Φυτική Βιοποικιλότητα – η τέχνη της φύσης

Ο Βοτανικός Κήπος του Δήμου Σταυρούπολης και το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, θέλοντας να συμβάλλουν, να ενημερώσουν και να αναδείξουν το πρόβλημα της απώλειας της βιοποικιλότητας, προκηρύσσουν τον τρίτο διεθνή φωτογραφικό διαγωνισμό τους με θέμα: «Φυτική Βιοποικιλότητα – η τέχνη της φύσης». Το 2010 ανακηρύχθηκε από τον ΟΗΕ Παγκόσμιο Έτος Βιοποικιλότητας και καλούμε τους φωτογράφους, με τον πλέον δημιουργικό που μπορεί ο καθένας, να αδράξουν την ευκαιρία, και να εμπλέξουν την τέχνη τους με την διεθνή αγωνία για το περιβάλλον.

Με τον όρο βιοποικιλότητα ορίζεται το σύνολο των ζωντανών οργανισμών στη γη (βιολογικά γένη και είδη), η ποικιλία των μεταξύ τους σχέσεων (οικοσυστήματα), αλλά και των εικόνων (τοπία) που έχει ο άνθρωπος για το φυσικό περιβάλλον. Η βιοποικιλότητα αναφέρεται σε 4 επίπεδα που αποτελούν ενιαίο σύνολο.
•    Το πρώτο επίπεδο είναι εκείνο της γενετικής βιοποικιλότητας, δηλαδή το εύρος των κληρονομικών καταβολών (γονίδια - χρωμοσώματα) ενός συγκεκριμένου είδους.
•    Το δεύτερο επίπεδο είναι αυτό της βιοποικιλότητας των ειδών της χλωρίδας και της πανίδας Είναι δηλαδή το σύνολο των ατόμων κοινής καταγωγής με όμοια μορφολογικά γνωρίσματα  (φυτικό βασίλειο – άθροισμα – κλάση – τάξη – οικογένεια -  γένος -  είδος – υποείδος – ποικιλία – φόρμα – κλώνος) π.χ. είδος citrus limon – λεμονιά, citrus sinensis – πορτοκαλιά, citrus aurantium - νερατζιά κ.α.
•    Το τρίτο επίπεδο γνωστό ως βιοποικιλότητα οικοσυστημάτων εκφράζεται με το πλήθος των συνδυασμών ειδών φυτών και ζώων , που συναντώνται σε μια συγκεκριμένη περιοχή.
•    Το τέταρτο επίπεδο είναι εκείνο της βιοποικιλότητας των τοπίων, το οποίο εκφράζεται με το πλήθος των τύπων τοπίων (αβιοτικών και βιοτικών στοιχείων) που εμφανίζονται σε μια περιοχή ή σε μια χώρα.

Η βιοποικιλότητα σήμερα δοκιμάζεται έντονα λόγω των πολλαπλών πιέσεων που δέχεται από ανθρώπινες παρεμβάσεις και από την κλιματική αλλαγή. Η απώλεια της βιοποικιλότητας κρύβει σημαντικούς κινδύνους για την ποιότητα της ζωής και την οικονομική ανάπτυξη. Το πρόβλημα πρέπει να αναδειχθεί και να παρθούν μέτρα από τις κυβερνήσεις των κρατών, τις κοινωνίες και τον καθένα ξεχωριστά.

Σ’ αυτά τα πλαίσια και με έμφαση στην ελληνική φυτική βιοποικιλότητα, οι διαγωνιζόμενοι επαγγελματίες ή ερασιτέχνες φωτογράφοι καλούνται να αποτυπώσουν με την προσωπική τους ματιά και να αποδώσουν με κάθε δυνατό τρόπο το θέμα. Ο διαγωνισμός είναι ανοικτός σε φωτογραφικές απόψεις που μπορεί να ξεκινούν από την παραδοσιακή (κλασική) φωτογραφία και να φτάνουν μέχρι τη σύγχρονη, την εικαστική, την κατασκευασμένη ή την ψηφιακή. Περιορισμοί τεχνικών, χρωματολογικών ή άλλων παρεμβάσεων στις φωτογραφίες δεν τίθεται από την οργανωτική επιτροπή.

