Τόποι της Θηλυκότητας/ Προς μία νέα Χαρτογράφηση

Τη διερεύνηση της πολυπλοκότητας και της διαφορετικότητας της γυναικείας καλλιτεχνικής εμπειρίας, σε εγχώριο και διεθνές περιβάλλον, καθώς και του πεδίου της δυναμικής της έχει ως στόχο η ημερίδα που πραγματοποιεί το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης το Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2011 στην Αποθήκη Β1, στις 11:00, με τίτλο «Τόποι της θηλυκότητας/ Προς μια νέα χαρτογράφηση», στο πλαίσιο της έκθεσης «Εν Οίκω-Νίκη Καναγκίνη» που λειτουργεί στον ίδιο χώρο (παράταση έκθεσης έως τις 27 Φεβρουαρίου 2011).

Οι συμμετέχοντες ομιλητές είναι οι: Αγγελική Αυγητίδου - Επικ. καθηγήτρια, Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Γλαύκη Γκότση – Δρ. Ιστορίας της τέχνης, Φωτεινή Παπαχατζή – Φωτογράφος, Βασίλης Ψαρράς - New Media Art / Installation Art, Χάρης Σαββόπουλος – Κριτικός και Ιστορικός τέχνης, Συραγώ Τσιάρα – Ιστορικός τέχνης, Διευθύντρια Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, Χρυσή Τσιώτα – Εικαστικός καλλιτέχνις, Βικτωρία Φερεντίνου – Δρ. Ιστορίας της τέχνης, Ειδική Επιστήμων, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Η ΗΜΕΡΙΔΑ

Είκοσι τρία χρόνια μετά τη δημοσίευση της μελέτης της Griselda Pollock ‘Modernity and the spaces of femininity’ (G. Pollock, Vision and Difference, Λονδίνο 1988) με θέμα τους ταξικούς και έμφυλους προσδιορισμούς της αστικής εμπειρίας στη γαλλική τέχνη των τελών του 19ου αιώνα, το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης προσκάλεσε καλλιτέχνες, ιστορικούς τέχνης, επιμελητές εκθέσεων και κάθε ενδιαφερόμενο/η σε συζήτηση με άξονα τον τόπο, τόσο ως αντικείμενο όσο και ως ρυθμιστικό παράγοντα της γυναικείας καλλιτεχνικής δημιουργίας σήμερα.

Η ημερίδα «Τόποι της θηλυκότητας/ Προς μια νέα χαρτογράφηση» είναι ενταγμένη σε ένα γενικότερο θεωρητικό πλαίσιο που έχει θέσει το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, με πυρήνα μια σειρά ερωτημάτων που ανέκυψαν κατά την πρόσφατη εκθεσιακή περίοδο, αφιερωμένη σε γυναίκες δημιουργούς (Αθηνά Τάχα, Λίζη Καλλιγά, Βάνα Ξένου, Νίκη Καναγκίνη) που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο υπερβαίνουν στο έργο τους την παραδοσιακή διάκριση ιδιωτικής – δημόσιας σφαίρας.

Έχουμε άραγε απαλλαγεί οριστικά από την εμβληματικά αρρενωπή εικόνα του μοναχικού περιπατητή της πόλης, του flâneur που απολαμβάνει την ανωνυμία της όσμωσης με το πλήθος, ή το φάντασμά του επιβιώνει στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις;Υφίστανται ακόμη -και σε ποιο βαθμό- οικονομικοί, θρησκευτικοί και ιδεολογικοί περιορισμοί που δυσχεραίνουν την ενεργό παρουσία και δράση των γυναικών καλλιτεχνών στο δημόσιο πεδίο; Ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης, των θεσμών και των ιδρυμάτων στη δημιουργία ζωτικού χώρου καλλιτεχνικής έκφρασης; Η κινητικότητα, απαραίτητη προϋπόθεση επαγγελματικής ανέλιξης, συναρτάται και σε ποιο βαθμό με έμφυλες διακρίσεις; Οι δημόσιες επιτελέσεις – performances, οι ακτιβιστικές εικαστικές δράσεις, οι εφήμερες παρεμβάσεις, η σύγχρονη περιβαλλοντική δημόσια τέχνη, οι νέες συλλογικότητες συνιστούν μια αλλαγή παραδείγματος με κατεύθυνση την «από-ιδρυματοποίηση» της τέχνης και την έξοδο από την αφάνεια της ιδιώτευσης; Ποιος είναι ο ρόλος γυναικών καλλιτεχνών σ’ αυτή την εξέλιξη; Τα παραπάνω ερωτήματα τίθενται σε ανοιχτή συζήτηση στη δεύτερη και τελευταία ημερίδα που πραγματοποείται στο πλαίσιο της έκθεσης του ΚΣΤΘ «Εν Οίκω-Νίκη Καναγκίνη».

