Thessaloniki PhotoΒiennale 2021

Από τη Thessaloniki Photobiennale του 2018 μεσολάβησε η δημιουργία του MOMus, μέσα από τον ευρύχωρο ορίζοντα του οποίου λειτουργεί πλέον το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Πιο πρόσφατα, η ανθρωπότητα γνώρισε τη μεγαλύτερη δοκιμασία των τελευταίων δεκαετιών, που γέννησε ανησυχία, φόβο και απώλεια, την οποία αντικαθιστά πλέον η αισιοδοξία. Στο πλαίσιο αυτό, αλλά συγχρόνως με την αγάπη για την τέχνη της φωτογραφίας πιο ενδυναμωμένη από ποτέ, η Thessaloniki PhotoBiennale 2021 υποδέχεται το κοινό από την 1 Οκτωβρίου 2021 έως τις 20 Φεβρουαρίου 2022 μ’ ένα πρόγραμμα 19 εκθέσεων ελληνικής και διεθνούς φωτογραφίας, με τη συμμετοχή 94 καλλιτεχνών από 18 χώρες, σε 13 χώρους στην πόλη, βάζοντας ξανά τη φωτογραφία στο επίκεντρο, προτείνοντας ταξίδια, προκαλώντας αναρωτήσεις και προβληματισμούς, με… ήχους και πολλές εικόνες.

Το φεστιβάλ διοργανώνεται από το MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, υποστηρίζεται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και θα υλοποιηθεί τηρώντας τα πιο επικαιροποιημένα πρωτόκολλα κατά της πανδημίας.

Στην κεντρική έκθεση της φετινής διοργάνωσης με τίτλο «The Real and the Record» (MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκη & MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, 09.10.2021-20.02.2022), σε επιμέλεια της Κατερίνας Σταθοπούλου και του Γιώργου Πρίνου, προσεγγίζονται θέματα όπως η σχέση ανάμεσα στο βίωμα και την εικόνα, οι μεταλλασσόμενες αντιλήψεις της αλήθειας, οι αφηγηματικές στρατηγικές και τα όρια της φωτογραφικής αναπαράστασης, η σημασία της εξελισσόμενης τεχνολογίας και της μνήμης. Οι συμμετέχοντες φωτογράφοι και συλλογικότητες διαπερνούν,  «αγγίζουν» θέματα που τα συναντάμε καθημερινά και μετακινούν βεβαιότητες που είχαμε μέχρι σήμερα, με τρόπο ευφάνταστο και συχνά προκλητικό.

Παράλληλα, στο πρόγραμμα εκθέσεων που φιλοξενούνται σε 13 χώρους σε όλη την πόλη, με την υποστήριξη και τη συνδιοργάνωση πολιτιστικών φορέων και οργανισμών, φωτογράφοι σε ατομικές ή ομαδικές συνθέσεις, δημιουργούν ένα πλέγμα στο οποίο ο φωτογραφικός φακός έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Η αρχή γίνεται στο κέντρο της πόλης, με τη ματιά του Fred Boissonas και τις μαγικές του περιηγήσεις στην Αίγυπτο, την ηπειρωτική Ελλάδα, τα Επτάνησα, καθώς και την εμβληματική φωτογραφική αποτύπωση του Παρθενώνα, από τη συλλογή Τρικόγλου της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ (Με τη σχεδία του Οδυσσέα, Αγιορειτική Εστία, 01.10-13.11.2021). Ο Stefan Canham και η Sabine Höpfner βρίσκουν στέγη στα δυτικά, στη Μονή Λαζαριστών αποτυπώνοντας μια ρεαλιστική διαδρομή στις κεντρικές αστικές αρτηρίες μαζί με αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις, σε διάλογο με τα έργα της συλλογής Κωστάκη (The 27 Bus, Kammer, MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, 01.10.2021-20.02.2022,). Στην ανατολική πλευρά της πόλης, βαλκανικοί ήχοι θα γίνουν εικόνες μαζί με το οπτικακουστικό υλικό του εθνολόγου Martin Koenig και της ανθρωπολόγου Margaret Mead (Βαλκανικοί αντίλαλοι. Ηχο-πορτρέτα από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη 1962 – 1987, Φωτογραφικές αφηγήσεις του Martin Koenig, Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης, 02.10.2021-30.01.2022), ενώ δύο πρωτοεμφανιζόμενοι φωτογράφοι, η Εύα Σταματίου (Ruins Reversed, esp+ gallery/ IEK esp, 04.10-07.11.2021) και ο Βασίλης Παντελίδης (μονόλογοι, Stereosis, 04.10-05.12.2021) είναι το «νέο αίμα» στη φετινή διοργάνωση, με τις ατομικές τους εκθέσεις, αποτέλεσμα του ανοιχτού καλέσματος που έγινε το περασμένο καλοκαίρι. Δείγμα των συγκεκριμένων εκθέσεων παρουσιάζονται και στις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ (26.09-10.10.2021), φέρνοντας τη φωτογραφία κυριολεκτικά στον δρόμο.