Όροι του διαγωνισμού
•    Η συμμετοχή στο διαγωνισμό είναι ελεύθερη. Μπορούν να στείλουν φωτογραφίες τους, επαγγελματίες και ερασιτέχνες, χωρίς διαχωρισμούς.
•    Οι ενδιαφερόμενοι συμμετέχουν στο διαγωνισμό με portfolio, μεμονωμένες φωτογραφίες ή σειρά φωτογραφιών.
•    Τα έργα αποστέλλονται ή παραδίδονται μόνο στη διεύθυνση:
ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ   ΚΗΠΟΣ   ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗΣ, Περικλέους 9 Α, Σταυρούπολη ΤΚ 56431, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Με τη ένδειξη « ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ»
•    Τελευταία ημέρα αποστολής των φωτογραφιών η 31/8/2010 (σφραγίδα ταχυδρομείου) μετά από τη νέα παράταση που δόθηκε.
•    Η κριτική επιτροπή θα είναι τριμελής και θα αποτελείται από εκπρόσωπο του Δήμου Σταυρούπολης, από εκπρόσωπο του Φ.Κ.Θ. και τον καθηγητή Αρχιτεκτονικής Τοπίου της Γεωπονικής Σχολής  του Α.Π.Θ. κ. Τσαλικίδη Ιωάννη.
•    Η κρίση της επιτροπής είναι οριστική και δεν επιτρέπεται ουδεμία ένσταση ή άλλη διεκδίκηση.
•    Κάθε φωτογραφία θα σταλεί τυπωμένη σε χαρτί διαστάσεων τουλάχιστον 20x25 cm, έτοιμη για παρουσίαση, και για τις ανάγκες του καταλόγου, σε ψηφιακή μορφή με διαστάσεις 22 cm η μεγάλη πλευρά και σε ανάλυση 300 dpi. Στο πίσω μέρος κάθε φωτογραφίας (ακόμη κι αν αυτή αποτελεί μέρος σειράς) θα αναγράφεται τίτλος  (εάν υπάρχει) , τόπος λήψης της φωτογραφίας, ονοματεπώνυμο του φωτογράφου, πλήρης διεύθυνση, τηλέφωνο και ηλεκτρονική διεύθυνση (εάν υφίσταται). Γλώσσες εκτός της Ελληνικής, η Αγγλική και Γερμανική.
•    Τα υλικά που θα σταλούν δεν θα επιστραφούν.
•    Τα έργα που θα επιλεγούν από την κριτική επιτροπή θ’ αποτελέσουν τον κορμό μεγάλης φωτογραφικής έκθεσης, η οποία αφού παρουσιαστεί στον Εκθεσιακό χώρο του Δήμου Σταυρούπολης, θα περιοδεύσει στη συνέχεια σε Ελλάδα και εξωτερικό.
•    Η  πιθανή ημερομηνία της έκθεσης θα είναι η 15η Σεπτεμβρίου του 2010.
•    Το κόστος ανάρτησης και παρουσίασης των έργων στην έκθεση επιβαρύνει τον διοργανωτή. Το ίδιο και η περιοδεία της έκθεσης. Αν κάποιος δημιουργός έχει συγκεκριμένη πρόταση ανάρτησης αναλαμβάνει να την υλοποιήσει ο ίδιος, αφού  την συμπεριλάβει στο φάκελο υποβολής των έργων του, ώστε η Επιτροπή να τη λάβει υπόψη της (πχ διαστάσεις μεγαλύτερες αυτών  που υπεβλήθησαν επικολλημένες σε capa fix).
•    Τουλάχιστον 60 από τις βραβευμένες φωτογραφίες της έκθεσης θα περιληφθούν σε έναν πολυτελή κατάλογο/ λεύκωμα, ο οποίος θα αποσταλεί δωρεάν σε όλους τους βραβευμένους φωτογράφους.
•    15 από τις φωτογραφίες θα συμπεριληφθούν σε ημερολόγιο που θα εκδοθεί για το έτος 2011.
•    Συμβολικά βραβεία θα απονεμηθούν σε τρεις φωτογράφους. Τα βραβεία θα απονεμηθούν σε ειδική τελετή κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της πρώτης έκθεσης φωτογραφίας.
•    Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, όπως και οι ημερομηνίες εκθέσεων και βραβεύσεων θα ανακοινωθούν στον τύπο, στο internet ( στο δικτυακό τόπο του διοργανωτή www.stavroupoli.gr και www.fkth.gr ) και σε όλους όσους έλαβαν μέρος.
•    Τα πνευματικά δικαιώματα του καταλόγου και του ημερολογίου ανήκουν στον Βοτανικό Κήπο Σταυρούπολης.  Τα πνευματικά δικαιώματα των φωτογραφιών ανήκουν στους φωτογράφους.
•    Τα έργα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ευρύτερη δημοσίευση του διαγωνισμού και των σκοπών του, σε οποιονδήποτε μέσον και με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς να θεμελιώνεται  δικαίωμα αμοιβής του συμμετέχοντος.
Για πρόσθετες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να απευθύνονται στα τηλέφωνα:
•    Αθηνά Χατζηαθανασιάδου τηλ. 2313302961
•    Φάνια Περσάκη τηλ. 2313302962
•    Βοτανικός κήπος τηλ. 2310600717
Η συμμετοχή στο διαγωνισμό σημαίνει ανεπιφύλακτη αποδοχή όλων των ανωτέρω αναγραφομένων όρων.

