Όταν η μουσική συναντά τη φωτογραφία
ο Χάρης Παπαδόπουλος συνοδεύει τις εικόνες του Θωμά Φίλιου στην Γκαλερί Μάτι
Ανέκαθεν οι τέχνες βρίσκονται σε έναν δημιουργικό διάλογο, συχνά συνοδοιπορούν. Ένα δείγμα αυτής της σχέσης μας δίνει την ευκαιρία να απολαύσουμε η έκθεση φωτογραφίας «Ορίζοντες» του Θωμά Φίλιου, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του Γιάννη Ευθυμιάδη, καθώς το βράδυ της Παρασκευής 25 Νοεμβρίου, ο συνθέτης και σολίστ Χάρης Παπαδόπουλος θα συνοδεύσει με πρωτογενής μουσική κινηματογραφικά πλάνα του φωτογράφου, στις 20:30.
«Κλείνεις τα μάτια, οι νότες χορεύουν, σε σπρώχνουν να ξεφύγεις από την πραγματικότητα, συγκεντρώνεσαι στον ήχο και το ταξίδι αρχίζει. Και όταν ο συνθέτης αφήνει παύσεις ανάμεσα στις νότες, τότε είναι που ο εγκέφαλος δημιουργεί τις δικές του αρμονίες, ενώ ταυτόχρονα έρχεται η κορύφωση του έργου».
Με τα παραπάνω λόγια ο Θωμάς Φίλιος υπογραμμίζει την ύπαρξη της μουσικής στις φωτογραφίες του.
Όπως λέει ο συνθέτης για την εκδήλωση της Παρασκευής, δεν πρόκειται για μουσική υπόκρουση. «Οι δύο τέχνες είναι αυθύπαρκτες, οπότε πρέπει να γίνει συνδυασμός». Η μουσική του Χάρη Παπαδόπουλου που θα συνδυαστεί με τις εικόνες (βίντεο και φωτογραφία) του Θωμά Φίλιου, «ξεκινά από τον ήχο της φύσης. Ποτάμια, πουλιά και ακολούθως πάει στο μοτίβο της κίνησης της κάμερας. Κάπως έτσι περνούν όλα τα σύγχρονα είδη μουσικής που ξεπηδούν από τις εικαστικές τέχνες».
Είναι κάτι που ο Χ. Παπαδόπουλος έχει δουλέψει από παλιότερα, ξεκινώντας από δημιουργίες του συνθέτη Ερίκ Σατί, κινούμενες σε ντανταϊστικό πλαίσιο. «Στρεβλώνει ο χρόνος, τα γεγονότα αντικατοπτρίζονται, στροβιλίζει ο αέρας πάνω από τον λόφο, γήινα και ουράνια μονοπάτια μπλέκονται, ο ορίζοντας ξεθωριάζει, η άλλη διάσταση ξεπροβάλλει». Η περιγραφή αυτή του Θωμά Φίλιου ταιριαστή για το πλαίσιο της συνάντησης των εικόνων του με τις νότες.
Ο ρυθμός της κάμερας έπαιξε βασικό ρόλο στη σύνθεση της μουσικής που θα συνοδεύσει τις εικόνες του Θωμά Φίλιου το βράδυ της Παρασκευής. «Ότι θα ακουστεί δεν είναι τυχαίο, αλλά ούτε και προκαθορισμένο», καθώς ο Χάρης Παπαδόπουλος παίζει μαζί με αυτοσχεδιαστές μουσικούς τα τελευταία 25 χρόνια. Γι’ αυτό και βρίσκει ομοιότητες με τις αποδομητικές τεχνικές του Σιγανίδη στον Θωμά Φίλιο.
«Το ένα είδος "μπαίνει" στο άλλο. Όταν κάτι έχει αξία, θα βρει ο άλλος τον εαυτό του μέσα σε αυτό», λέει ο συνθέτης εν αναμονή της Παρασκευής. Όσο για τον διάλογο των τεχνών, αυτός γινόταν κατεξοχήν στον κινηματογράφο. «Εγώ είχα δουλέψει την σύνθεση συνοδευτικά στην εικόνα από το 1991 για την τηλεταινία με τον Τσίρκα. Εκεί βέβαια υπήρχε και ένα σενάριο πυκνό σε λόγο που επέβαλε ένα μινιμάλ στήσιμο. Η εικόνα περιεχόταν στη μουσική που έγραφα, μελοποιώντας κλασικούς έλληνες ποιητές. Ο Καρυωτάκης, ο Σκαρίμπας, ο Καββαδίας είναι γεμάτοι εικόνες».
Με το βλέμμα στο σήμερα τονίζει ότι, «η κρίση με έκανε να δω πιο καθαρά και άδεια τα πράγματα, κάτι που συμβαδίζει με την αισθητική του Θωμά Φίλιου. Μια αφαιρετική ματιά που πάει στη ρίζα, στη γενεσιουργό αιτία». Ακόμα, στέκεται στην επιλογή της ασπρόμαυρης φωτογράφισης, ένα πάθος που είχε και ο ίδιος κατά το παρελθόν.