Οι ιστορικές εκθέσεις συμπληρώνονται στο πρόγραμμα της Thessaloniki Photobiennale 2021 με το ταξίδι των αρχαιοτήτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από τις αίθουσες και τη δημόσια θέα στα υπόγεια του κτιρίου, στις παραμονές της Κατοχής της Αθήνας, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (Η κατάχωση και προστασία των αρχαίων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, 05.10.2021-19.01.2022). Ο όρος «επαρχία» επαναπροσδιορίζεται με ιδιαίτερο και συχνά ανατρεπτικό, σαρκαστικό τρόπο, στις φωτογραφικές εργασίες των μελών της ομάδας The Provinces, στην ομαδική έκθεση Τοποανθρωπολογίες (Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 06.10-04.12.2021) και παράλληλα το πλήθος και η πυκνότητα των φωτογραφικών εκδόσεων στην Ελλάδα φιλοξενούνται στην έτερη ομαδική έκθεση του προγράμματος της διοργάνωσης Photobook/ Η Ελληνική Περίπτωση (Βιβλιοπωλείο Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, 08.10-12.12/2021).

Τον κύκλο των ομαδικών εκθέσεων του προγράμματος της διοργάνωσης, πέραν της κεντρικής έκθεσης, κλείνει η έκθεση Βλέμματα-Μαρτυρίες με το δραματικό υλικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα μέσα από τις λήψεις των φωτογράφων του διεθνούς πρακτορείου Magnum, τιμώντας με αυτόν τον τρόπο τα 50 χρόνια δράσης της οργάνωσης (ο χώρος θα ανακοινωθεί στην ιστοσελίδα https://www.photobiennale-greece.gr/, 08.11.2021-16.01.2022). Τέλος, η φωτογράφος Vanja Bučan αποτυπώνει μέσα από ανώνυμα πορτραίτα και τις νεκρές φύσεις της, τη διφορούμενη σχέση μας με τη φύση που ορίζεται από την κυριαρχία, την εξερεύνηση και, παραδόξως, την εξιδανίκευσή της στην έκθεση Sequences of Truth and Conception (Γκαλερί ΡΩ, 07-30.10.2021).

Επίσης, επτά εκθέσεις πρόκειται να παρουσιαστούν στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα της διοργάνωσης.

Οι Αλέξανδρος Κατσής, Ζακ Κωστόπουλος και Μαρία Λουκά στο εγχείρημά τους Society doesn’t fit me but my little black dress does (08.10-12.12.2021) χαρτογραφούν με καλειδοσκοπικό τρόπο ατομικότητες και κοινότητες που δεν χωρούν στα ασφυκτικά όρια της κανονικότητας, με τη μορφή του δεύτερου να πρωταγωνιστεί, δραματικά και αμετάκλητα. Η έννοια της διαφορετικότητας αποτυπώνεται και στη σειρά πορτρέτων Chrysalis στην ομότιτλη έκθεση της Όλγας Στεφάτου (08.10-12.12.2021), με την οποία αναγνωρίζει και τιμά την ατομικότητα των ταυτοφυλικών και διεμφυλικών γυναικών που ζουν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες από χώρες όπως η Συρία, το Ιράν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Καμερούν και η Γκάνα, κι εκείνων που αναζητούν άσυλο.

Η διαδραστική εγκατάσταση niform (08.10-12.12.2021) του Samuel Bianchini ζητά από τον θεατή να αναλογιστεί ότι η εικόνα γίνεται ορατή χάρη στη δική του στάση, και μόνον έτσι οι μορφές των αντρών των γαλλικών δυνάμεων καταστολής αποκτούν την κλιμακούμενη ευκρίνειά τους. Ο Philippe Chancel αποτυπώνει με τον φωτογραφικό του φακό τα τεράστια, ανθρώπινα μωσαϊκά υπό τους ήχους του λαϊκού κορεάτικου τραγουδιού Arirang (08.10-12.12.2021), προσφέροντας το συμβολικό, ιδεολογικό πλαίσιο, την ιστορία, την καθημερινότητα και τα επιτεύγματα του λαού της Κορέας. Η Ρέα Παπαδοπούλου περιδιαβαίνει τον Ελαιώνα στην Αθήνα και περιεργάζεται φωτογραφικά την περιοχή τη νύχτα, με αρχιτεκτονικά ακονισμένη ματιά, ψηλαφώντας τα υπαινικτικά ημίφωτα του δημοτικού φωτισμού και των περιμετρικών προβολέων ασφαλείας, που δημιουργούν απρόσμενες εστίες προσοχής και αβυσσαλέα κενά (Dark Tree, 08.10-12.12.2021).  

Σκηνές στατικές και σε κίνηση, αλλά και η Ελλάδα της κρίσης μετά το 2010 συνθέτουν την έκθεση Parallel Crisis του Γιάννη Καρπούζη (08.10-12.12.2021), στην οποία η φωτογραφία περιγράφει το κοινωνικό και οικονομικό γεγονός της εποχής. Οι Βυρωνικοί Ήρωες της Λυδίας Βενιέρη (17.12.2021-20.02.2022), τέλος, κλείνουν το εκθεσιακό πρόγραμμα της διοργάνωσης με πρωτότυπες συνθέσεις.  

