιλοξενία Καλλιτεχνών – Olivepress Art Residency» & 6.«Το Βήμα της Τέχνης».

Το παλιό λιοτρίβι που αναγεννήθηκε σε «Εργοστάσιο Τέχνης», βρίσκεται στο χωριό Δρομόνερο, 33 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης των Χανίων (30 λεπτά με το αυτοκίνητο), πάνω στον οδικό άξονα που οδηγεί στο γραφικό ψαροχώρι του Λιβυκού Πελάγους με τις μαγικές παραλίες: την Παλαιόχωρα.