Επιστρέφοντας στην έκθεση και το φιλμ του Θωμά Φίλιου με το οποίο θα συνομιλήσει η μουσική του, σημειώνει:
«Δεν υπάρχει κατεστημένη φόρμα. Αυτά τα ασπρόμαυρα, νεκρά πλάνα παραπέμπουν στην μυθική προϊστορία, απεικονίζουν μνημεία της φύσης. Ο Φίλιος δίνει το έναυσμα, ξεκινά ταξίδι με πλάνα μη καδραρισμένα κι εμείς ακολουθούμε».
Ή, όπως λέει ο ίδιος ο φωτογράφος:
«Κλείνεις τα μάτια, οι νότες χορεύουν, σε σπρώχνουν να ξεφύγεις από την πραγματικότητα, συγκεντρώνεσαι στον ήχο και το ταξίδι αρχίζει. Και όταν ο συνθέτης αφήνει παύσεις ανάμεσα στις νότες, τότε είναι που ο εγκέφαλος δημιουργεί τις δικές του αρμονίες, ενώ ταυτόχρονα έρχεται η κορύφωση του έργου».
«Ας ταξιδέψει και λίγο η τέχνη μόνη της», μας λέει ο Χάρης Παπαδόπουλος. «Όταν κάτι κλείνεται έχουμε φορμαλισμό, εδώ αυτό σπάει. Η μουσική αναζητά και περιγράφει τον εσωτερικό ρυθμό. Υπάρχουν στοιχεία ελληνικότατα στις φωτογραφίες, όπως το φως. Θα τονίσω κάποια από αυτά τα στοιχεία που είδα, κάποιος μπορεί να δει άλλα. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα πρωτογενές έργο».
Μια πρόγευση όσων θα δείτε και θα ακούσετε το βράδυ της Παρασκευής, μπορείτε να πάρετε εδώ:
Θωμάς Φίλιος, Βιογραφικό
Ο Θωμάς Φίλιος σπούδασε Μαθηματικά και Πληροφορική στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και εκεί, ανακάλυψε ότι μπορεί να επικοινωνεί, πέρα από τον λόγο, και με εικόνες, τις οποίες μπορούσε να δημιουργήσει φωτογραφίζοντας. Τα τελευταία δέκα χρόνια «ζωγραφίζει» ηλεκτρονικά δημιουργώντας ψηφιακές εκτυπώσεις.
Είναι αυτοδίδακτος φωτογράφος, έχει παρακολουθήσει και έχει οργανώσει ο ίδιος σεμινάρια φωτογραφίας. Φωτογραφίες του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά, εφημερίδες και σε εξώφυλλα μουσικών CD της ECM Records - Μόναχο Γερμανία. Έχει πραγματοποιήσει εκθέσεις φωτογραφίας Εθνικό στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης - Αθήνα, στο Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, και στο Πολιτιστικό Κέντρο Γρεβενών. Έχει εκδώσει το λεύκωμα «Αισθητική Περιπλάνηση στη Βόρεια Πίνδο» με 40 ασπρόμαυρες φωτογραφίες και το eBook «Μια Μικρή Ερωτική Ιστορία» με 38 εικόνες. Συντηρεί μεγάλου μεγέθους ιστοσελίδα.
Χάρης Παπαδόπουλος, Βιογραφικό
Ο Χάρης Παπαδόπουλος γεννήθηκε στην Κατερίνη. Σπούδασε ανώτερα θεωρητικά στο Μακεδονικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Είναι μέλος των Χειμερινών Κολυμβητών από το 1999. Ως μουσικός, σολίστ στο μπουζούκι, συμμετείχε με διάφορες ορχήστρες σε συναυλίες, όπως στην παγκόσμια περιοδεία του Μίκη Θεοδωράκη (1990-2010). Ως συνθέτης έχει εκδώσει πάνω από δέκα δίσκους κύρια σε ποίηση των Κ. Καβάφη, Κ. Καρυωτάκη, Μ. Αναγνωστάκη, Ν. Καββαδία κ.ά, συνεργαζόμενος μεταξύ άλλων με Βασίλη Λέκκα, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Σωτηρία Λεονάρδου, Αργύρη Μπακιρτζή, Μανώλη Ρασούλη.
Δισκογραφία
Μακρυγιάννης – Κοντογιάννης 2015 MLK, 4 Τραγούδια Καβάφης 2011 LGO, Rec 9108 2009 LGO Stealth 2005 LGO, Ένα τραγούδι για την Αθήνα 2004 Δ.Κ., Το τραίνο φτάνει τελικά στην Κατερίνη 1998 ΜΥΛΟΣ, Premiere version 1993 LGO
Συμμετοχές
23 Κόκκινα φώτα 2009 LYRA, Το πέρασμα σου 2007 LYRA, Η Μαστοράτζα του Ερντεμπίλ 2005 LYRA, Αγάπα μας και μη μας χαιρετάς 1999 VIRGIN, Συμμετοχές 2, Anna’s sommer 2000 MFP Theodorakis sings Theodorakis 1991 VERSO
Σάββατο 26/11/2016, ώρα 11:30
«Η καλλιτεχνική φωτογραφία»
Ομιλία του Θωμά Φίλιου με παράθεση παραδειγμάτων
Προλογίζει ο Παναγιώτης Φτάρας
Συνδιοργάνωση με τη Φωτογραφική Ομάδα Κατερίνης