 

Thessaloniki Photobiennale 2021
Πρόγραμμα 10/2021-02/2022

 

 

Οκτώβριος 2021

 

Παρασκευή 1 Οκτωβρίου

«Fred Boissonnas: ‘Με τη σχεδία του Οδυσσέα’. Φωτογραφίες από τη Συλλογή Ιωάννη Τρικόγλου της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ»

• Επιμέλεια: Αρετή Λεοπούλου, Αντώνης Σαραγιώτης
• Συνδιοργάνωση: Αγιορειτική Εστία, Κεντρική Βιβλιοθήκη ΑΠΘ
• Στο πλαίσιο: 56α Δημήτρια, Πρωτοβουλία 1821-2021
• Διάρκεια: 01/10-13/11/2021
• Χώρος: Αγιορειτική Εστία
• ΔΕ | ΤΕ > 09:00-16:00, ΤΡ | ΠΕ | ΠΑ > 09:00-20:00, ΣΑ > 09:00-14:00

Οι φωτογραφίες της έκθεσης προέρχονται από τη συλλογή του Ιωάννη Τρικόγλου, η οποία ανήκει στην Κεντρική βιβλιοθήκη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και περιλαμβάνει πάνω από 12.000 βιβλία και γύρω στα 2.000 έργα Τέχνης. Στην έκθεση παρουσιάζεται συνολικά μια επιλογή από φωτογραφικό υλικό και κείμενα των  -κατά παραγγελία του Ιωάννη Τρικόγλου- περιηγήσεων του Fred Boissonnas στην Αίγυπτο, την ηπειρωτική Ελλάδα, τα Επτάνησα, καθώς και η εμβληματική φωτογραφική αποτύπωση του Παρθενώνα από το ομώνυμο λεύκωμα.

Πρόκειται για φωτογραφικές αποτυπώσεις μιας μοναδικής και σπάνιας προσέγγισης του αιγυπτιακού και ελλαδικού τοπίου και της ελληνικής ιστορίας.

Η έκθεση επιχειρεί να καταδείξει τη σημασία και τον πλούτο της συλλογής Τρικόγλου, αλλά και την ιστορική, εθνική και αισθητική σημασία της συνέργειας Τρικόγλου-Boissonnas και την επίδρασή της στη φυσιογνωμία της νεοελληνικής τέχνης, καθώς υπήρξε μια συνέργεια αμοιβαίου σεβασμού, λόγιας επικοινωνίας και ενός δημιουργικού διαλόγου με μοναδικές καλλιτεχνικές, αλλά και φιλελληνικές προεκτάσεις.

 

«The 27 Bus»
Stefan Canham

• Με την υποστήριξη: Goethe-Institut Thessaloniki
• Διάρκεια: 01/10/21-20/02/22
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00

 

«Kammer»
Sabine Höpfner

• Με την υποστήριξη: Goethe-Institut Thessaloniki
• Διάρκεια: 01/10/21-20/02/22
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00

Ύστερα από μήνες όπου το lockdown επιβλήθηκε στα μουσεία εξαιτίας της πανδημίας, η κοινή παρουσίαση της Sabine Höpfner και του Stefan Canham –εικαστικοί καλλιτέχνες και σύντροφοι– εξυμνεί τη χαρά του να διασχίζεις εκθεσιακούς χώρους και να παρατηρείς έργα τέχνης. Συγκεκριμένα, οι δυο τους κοιτάζουν μια έκθεση της συλλογής Κωστάκη, παρουσιάζοντας δύο σειρές από φωτογραφίες που τράβηξαν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους στη Μονή Λαζαριστών το 2018 και το 2019.

Στην έκθεση της Kammer, η Sabine Höpfner γυρίζει το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης από μέσα έξω, επικεντρωμένη στην αρχιτεκτονική του, παρατηρώντας με δέος και θαυμασμό μικρές ιδιαιτερότητες του εσωτερικού σχεδιασμού, ανοίγοντας έναν διάλογο για την οπτική ιεραρχία και την σχέση φωτός και σκιάς.

Στο The 27 Bus, ο Stefan Canham πενθεί τον πατέρα του, ζωγράφο Anthony Canham, αναζητώντας τον δικό του δρόμο για τη συλλογή Κωστάκη με την κάμερά του. Φωτογραφίζει την διαδρομή του λεωφορείου νούμερο 27 από την Εγνατία οδό μέχρι την έκθεση στη Μονή Λαζαριστών σε μια ανοιχτή προσέγγιση.