Σκοπός του φωτογραφικού διαγωνισμού είναι να αναδειχθεί η φυτική βιοποικιλότητα, η βιοποικιλότητα οικοσυστημάτων, η βιοποικιλότητα τοπίων, ιδιαίτερα της χώρας μας, έτσι ώστε να διαδοθεί η πληροφορία για το θέμα αυτό, να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο πολίτες και διοικήσεις, να επισημανθούν προβλήματα και να διορθωθούν λάθη στη διαχείριση της ποικιλότητας της φύσης. Πως αυτά θα δεθούν με την τέχνη της φωτογραφίας και θα αποδοθούν δημιουργικά, μένει να μας το δείξουν οι δημιουργοί.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

Στον πλανήτη μας φιλοξενείται ένας ασύλληπτος αριθμός όντων. Στις μέρες μας όμως πολλοί παράγοντες απειλούν τη βιοποικιλότητα. Η υποβάθμιση ο κατακερματισμός και η καταστροφή των βιοτόπων, η μη αειφορική άσκηση δραστηριοτήτων, η υπερεκμετάλλευση των εδαφών, των δασών, των λιμνών και των ωκεανών, η ρύπανση του νερού, του εδάφους, της ατμόσφαιρας, η εντατική γεωργία, οι εξορύξεις, η ανοικοδόμηση, η εισβολή ξενικών χωροκατακτητικών ειδών είναι μερικά από τα στοιχεία που ζημιώνουν τη βιοποικιλότητα.

Η βιοποικιλότητα στην Ελλάδα
Η Ελλάδα διαθέτει πολύ μεγάλη ποικιλία ζώων, φυτών, μυκήτων, φυκών, μικροοργανισμών και οικοσυστημάτων, από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη. Ευρισκόμενη στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, με ποικίλη γεωμορφολογία και μεγάλο κλιματολογικό εύρος, αλλά και με ιδιαίτερα μακρόχρονη ιστορία συνύπαρξης του ανθρώπου με τη φύση, έχει αποκτήσει μια ξεχωριστή βιοποικιλότητα με ιδιαίτερες φυτικές και ζωικές μορφές, αρκετές από τις οποίες δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο.
Υπολογίζεται ότι υπάρχουν  περίπου 6.300 taxa (είδη και υποείδη) φυτών από τα οποία πάνω από 700 είναι ενδημικά. Η ποικιλία της βλάστησης, της χλωρίδας και της πανίδας αντικατοπτρίζεται επίσης στη μεγάλη ποικιλία των εμφανιζόμενων οικοσυστημάτων, από τους ημιερημικούς του φοινικοδάσους του Βάι στην Κρήτη μέχρι τα ψυχρόβια δάση της σημύδας, της δασικής πεύκης και της ερυθρελάτης. Η ποικιλότητα αυτή των οικοσυστημάτων εμφανίζεται ακόμη και σε μια μικρή σχετικά επιφάνεια. Σε απόσταση 150 km από την Καβάλα ως την κεντρική Ροδόπη, διασχίζει κανείς όλους τους τύπους της μεσογειακής, μεσευρωπαϊκής και βόρειας (σκανδιναβικής) ζώνης βλάστησης.  Όμως, αν και διαθέτουμε πλούσια βιοποικιλότητα στη χώρα μας, δεν την προστατεύουμε και δεν έχουμε εκτιμήσει την αξία της είτε ως κράτος είτε ως κοινωνία.

Η αξία της βιοποικιλότητας
Η διατήρηση της βιοποικιλότητας έχει μεγάλη σημασία για την ανθρωπότητα και για όλες τις μορφές ζωής. Στις αξίες διατήρησης της βιοποικιλότητας περιλαμβάνονται:
•    Οι κοινωνικο-οικονομικές με τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση της βιοποικιλότητας, ιδιαίτερα για την εξάλειψη της φτώχιας σε παγκόσμιο επίπεδο.
•    Οι ιατροφαρμακευτικές με το πλήθος των βιολογικών ουσιών πάνω στις οποίες βασίζονται  σχεδόν όλες οι αντίστοιχες θεραπευτικές μέθοδοι.
•    Οι αισθητικές και πολιτιστικές που καλύπτουν βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου.
•    Οι οικολογικές που σχετίζονται με την επιβίωση και την ομαλή λειτουργία των περισσότερων οικοσυστημάτων τα οποία συνεισφέρουν στη διατήρηση των περιβαλλοντικών συνθηκών του πλανήτη.
Είναι πλέον διαπιστωμένο ότι η βιοποικιλότητα μειώνεται παγκοσμίως και ο ρυθμός εξαφάνισης των ειδών είναι μεγαλύτερος από ποτέ, με ταυτόχρονη μείωση της έκτασης των βιοτόπων τους. Η απώλεια αυτή έχει σαν αποτέλεσμα την υποβάθμιση των υπηρεσιών και των αγαθών που παρέχουν τα οικοσυστήματα και παράλληλα, διακυβεύεται η ικανότητα των οικοσυστημάτων να υποστηρίξουν τις μέλλουσες γενιές.
Η βιοποικιλότητα απειλείται σήμερα από τις ραγδαίες αλλαγές που επιφέρει στον πλανήτη μας το ανθρώπινο είδος. Ο τρόπος και η ένταση με την οποία χρησιμοποιεί ο άνθρωπος τους φυσικούς πόρους δημιουργούν πολυάριθμες απειλές στο περιβάλλον, με αποτέλεσμα την εξαφάνιση ειδών, την τροποποίηση και υποβάθμιση βιοτόπων και τη γενικότερη εξάντληση των φυσικών πόρων. Είναι υποχρέωση όλων μας να την προστατεύσουμε έμπρακτα.