Οι πρόσφυγες στην Ευρώπη: Ελλάδα, χώρα υποδοχής

Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης και η Φωτογραφική Εταιρεία Μυτιλήνης σε συνεργασία με την Ελληνική πρεσβεία στο Περού διοργανώνουν στις 10 Μαΐου μία έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Οι πρόσφυγες στην Ευρώπη: Ελλάδα, χώρα υποδοχής» που θα πραγματοποιηθεί στο Istituto Italiano di Cultura di Lima στο Περού.

Στην έκθεση συμμετέχουν: Χρήστος Αθανασίου – Σοφία Καμπλιώνη, Εύη Δαλλίδου, Τάσος Ζερβόπουλος, Βασίλης Καρκατσέλης, Θωμάς Μαμάκος, Βασίλης Μαντάς, Γιώργος Μαντάς, Ηλίας Μάρκου, Μιχαήλ Μπάκας, Νίκη Μπάτση, Γιάννης Πομάκης, Θανάσης Ράπτης, Άγγελος Σοφιανίδης, Μπάμπης Στυλιανίδης, Πέτρος Τσακμάκης, Στρατής Τσουλέλλης, Δημήτρης Φωτίου.

Η ανταπόκριση του ΦΚΘ και της ΦΕΜ στην πρόταση της Ελληνικής Πρεσβείας του Περού για την παρουσίαση μιας έκθεσης φωτογραφίας πάνω σε αυτή τη θεματική, ήταν άμεση. Έτσι, δημιουργήθηκε μία έκθεση για τους πρόσφυγες σε Μυτιλήνη και Ειδομένη, δύο εμβληματικούς σταθμούς των προσφύγων επί Ελληνικού εδάφους.

Μυτιλήνη η υποδοχή, Ειδομένη η έξοδος

Λέσβος, ένα νησί του Αιγαίου Αρχιπελάγους «της πρώτης γραμμής», εξ αιτίας της πολύ μικρής απόστασής του από τα Τουρκικά παράλια, ενός νησιού που «σήκωσε» και «σηκώνει» το μεγαλύτερο βάρος της υποδοχής των προσφύγων (που φτάνουν με βάρκες από τα παράλια της γείτονος χώρας Τουρκίας) και Ειδομένη η έξοδος από τον προσωρινό καταυλισμό στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας. Μυτιλήνη – Ειδομένη, δύο βασικοί σταθμοί των προσφύγων στη μακρά πορεία τους από την πατρίδα προς την κεντρική Ευρώπη, από τον τόπο τους, όπου ο πόλεμος και όλα τα δεινά, προς τον «ιδεατό» μόνιμο για κάποιους ή προσωρινό για τους περισσότερους (μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος) τόπο εγκατάστασης.

Η έκθεση παρουσιάζει τους πρόσφυγες στη Μυτιλήνη, όπου εκτός των άλλων ασκείται ιατρική περίθαλψη στους ταλαιπωρημένους, συμπληρώνονται όλες οι τυπικές γραφειοκρατικές διαδικασίες εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ειδομένη, τελευταίο σταθμό φιλοξενίας επί Ελληνικού εδάφους, που ατυχώς εξελίχθηκε σε κάτεργο, μετά το κλείσιμο των συνόρων για τους πρόσφυγες, με πρωτοβουλία των κρατών της κεντρικής Ευρώπης, την άνοιξη του 2016 (και μέχρι να μεταφερθούν σε δομές φιλοξενίας σε όλη τη Βόρειο Ελλάδα). Καθόλου τυχαία, η επιμέλεια δεν θα ήθελε να βάλει υπότιτλους στην κάθε ξεχωριστή φωτογραφία. Θα περιόριζαν, πιστεύουμε, την ευρύτητα του θέματος, της ανθρωπιάς και μέσω τις προκαθορισμένης εντοπιότητας, δε θα επέτρεπαν στον κάθε θεατή των εικόνων αυτών να βιώσει το αρχαίο Ελληνικό «ενός κακού μύρια έπονται», να νοιώσει επάνω του τα «δεινά» του πολέμου, να διαισθανθεί την πιθανότητα, όλοι μας «στα καλά καθούμενα», να βρεθούμε πρόσφυγες.