 

 

Σάββατο 2 Οκτωβρίου

«Βαλκανικοί αντίλαλοι. Ηχο-πορτραίτα από τη νοτιοανατολική Ευρώπη 1962 – 1987. Φωτογραφικές αφηγήσεις του Martin Koenig»

• Επιμέλεια: Ivo Hadjimishev
• Συνδιοργάνωση: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης
• Με την υποστήριξη: Smithsonian Folkways Recordings, Γενικό Προξενείο των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη
• Διάρκεια: 02/10/21-30/01/22
• Χώρος: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης
• ΔΕ | ΤΡ | ΠΕ | ΠΑ > 09:00-15:30, ΤΕ > 09:00-21:30

Το 1966 ο Αμερικανός εθνογράφος Martin Koenig, πραγματοποιεί το πρώτο του ταξίδι στα Βαλκάνια και περιπλανιέται ανάμεσα από ήθη, έθιμα, ανθρώπους και ήχους με ένα πολυετές ταξίδι στην καρδιά των Βαλκανίων. Κινηματογραφεί χορούς, ηχογραφεί μουσική και φωτογράφίζει τις παραδοσιακές κουλτούρες της περιοχής στον αυθεντικό τους τόπο, σε μια εποχή κορύφωσης των αλλαγών που έφερνε η τεχνολογική πρόοδος, η εκβιομηχάνιση, η παγκοσμιοποίηση, με μεγαλύτερη συνέπεια τη μαζική φυγή νέων ανθρώπων της υπαίθρου προς τις πόλεις, στις χώρες τους ή στο εξωτερικό.

Η έκθεση ταξιδεύει τώρα στη Θεσσαλονίκη και παρουσιάζεται στους χώρους του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας-Θράκης, με συμπληρωματικές προβολές έγχρωμων εικόνων, ηχογραφήσεις και αποσπάσματα ταινιών ντοκιμαντέρ, καθώς και με πρόσθετο φωτογραφικό υλικό από τις βαλκανικές κοινότητες μεταναστών στις ΗΠΑ.

 

 

Δευτέρα 4 Οκτωβρίου

«Ruins Reversed» (Οpen Call)
Εύα Σταματίου

• Με την υποστήριξη: Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος
• Διάρκεια: 04/10-07/11/21
• Χώρος: esp+ gallery / ΙΕΚ ESP
• ΔΕ | ΤΡ | ΤΕ | ΠΕ | ΠΑ > 10:00-17:00

Η παρούσα συλλογή εικόνων εμβαθύνει στους οριακούς εκείνους χώρους της πόλης, από τους οποίους ο περιπατητής ασυναίσθητα αποστρέφει το βλέμμα. Διαβάζει το σύγχρονο αθηναϊκό τοπίο ως πεδίο αυξημένης αυτοκαταστροφής, εντός του οποίου αλλεπάλληλες διαδικασίες κατάρρευσης και ανέγερσης διαδοχικά και παράλληλα λαμβάνουν χώρα. Ο κατακερματισμένος αστικός ιστός, τα αστικά κενά και οι ερειπωμένες τοπολογίες, που προβάλλονται στην έκθεση, αποτελούν ένα μεταβαλλόμενο πεδίο έρευνας και αναστοχασμού, που εντός του εσωκλείει το ετερογενές, το ρηξικέλευθο, το μη κανονικό. Η παρούσα συλλογή αποτελεί ένα ανοιχτό έργο που επιχειρεί να ξαναδιαβάσει την πόλη μέσω των απορριφθέντων τοπολογιών, μέσα από το αμάλγαμα της αστικής ύλης, το σύνολο των θραυσμάτων της και τη δυναμική του κενού της.

 

«μονόλογοι» (Open Call)
Βασίλης Παντελίδης

• Με την υποστήριξη: Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος.
• Διάρκεια: 04/10-05/12/21
• Χώρος: Stereosis
• ΔΕ | ΤΡ | ΤΕ | ΠΕ | ΠΑ > 11:00-18:00

Η εν εξελίξει φωτογραφική εργασία υπό τον τίτλο μονόλογοι / monologues αποτελείται από μια σειρά εννοιολογικών αυτοπορτραίτων. Πρόκειται για μια συρραφή ετερόκλητων επεισοδίων που ανιχνεύουν την ανθρώπινη κατάσταση, αποτέλεσμα ζύμωσης μεταξύ του τραγικού και του κωμικού της ζωής. Η έκθεση υποδηλώνει έναν τόπο υπαρξιακών αναζητήσεων, μεταφυσικής ανθρώπινης αγωνίας, μετεωρισμού μεταξύ αλήθειας και ψέματος της ύπαρξης, του τυχαίου και της αβεβαιότητας της ζωής, που διανθίζονται με σαρκασμό και ειρωνεία.

 

 

Τρίτη 5 Οκτωβρίου

«Η κατάχωση και προστασία των αρχαίων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο»

• Επιμέλεια: Μαρία Λαγογιάννη-Γεωργαράκου, Μαρία Χιδίρογλου
• Συνδιοργάνωση: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
• Διάρκεια: 05/10/21-19/01/2022
• Χώρος: Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
• ΔΕ | ΤΡ | ΤΕ | ΠΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 08:00-20:00

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο συμμετέχει στη Thessaloniki Photobiennale 2021 με μια έκθεση ψηφιοποιημένου αρχειακού φωτογραφικού υλικού η οποία περιλαμβάνει φωτογραφίες από το πλούσιο Φωτογραφικό Αρχείο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με όψεις από το έργο της διαφύλαξης των αρχαιοτήτων των Συλλογών του στις παραμονές της Κατοχής της Αθήνας, κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η έκθεση απαθανατίζει τις εργασίες αποκάλυψης των αρχαίων από τις κρυψώνες τους, τη συντήρηση και την επανέκθεσή τους τον Μάρτιο του 1946.

