Inner Out - Το Εσώτερο Έξω
έκθεση φωτογραφίας του Δημήτρη Γράνη στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας του Δημήτρη Γράνη "Inner Out - Το Εσώτερο έξω".
Οι εικονιζόμενοι στα πορτραίτα του Δημήτρη Γράνη, δημιουργημένα τα τελευταία πέντε χρόνια, προέρχονται από τον κύκλο του φωτογράφου: μέλη της οικογένειας, φίλοι, συνεργάτες.
Η γνωριμία μαζί τους προσφέρει την απαραίτητη οικειότητα για να μελετηθεί αθόρυβα το ψυχολογικό περίγραμμα των μορφών.
Ο Γράνης επιλέγει τον χώρο, δημόσιο ή ιδιωτικό, που θα φωτογραφηθεί ο καθένας. Η ολίσθηση από μια εξασθενημένη, συγκεντρωτική συλλογικότητα προς μια επιβλητική, φυγόκεντρη ατομικότητα, συνιστά στα πορτραίτα αυτά ένα υπόγειο επίπεδο διαπραγμάτευσης του ερωτήματος της σύγχρονης ταυτότητας, και ένα από τα πιο ακανθώδη κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής.
«Στιγμές μακράς διάρκειας.
Το πορτραίτο είναι αδιαμφισβήτητα η δημοφιλέστερη ιστορικά θεματογραφία που απασχόλησε τη φωτογραφία. Ως απρόσμενα ευκρινής και βολικά αναπαραγώγιμη εικόνα συνέβαλε, σε μια εποχή που ερχόταν στο προσκήνιο η έννοια της ατομικότητας, στη νεωτερική αυτοσυνειδησία του μέσου ανθρώπου, στη σταδιακή θεμελίωση από τον 19ο αιώνα της φωτογραφίας ως τέχνης και επαγγελματικής πρακτικής. Η συμβολή αυτή έκτοτε αναβαθμίζεται μάλλον παρά φθίνει, αφού η δίψα αναπαράστασης του ανθρώπου αλλά και θέασης της εικόνας του αυξήθηκε εκθετικά με τον καιρό, είτε αυτό αφορά πρωταγωνιστή στην κεντρική σκηνή, είτε ανώνυμο πολίτη στην πίσω αυλή. Όμοια, η παράδοση του φωτογραφικού πορτραίτου ανανεώνεται και επαναπροσδιορίζεται, καθώς στο πέρασμα του χρόνου μεταβάλλονται οι άνθρωποι, το κοινωνικό περιβάλλον, οι ιδέες για την ίδια την προσωπογραφία και τη φύση της φωτογραφίας.
Ο August Sander οικοδόμησε, μέσα από μια τομή στην φωτογραφική προσωπογραφία, την αφανή κοινωνική πυραμίδα της Γερμανίας στο ταραγμένο πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα. Μεταπολεμικά, ο Irving Penn, έκανε πορτραίτα επωνύμων και ανωνύμων σε ένα χώρο ανιστορικό, προκλητικά κενό πληροφοριών, στον οποίο ο καθένας καλούνταν να ξεδιπλώσει τη νεωτερική ή νευρωτική του ιδιαιτερότητα. Με τον ίδιο διάχυτο φωτισμό για όλους, πρόκρινε την ασκητική μοναχικότητα, εικονίζοντας ανθρώπους ευδιάκριτα σύγχρονους, χωρίς ρίζες. Η ακαδημαϊκή ζωγραφική ανέδειξε κυρίως σημαίνοντα πρόσωπα στην ευημερούσα συνθήκη τους, ο Sander έφερε στην επιφάνεια την περίπλοκη κοινωνική διαστρωμάτωση ενώ ο Penn την ατομικότητα που φωτίζει τη μορφή πέρα από τα υλικά της ψιμύθια.
Ο Γράνης, σε μια εποχή ευδαιμονικά υλιστική, αναδεικνύει τη σύγχρονη υπαρξιακή συνθήκη στην οποία άνθρωποι και χώροι συνδέονται συχνά στενά με ένα μοναδικό αλγόριθμο, σφραγισμένο από ιδιαιτερότητες και εμμονές, περιγράφοντας έτσι στα έργα του περισσότερο βιωματικές, συχνά μοναδικές, σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους και τόπους. Η μοναχικότητα δηλώνεται εδώ επίσης, καθώς οι άνθρωποι προβάλλουν συνήθως διακριτικά μόνοι ακόμη κι όταν τυπικά δεν είναι. Τα πορτραίτα αυτά αποδεικνύονται, τελικά, περίτεχνες φωτογραφίες ταυτότητας, με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, επιχειρώντας να φωτίσουν ιδιαίτερους χαρακτήρες και ιδιοσυγκρασίες. Αναδύονται ακόμη ως στιγμές μακράς διάρκειας. Γιατί τι άλλο είναι ένα καλό φωτογραφικό πορτραίτο από μια ζωτική στιγμή στην οποία οι τροχιές δυο ανθρώπων τέμνονται σε μια ανταλλαγή ρητή και άρρητη, το ίχνος της οποίας εγγράφεται με διάρκεια στον, άυλο πλέον συνήθως, τόπο της εικόνας; Ίσως η μακρά αυτή διάρκεια της στιγμής να συνιστά παραμυθία προς το ευάλωτο της ανθρώπινης φύσης, τη θνητότητα που καραδοκεί. Από άλλη οπτική γωνία, τα πορτραίτα του Γράνη επιτρέπουν να αναλογιστεί κανείς τον κόσμο ως ένα παράξενο άθροισμα ασύμπτωτων μικρόκοσμων, πραγματικών και εννοιακών, που εκτείνονται, οριοθετούνται, αλληλοεισχωρούν. Η ολίσθηση από μια εξασθενημένη, συγκεντρωτική συλλογικότητα προς μια επιβλητική, φυγόκεντρη ατομικότητα, συνιστά στα πορτραίτα αυτά ένα υπόγειο επίπεδο διαπραγμάτευσης του ερωτήματος της σύγχρονης ταυτότητας, και ένα από τα πιο ακανθώδη κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής».
Ηρακλής Παπαϊωάννου
Ο κατάλογος της έκθεσης κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ.
Εγκαίνια: Παρασκευή 11Δεκεμβρίου 2015, ώρα 19:30