«ΕΛΛΑΔΑ: ΜΙΑ ΑΓΚΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ»

Η Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια έχει γίνει ο τόπος όπου εξελίσσεται μια από τις μεγαλύτερες μετακινήσεις πληθυσμών της τελευταίας 50ετίας. Οι πόλεμοι στη Συρία και το Ιράκ οδήγησαν τις αιτήσεις ασύλου στον υψηλότερο αριθμό των τελευταίων 22 ετών. Σύμφωνα με νέα έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), οι συρράξεις, οι διώξεις και η βία έχουν οδηγήσει στον επιπλέον εκτοπισμό τουλάχιστον 3,2 εκατομμυρίων ανθρώπων μέσα στους πρώτους έξι μήνες του 2016. Ταυτόχρονα, οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος (ανάμεσα σ' αυτές και η Ελλάδα) ήταν αυτές που έπαιξαν το μεγαλύτερο ρόλο στην υποδοχή των εκτοπισμένων όλου του κόσμου.

Oι φωτογράφοι του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης (ΦΚΘ) και της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης (ΦΕΜ), δύο φωτογραφικά σωματεία με πλούσια δράση, ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μια κοινή φωτογραφική έκθεση, που πρόθεση έχει, όχι να εκτεθεί η δυστυχία στην περιέργεια, παρά να μαρτυρηθεί ότι οι άνθρωποι εμποδίζονται να μοιράζονται ειρηνικά τον κόσμο. Με το φακό να μιλά, αδιάψευστος καταγραφέας της σκληρής αλήθειας, με την αμεσότητα των συναισθημάτων της φωτογραφικής εικόνας. Αυτής που συντροφεύει τη βάρκα που παλεύει στα κύματα, τους ανθρώπους που φιλούν με λυγμούς τη στεριά, που ικετεύουν το Θεό, που ευγνωμονούν γιατί πέρασαν τη δοκιμασία. Αυτούς που άφησαν πατρίδα για να στριμωχθούν σε σκηνές και στρατόπεδα, που έκαναν το δρόμο κρεβάτι για να ξαποστάσουν μέχρι να συνεχίσουν το ταξίδι χωρίς πυξίδα και ορίζοντα.

Παρακολουθήσανε, καθηλωμένοι από τη συγκίνηση και την αγωνία στην αρχή, γεμάτοι θυμό και αγανάκτηση στη συνέχεια, αυτό το δράμα που εξελίχθηκε στη γειτονιά μας. Συμμετείχανε με όσα μέσα είχαν στη διάθεση τους, ατομικά και συλλογικά, στη γενική «εθνική» προσπάθεια για την κάλυψη των αναγκών αυτών των κατατρεγμένων ανθρώπων, δουλεύοντας εθελοντικά στις ομάδες υποδοχής, φιλοξενίας και εστίασης προσφύγων, κουβεντιάζοντας μαζί τους και χαρίζοντας ένα χαμόγελο σ αυτούς και τα παιδιά τους. Δεν έπαψαν, φυσικά, να είναι φωτογράφοι, άρα και να φωτογραφίζουν, καταγράφοντας αυτό το δράμα που παίχθηκε και συνεχίζει δυστυχώς να παίζετε στις αυλές μας. Πάντα με σεβασμό στη μειονεκτική τους θέση και την προσωπικότητά τους, με μεγάλη διακριτικότητα στην αντιμετώπιση των ανήλικων παιδιών, τα θρησκευτικά πιστεύω και τις συνήθειες τους. Οι φωτογραφίες του ΦΚΘ και της ΦΕΜ ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο μέσω των εντύπων και των νέων ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης.

Η έκθεση γίνεται στο πλαίσιο του Μήνα της Ευρώπης, που διοργανώνεται στη Λίμα από τις Πρεσβείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συγκεκριμένα στο πλαίσιο του project "Εuropa movil" της EUNIC -Ένωση Ευρωπαϊκών Μορφωτικών Ινστιτούτων της ΕΕ-.

Μέσα στο 2016 αφίχθηκαν στην Ελλάδα μέσω θαλάσσης περισσότεροι από 170.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Την ίδια περίοδο, οι αφίξεις σε όλη την Ευρώπη ήταν περισσότεροι από 360.000, ενώ καταγράφηκαν συνολικά 7.495 θάνατοι μεταναστών, σε σχέση με 5.740 το 2015 και 5.267 το 2014. δηλαδή περίπου 20 θάνατοι κάθε ημέρα.
Στις δομές φιλοξενίας προσφύγων, διάσπαρτες σε όλη την Ελλάδα, διαμένουν σήμερα 61.327 άτομα.
Από τους συμφωνηθέντες προς μετεγκατάσταση (σε άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ), 32.000 πρόσφυγες έχουν κατανεμηθεί σήμερα μόλις 10.000.