Τα έργα της αρχαίας ελληνικής τέχνης που αποτυπώθηκαν σε φωτογραφίες της έκθεσης διαφυλάχτηκαν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και εκτίθενται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Το αναλογικό φωτογραφικό υλικό του Αρχείου του Μουσείου, που παρουσιάζεται εδώ ψηφιοποιημένο, προσφέρει στοιχεία νεότερης ιστορικής μαρτυρίας.   

 

 

Τετάρτη 6 Οκτωβρίου

«Τοποανθρωπολογίες»
Charles Weber, Ερωφίλη Γαγάνη, Θεοδόσης Γιαννακίδης, Τάσος Ζωίδης, Πηνελόπη Θωμαΐδη, Πέτρος Κοκκόλης, Βαγγέλης Κουσιώρας, Παναγιώτης Λάμπρου, Κωνσταντία Μαζαράκη, Εύη Μαυρώνη, Ελένη Μουζακίτη, Λευτέρης Παρασκευαΐδης, Χρήστος Ροντογιάννης, Ορέστης Σεφέρογλου, Ιωάννης Στρατουδάκης, Χρήστος Σωτηρόπουλος, Σώτη Τυρολόγου

• Επιμέλεια: (από την ομάδα The Provinces) Τάσος Ζωίδης, Πηνελόπη Θωμαϊδη, Κώστας Ιωαννίδης, Ελένη Μουζακίτη, Χρήστος Ροντογιάννης, Χρήστος Σωτηρόπουλος
• Συνδιοργάνωση: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
• Διάρκεια: 06/10-04/12/21
• Χώρος: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΕ | ΠΑ > 10:00-17:00, ΣΑ > 13:00-21:00   

Οι φωτογραφικές εργασίες που εκτίθενται στην έκθεση Τοποανθρωπολογίες επιχειρούν να δώσουν μια όσο γίνεται πιο αντιπροσωπευτική εικόνα των μέχρι τώρα αποτελεσμάτων του εγχειρήματος αυτού που αποσκοπεί στον διαρκή αναπροσδιορισμό του όρου «επαρχία». Η έκθεση περιγράφει τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του. Το πώς δηλαδή οι άνθρωποι που καταγράφονται από άλλους ή αυτοπαρατηρούνται φωτογραφίζοντας, παρεμβαίνουν και διαμορφώνουν τον τόπο γύρω τους και κατόπιν πώς διαμορφώνονται απ’ αυτόν. Η έκθεση προσδιορίζει την καθοριστική σημασία του περιβάλλοντα χώρου στους ανθρώπους. 

 

 

Πέμπτη 7 Οκτωβρίου

«Sequences of Truth and Deception»
Vanja Bučan

• Επιμέλεια: Παναγιώτης Παππάς
• Συνδιοργάνωση: Photometria Festival, Γκαλερί Ρω
• Διάρκεια: 07-30/10/21
• Χώρος: Γκαλερί Ρω
• ΤΡ | ΠΕ | ΠΑ > 18:00-20:30, ΣΑ > 11:00-14:30

Η έκθεση ερευνά τη διφορούμενη σχέση μας με τη φύση που ορίζεται από την κυριαρχία, την εξερεύνηση, και, παραδόξως, την εξιδανίκευσή της. Στα ανώνυμα πορτραίτα και τις νεκρές φύσεις της, η Bučan επιδιώκει να δημιουργήσει ένα σύνθετο και αποδομημένο όραμα της φύσης, περιγράφοντας την υποθετική και «εξωτική» αγάπη μας για τη φύση. Η έκθεση αυτή καταδεικνύει τη δυαδικότητα ανάμεσα στην κυριαρχία μας πάνω στη φύση και από την άλλη τη ρομαντικοποίησή της. Πρόκειται για μια αλληγορία της δημιουργού για τον ανθρωποκεντρισμό, όπου δύσκολα διακρίνεται εάν η φωτογράφος απεικονίζει την αγάπη ή την κυριαρχία. 

 

«Photobook boom / Η ελληνική περίπτωση»
Άνια Βουλούδη, Εύα Βουτσάκη, Ανάργυρος Δρόλαπας, Σπύρος Ζερβουδάκης, Χάρης Κακαρούχας, Γιώργος Καραηλίας, Χαράλαμπος Κυδωνάκης, Αλεξάνδρα Μασμανίδη, Δημήτρης Μυτάς, Στεφανία Ορφανίδου, Αθανασία Παπαδοπούλου, Στυλιανός Παπαρδέλας, Αντωνία Πετρίτη, Άρτεμις Πυρπύλη, Γιώργος Σαλαμέ, Αλεξέι Σιοζόφ, Δημήτρης Ταΐρης, Άννη Τσεβδομαρία, Σοφία Τολίκα, Πάνος Χαραλαμπίδης, Μαίρη Χαιρετάκη, Γιάννης Χατζηασλάνης

• Επιμέλεια: Γιώργος Γιατρομανωλάκης, Αλεξάνδρα Σαλίμπα
• Συνδιοργάνωση: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
• Διάρκεια: 07/10-04/12/21
• Χώρος: Βιβλιοπωλείο Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης
• ΔΕ | ΤΕ | ΣΑ > 10:00-15:30, ΤΡ | ΠΕ | ΠΑ > 10:00-20:00

