Γυναίκα

Μέσα από μια σειρά 48 φωτογραφιών, η έκθεση «ΓΥΝΑΙΚΑ» της Dana Kyndrová παρουσιάζει ρεαλιστικά -και ενίοτε με χιούμορ και ένα νοερό κλείσιμο ματιού- στιγμές μέσα από τις οποίες αναδεικνύεται ο ρόλος της γυναίκας, άλλοτε κυρίαρχος, άλλοτε σκιώδης, αλλά πάντοτε απαραίτητος. 

Οι φωτογραφίες καλύπτουν μια μεγάλη χρονική περίοδο από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 μέχρι και τις αρχές του 2000 και δεν κάνουν καμία διάκριση ηλικίας, χώρας, θρησκείας, επαγγέλματος ή άλλων χαρακτηριστικών. Μητρότητα, νεότητα, ψυχαγωγία, εργασία, ιδεολογία, είναι κάποιες από τις φωτογραφικές ενότητες των έργων της Kyndrová που παρουσιάζονται και μας προσκαλούν να θαυμάσουμε -αλλά και να αναλογιστούμε- τη σημασία της γυναικείας παρουσίας στην καθημερινότητα και σε όλη τη ζωή. 

Η Dana Kyndrová (γ. 1955) σπούδασε Γαλλικά και Ρωσικά στο Τμήμα Τεχνών του Πανεπιστημίου του Καρόλου της Πράγας, από όπου αποφοίτησε το 1979. Αφιέρωσε μια δεκαετία στο Τμήμα Γλωσσών των Μηχανολόγων Μηχανικών του Τσεχικού Πολυτεχνείου και από τον Νοέμβριο του 1989 έγινε μέλος του Τμήματος Γλωσσών της Ακαδημίας Παραστατικών Τεχνών. Ζει στην Πράγα και εργάζεται ως ελεύθερη επαγγελματίας φωτογράφος από το 1992.

Ξεκίνησε να φωτογραφίζει όταν ήταν 18 χρόνων και πάντα εξειδικευόταν στην ασπρόμαυρη φωτογραφία με επίκεντρο τον άνθρωπο. Έχει στο ενεργητικό της αρκετές εκθέσεις τόσο στην πατρίδα της όσο και σε άλλες χώρες και έχει γράψει οκτώ βιβλία όπως το Γυναίκα Μεταξύ Εισπνοής και Εκπνοής (2002), Η Αναχώρηση των Σοβιετικών Στρατευμάτων (2003), Η Υποκαρπάθια Ρουθηνία (2007), Αλγερία – Τόγκο, μαζί με τη μητέρα της Libuše (2009), Οι Τελετουργίες της Κανονικότητας / Η Τσεχοσλοβακία στις δεκαετίες 1970 και 1980 (2011) και Ρώσοι…Τα εμβλήματα και οι Επιθυμίες τους (2015). 

Το 2006 της απονεμήθηκε η Υποτροφία Πράγας προκειμένου να καταγράψει τις ζωές των αστέγων στην πόλη.

Παράλληλα με το προσωπικό φωτογραφικό της έργο, τα τελευταία χρόνια έχει αφιερώσει αρκετό από το χρόνο της στην επιμέλεια και άλλες οργανωτικές δράσεις γύρω από τη φωτογραφία. Είναι η συγγραφέας μιας μονογραφίας για τον Miloň Novotný (2000), της έκδοσης 1946 Απελευθέρωση …. 1968 Κατοχή / Σοβιετικά Στρατεύματα στην Τσεχοσλοβακία (2008) και Jan Palach 16-25.1.1969 (2009).

Το 2008 η Εταιρία των Επαγγελματιών Τσέχων Φωτογράφων της απένειμε τον τίτλο «Τσέχα Φωτογράφος της Χρονιάς» για το επιμελητικό της έργο. 

Επιμελητικό Σημείωμα
«Νεότητα, μητρότητα, δύναμη, τρυφερότητα, ωριμότητα, αγάπη, αντοχή, προστασία, καρτερικότητα, υπομονή. κι αν η διάκριση του θηλυκού γένους δεν απαντάται σε όλες τις γλώσσες, οι συνυφασμένες με αυτές τις λέξεις έννοιες παραπέμπουν συχνά -αν όχι πάντα- σε πρόσωπα γυναικών, αρχετυπικές θηλυκές μορφές, θρησκευτικά εμβλήματα και σύγχρονα σύμβολα. 

Η γυναίκα μέσα από το φακό της Dana Kyndrová δεν ξεχωρίζει από τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά λαμβάνει την θέση της μέσα σ’ αυτόν, άλλοτε πρωταγωνιστικά, άλλοτε ισότιμα και άλλοτε υποστηρικτικά. Χωρίς προκατάληψη, συστολή ή διάκριση οι γυναίκες της Kyndrová είναι όλες διαφορετικές και όλες μία. Με την ποιητικότητα της ασπρόμαυρης λήψης, την έμφαση στις φόρμες, τις μορφές και τα βλέμματα, οι φωτογραφίες της ξεκινούν από την Τσεχία του 1974 και, περνώντας από τη Βόρεια Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελβετία, την Πολωνία, τη Ρωσία και τη Σλοβακία, επιστρέφουν στην Τσεχία του -τόσο διαφορετικού πια- 21ου αιώνα διατηρώντας, όμως, πάντοτε την ίδια τολμηρή, ενίοτε θρασεία, και κάποτε χιουμοριστική ματιά προς το θέμα της: την αιώνια γυναίκα. 
Ρόλοι φαινομενικά αντίθετοι, βίοι παράλληλοι, δρόμοι (που ακολουθήθηκαν, σαν  επιλογή ή σαν μονόδρομος), που μέσα από τις εικόνες της Kyndrová αναδεικνύονται ως μοναδικοί και αλληλεπιδρούν ισορροπώντας επάνω στη δοκό μιας κοινωνίας που παραμένει ανδροκρατούμενη. 

Η έκθεση ΓΥΝΑΙΚΑ της Τσέχας φωτογράφου Dana Kyndrová συμπληρώνει την πολυθεματική παλέτα του Φεστιβάλ Women Of the World Αθήνα με αθλήτριες, χορεύτριες, διαδηλώτριες, εργάτριες, μητέρες, γιαγιάδες, συζύγους, θηλυκότητες, γυναίκες του 20ου και 21ου αιώνα, γυναίκες του πάντοτε, γυναίκες της ζωής: πρόσωπα που βρίσκονται συνειδητά στο κάδρο και κλείνουν στον θεατή το μάτι με νόημα και μυστική γνώση, ακόμη και όταν δεν κοιτούν προς το μέρος του.»
Χριστίνα Καλλιγιάννη

Μια παραγωγή του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) σε συνεργασία με το Athens Photo World και το Τσέχικο Κέντρο Αθήνας. 

Επιμέλεια: Θανάσης Σταυράκης / Χριστίνα Καλλιγιάννη