Αναλυτικά το πρόγραμμα της ημερίδας, η οποία είναι ανοιχτή στο κοινό, έχει ως εξής:

• 11:00 Συραγώ Τσιάρα – Ιστορικός τέχνης, Διευθύντρια Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης || Ανησυχητικές Μούσες, Disquieting Muses
• 11:20 Χρυσή Τσιώτα – Εικαστικός καλλιτέχνις || Η "Έκπτωτη" και η "Άλλη"
• 11:40 Γλαύκη Γκότση – Δρ. Ιστορίας της τέχνης || Γυναίκες καλλιτέχνες και δημόσιος χώρος στη σύγχρονη Ελλάδα: όροι και όρια μιας σχέσης
• 12:00 Χάρης Σαββόπουλος – Κριτικός και Ιστορικός τέχνης || Ταυτότητες. Η περίπτωση της Vannesa Beecroft
• 12:20-13:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
• 13:00 Αγγελική Αυγητίδου - Επικ. καθηγήτρια, Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, Π.Δ.Μ. || Back to Basics
• 13:20 Φωτεινή Παπαχατζή – Φωτογράφος || Elevador Lacerda : Flâneuse & Street Walkers (Project in Progress)
• 13:40 Βασίλης Ψαρράς - New Media Art / Installation Art, || NeoFlaneur: Καλλιτεχνική Χαρτογράφηση των Αστικών Non-Places και New Media Arts / Η πόλη κύτταρο & η νεο-ρομαντική της αύρα
• 14:00 Βικτωρία Φερεντίνου - Δρ Ιστορίας της τέχνης, Ειδική Επιστήμων, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων || Ανιχνεύοντας την απουσία του γυναικείου σώματος: γυναίκα, φυσικό τοπίο και ζητήματα ταυτότητας στη σειρά Silueta της AnaMendieta
• 14:20 EΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΛΗΞΗ

Eπιμέλεια ημερίδας: Συραγώ Τσιάρα, Διευθύντρια Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης

Η ΕΚΘΕΣΗ

Η Νίκη Καναγκίνη τον Μάρτιο του 2008 είχε ξεκινήσει τον σχεδιασμό της έκθεσης «Εν Οίκω» για το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Οι προετοιμασίες της έκθεσης, ωστόσο, αναβλήθηκαν με τον ξαφνικό θάνατό της, τον Ιούνιο του 2008, για να συνεχιστούν, δύο χρόνια μετά, με τη συνεργασία των επιμελητριών Ευθυμίας Γεωργιάδου-Κούντουρα και Αρετής Λεοπούλου με την κόρη της, Λία Καναγκίνη.

Όπως και οι επιμελήτριες αναφέρουν, στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται έργα που σχετίζονται με την έννοια του Οίκου και ανήκουν σε διαφορετικές περιόδους, ώστε να γίνει εμφανής η διαδικασία της επεξεργασίας του ίδιου θέματος από τη δημιουργό και η ποικιλία των λύσεων που επέλεξε κάθε φορά στην αντιμετώπιση των προβληματισμών της.

Εκτίθενται συνθέσεις, κατασκευές και εγκαταστάσεις, στις οποίες στοιχεία της καθημερινής ζωής και της βιωμένης μνήμης αποκτούν εμβληματική σημασία και τελετουργικό χαρακτήρα, καθώς μεταγράφονται σε εικαστική γλώσσα. Η έκθεση περιλαμβάνει, επίσης, πρώιμα ζωγραφικά έργα και σχέδια, ταπισερί, κοσμήματα, φωτογραφίες εγκαταστάσεων, βίντεο από δράσεις που πραγματοποίησε η καλλιτέχνις και αναφέρονται στις αισθήσεις (γεύση, αφή), αλλά και σε θέματα που επικεντρώνονται στη γυναικεία ταυτότητα.