Η έκθεση παρουσιάζει μια ενδεικτική συλλογή από φωτογραφικά βιβλία αλλά και δοκίμια (dummies) των τελευταίων τριών χρόνων, σε μια προσπάθεια να εκπροσωπηθεί ισότιμα το εύρος φάσματος της εγχώριας φωτογραφικής αυτoεκδοτικής κοινότητας, που αφήνει πια το δικό της αξιοσημείωτο αποτύπωμα στη σύγχρονη ιστορία του φωτογραφικού μέσου, αναδεικνύοντας την οργανική σχέση περιεχομένου και υλικών και αποδεικνύοντας πως τα φωτογραφικά βιβλία συνιστούν αυτοτελή και ιδιοσυγκρασιακά αντικείμενα, με το ξεφύλλισμά τους ν’ αποτελεί μια εμβυθιστική εμπειρία.

 

 

 

Παρασκευή 8 Οκτωβρίου

«niform»
Samuel Bianchini

• Επιμέλεια: Ηρακλής Παπαϊωάννου
• Με την υποστήριξη: Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης 
• Διάρκεια: 08/10-12/12/21
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00

Η διαδραστική εγκατάσταση niform του Samuel Bianchini (2007-2020) προσφέρεται για πολλαπλό αναστοχασμό και ζητά από το κοινό να αναλογιστεί τη ραγδαία εξελισσόμενη τεχνολογία της εικόνας ως πεδίο όχι ανώδυνης εντυπωσιοθηρίας αλλά πολιτικής σκέψης στο οποίο κανείς ερευνά και αμφισβητεί. Το niform απεικονίζει το ομαδικό πορτρέτο αντρών των γαλλικών δυνάμεων καταστολής και μέσα από μια εντυπωσιακή διαδικασία ζητά από τον θεατή να αναλογιστεί ότι η εικόνα γίνεται ορατή χάρη στη δική του στάση. Η διαδραστική και συμμετοχική θέαση γίνονται εδώ κομβικές. κανείς δεν μπορεί να δει μόνος την εικόνα ολόκληρη. Ο θεατής καλείται να εξετάσει την αντίληψη της αναπαράστασης ως διαδικασία εγγενώς ελλειπτική, στην οποία η ακινησία παγιώνει μια περιοριστική οπτική γωνία. Το niform προτρέπει επίσης στον στοχασμό του βαθμού ελευθερίας του σύγχρονου πολίτη την εποχή της παντοδυναμίας του ψηφιακού εικονόκοσμου, υποδεικνύοντας, σε μια σκηνοθετημένη εκδοχή sousveillance, ότι η αστυνομία δεν είναι υπεράνω παρατήρησης, υπεράνω λογοδοσίας, ακόμη και τη δυσοίωνη  εποχή της «καθολικής» ασφάλειας.

 

«Arirang»
Philippe Chancel

• Επιμέλεια: Ηρακλής Παπαϊωάννου
• Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης 
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00

Το Arirang είναι ένα λαϊκό κορεατικό τραγούδι, μια ιστορία αγάπης με χιλιάδες παραλλαγές, που θεωρείται ύμνος της χώρας και εκτιμάται ότι μετράει 600 χρόνια ζωής. Αναγορεύτηκε μνημείο άυλης κληρονομιάς της UNESCO. Η έκθεση αποτυπώνει τους Μαζικούς Αγώνες οι οποίοι ενορχηστρώνουν το πολιτικό αφήγημα της Βόρειας Κορέας, με έμφαση στο Εργατικό Κόμμα και τις ένοπλες δυνάμεις, με συμβολισμούς συχνά δυσδιάκριτους στο δυτικό βλέμμα.

Τα τεράστια μωσαϊκά εικόνων που προκύπτουν προσφέρουν το συμβολικό, ιδεολογικό πλαίσιο, την ιστορία, την καθημερινότητα και τα επιτεύγματα του λαού συνιστώντας  σκηνοθετημένη κρατική προπαγάνδα που εκτελείται από τους πολίτες.

Η έκθεση Arirang μας μυεί σταδιακά στην ατμόσφαιρα των εκδηλώσεων, με τη βαθιά πολυχρωμία και τους ζωηρούς πολιτικούς συμβολισμούς. Η απόλυτη ακρίβεια στην εκτέλεση υποδηλώνει μεταφορικά μια κοινωνία που στηρίζεται στην πειθαρχία και τη συλλογικότητα. Ωστόσο, οι φωτογραφίες του Chancel από το Arirang Festival φαίνεται να στέλνουν ένα επίκαιρο μήνυμα και στις δυτικές κοινωνίες, που υιοθετούν μαζικές πειθαρχήσεις λιγότερο ορατές στον δημόσιο χώρο, αλλά όχι λιγότερο αποτελεσματικές. Ένα ερώτημα που ίσως αναδύεται είναι αν ο άνθρωπος του 21ου αιώνα μπορεί να παραμένει συμμετοχικός ενώ παράλληλα ισχυροποιείται η ατομική του ταυτότητα.

 

«Society doesn’t fit me but my little black dress does»
Αλέξανδρος Κατσής, Ζακ Κωστόπουλος, Μαρία Λούκα

• Με την υποστήριξη: Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ
• Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης 
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00

Το πρότζεκτ στέκεται ως ένα συλλογικό πείραμα αναστοχασμού και μοιράσματος.  Στόχο αποτελεί η αφήγηση μιας ιστορίας, μέσα από έναν συνδυασμό λέξεων και εικόνων, βασισμένη στον ανθρωπότυπο του Ζακ Κωστόπουλου και την κατοπτρικά κατασκευασμένη ντραγκ περσόνα της Zackie Oh. Επιδίωξη στάθηκε η δημιουργία ενός καλειδοσκοπίου ατομικοτήτων και κοινοτήτων που δεν χωρούν στα ασφυκτικά όρια της κανονικότητας. Το σύνολο του έργου ήταν αποτέλεσμα συλλογικής ζύμωσης, προβληματισμού και ανταλλαγής μεταξύ των τριών συντελεστών, με τον Ζακ Κωστόπουλο να συμμετέχει ενεργά στο πρότζεκτ με δικά του κείμενα.

 

«Chrysalis»
Όλγα Στεφάτου

• Με την υποστήριξη: Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ
• Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00

Η σειρά πορτρέτων Chrysalis αναγνωρίζει και τιμά την ατομικότητα των ταυτοφυλικών και διεμφυλικών γυναικών που ζουν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες όπως επίσης κι εκείνων που αναζητούν άσυλο. Με καταγωγή από διάφορες χώρες όπως η Συρία, το Ιράν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Καμερούν και η Γκάνα, οι συμμετέχουσες ανεβαίνουν στη σκηνή και φωτογραφίζονται, φορώντας χρυσαφένιες ενδυμασίες φτιαγμένες από κουβέρτες διάσωσης. Τα πορτρέτα και τα συνοδευτικά κείμενα απεικονίζουν τη διαφορετική εμπειρία της κάθε γυναίκας και το μεταναστευτικό μονοπάτι που ακολούθησε, ενώ το σκηνικό τοποθετεί τη θαρραλέα έκφρασή της στην καρδιά της εικόνας. Η κάθε ενδυμασία είναι μοναδική και καθρεφτίζει το πνεύμα των γυναικών.

 

«Parallel Crisis»
Γιάννης Καρπούζης

• Με την υποστήριξη: Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
• Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης 
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00

Το έργο Παράλληλη Κρίση είναι ένα δημιουργικό τεκμήριο που πραγματεύεται τους τρόπους με τους οποίους το μέσο της φωτογραφίας είναι ικανό να περιγράψει καταστροφική οικονομική κρίση έπληξε κοινωνικά και οικονομικά την Ελλάδα. Υποστηρίζει πως αυτό που πραγματικά καταγράφει η φωτογραφία στην Ελλάδα είναι μια συγκεκριμένη κατάσταση απάθειας: θέματα χωρίς δυνατότητα ανάπτυξης, η αναπηρία της ανεργίας, εγκλωβισμένοι μετανάστες, γειτονιές όπου βασιλεύουν η σιωπή και ο φόβος. Η Παράλληλη Κρίση είναι ένα έργο για τη σχέση μεταξύ μιας κοινωνικής κρίσης και μιας ακίνητης εικόνας (φωτογραφία).

 

«Dark Tree»
Ρέα Παπαδοπούλου

• Επιμέλεια: Ηρακλής Παπαϊωάννου
• Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης 
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00

Η έκθεση αποτυπώνει την σημερινή φυσιογνωμία του Ελαιώνα στα δυτικά του Δήμου Αθηναίων τον οποίο διαμορφώνουν βιομηχανίες, χώροι αποθήκευσης, ερειπωμένα κτίρια, χωματερές, μαζί με σποραδικές εστίες κατοίκησης τις οποίες κοσμούν ανθισμένες νερατζιές. Η Ρέα Παπαδοπούλου περιεργάζεται φωτογραφικά την περιοχή νύχτα, αναδεικνύοντας την ανάγκη της χλωρίδας να διεκδικήσει ζωτικό χώρο εκεί που η ανθρώπινη δραστηριότητα υποχωρεί. Επιπλέον, αποτυπώνει τοπία αινιγματικά όσο και περίπλοκα και αφουγκράζεται τον Ελαιώνα καθώς αυτός από αρχαίος ελαιώνας ταλαντεύεται σήμερα αμήχανα ανάμεσα σε μεταβιομηχανικό σκουπιδότοπο, στόχο φανταχτερών σχεδίων εμπορικής ανάπλασης και μαγικό τόπο.

 

 

Σάββατο 9 Οκτωβρίου

 

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
«The Real and the Record»
Mathieu Asselin, Lisa Barnard, Αλέξης Βασιλικός, Alexandra Bell, Matthew Booth, David Claerbout, Crofton Black & Edmund Clark, Κυριακή Γονή, Sara Cwynar, Antoine d’ Agata, Forensic Architecture, Formafantasma – Andrea Trimarchi & Simone Farresin, Κωνσταντίνος Ζηργάνος-Καζολέας, Γιώργος Καραηλίας, Teresa Margolles, Γιώργος Μουτάφης, Max Pinckers, Allan Sekula, Jeffrey Stuker, Walid Raad, UNITED for International Action (διεθνές δίκτυο), Carmen Winant, Ζωή Χατζηγιαννάκη

• Επιμέλεια: Γιώργος Πρίνος, Κατερίνα Σταθοπούλου
• Διάρκεια: 09/10/21-20/02/22
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 11:00-19:00, ΠΕ > 11:00-20:00
• Χώρος: MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10.00-18.00, ΠΕ > 12.00-20.00

Η έκθεση παίρνει ως αφετηρία την έννοια του Πραγματικού στο σημερινό κοινωνικοπολιτικό κλίμα. Στην τρέχουσα εποχή της μετα-αλήθειας, των ψεύτικων ειδήσεων και των πολωτικών 24ωρων μέσων, που ορίζονται από την υπερφόρτωση πληροφοριών, πώς μπορεί κανείς να διακρίνει τι είναι πραγματικό και τι όχι;

Χρησιμοποιώντας τις έννοιες του «Πραγματικού» και της «Καταγραφής» ως ακρογωνιαίους λίθους η έκθεση υπογραμμίζει το ευρύ φάσμα και τη ρευστότητα ανάμεσα σ’ αυτούς τους δύο πυλώνες. Η διεθνής, πρωτότυπη παραγωγή ξεναγεί το κοινό σε θεματικές που μελετούν τις πολλαπλές επιστρώσεις του πραγματικού, έννοιας διαφιλονικούμενης σ’ ένα σύγχρονο περιβάλλον στο οποίο κυριαρχεί ο πληροφοριακός παροξυσμός και πληθαίνουν τα ερωτηματικά για επιδραστικά fake news. Η έκθεση επιχειρεί να προσεγγίσει θέματα όπως η σχέση ανάμεσα στο βίωμα και την εικόνα, οι μεταλλασσόμενες αντιλήψεις της αλήθειας, οι αφηγηματικές στρατηγικές και τα όρια της φωτογραφικής αναπαράστασης, η σημασία της εξελισσόμενης τεχνολογίας και της μνήμης. Εξετάζοντας, επίσης, τις πολιτικές συνέπειες της φωτογραφικής αναπαράστασης, καθώς και της μη αναπαράστασης, η έκθεση επιχειρεί να καταστήσει ορατές αποσιωπημένες αλήθειες και κοινωνικές συνθήκες.

 

 

Νοέμβριος 2021
 

«Βλέμματα-Μαρτυρίες»
Α. Abbas, Enri Canaj, Raymond Depardon, Thomas Dworzak, Stuart Franklin, Cristina Garcia Rodero, Hiroji Kubota, Yael Martinez, Lorenzo Meloni, Paolo Pellegrin, Gilles Peress, Chris Steele-Perkins, Moises Saman, Jerome Sessini, Newsha Tavakolian

• Επιμέλεια: Ηρακλής Παπαϊωάννου
• Με την υποστήριξη: Γιατροί Χωρίς Σύνορα
• Συνδιοργάνωση: Magnum Photos
• Διάρκεια: 08/11/21-16/01/22
• Χώρος: θα ανακοινωθεί στην ιστοσελίδα της διοργάνωσης

Η έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα τιμά την 50η επέτειο της οργάνωσης μέσα από μια εμβληματική αναδρομή συνεργασιών μέσα σε πέντε δεκαετίες, οι οποίες δημιούργησαν ένα έργο με εξίσου αφηγηματικό όσο και οπτικό ενδιαφέρον. Αυτή η έκθεση παρουσιάζει μια επιλογή 19 φωτογραφικών θεμάτων από τα αρχεία Magnum, τα οποία μαρτυρούν τις κύριες ανθρωπιστικές κρίσεις, από το 1971 έως σήμερα. Συμπληρώνεται με μια σειρά έργων που αναδεικνύουν τέσσερις τρέχουσες κρίσεις στις οποίες δραστηριοποιούνται οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.

 

 

Δεκέμβριος 2021
 

«Βυρωνικοί Ήρωες»
Λυδία Βενιέρη

• Επιμέλεια: Συραγώ Τσιάρα
• Στο πλαίσιο: Πρωτοβουλία 1821-2021
• Διάρκεια: 17/12/21-20/02/22
• Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης 
• ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00

Tο καινοτόμο έργο της Λυδίας Βενιέρη ταιριάζει υπέροχα με παραδόσεις χιλιετιών που αντιπροσωπεύουν εικαστικά τους ήρωες και τις ηρωίδες μιας κοινωνίας, στο πλαίσιο των δικών τους μνημείων και επιτευγμάτων. Όμως η καλλιτέχνις δεν χρησιμοποιεί καμβά ή ψηφίδες ή πέτρα. Τα μέσα έκφρασής της είναι σύγχρονα και εξαιρετικά δημιουργικά. Και το έργο της εμπεριέχει μια πρόσθετη διάσταση, διότι οι ήρωές της είναι οι ίδιοι δημιουργήματα ενός αυθεντικού ήρωα του 19ου αιώνα – του George Gordon Noel Byron