LOGOS: With or Without

Η Tettix Art Gallery συμμετέχει στη PhotoΒiennale / 22η Διεθνή Φωτογραφική Συνάντηση του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, που εφέτος έχει σαν κεντρικό θέμα το ΛΟΓΟ, με την ομαδική έκθεση φωτογραφίας που έχει τίτλο: “LOGOS: With or Without”.

Συμμετέχουν: Inger Lise Rasmussen (DK), Olja Triaska Stefanovic (SK), Anders Weberg (SE), Magda Tothova (SK), Σταυρούλα Ντόκου (EL), Αργύρης Λιαπόπουλος (EL), Ισμήνη Γούλα (EL)

“LOGOS: With or Without”
«... οὐκ ἐμού ἀλλά τοῦ λόγου ἀκούσαντες ὁμολογείν σοφόν ἐστί ἓν τὰ πάντα εἶναι ...», «είναι σοφό να συμφωνήσετε όχι ακούγοντας εμένα αλλά το λόγο ότι τα πάντα είναι ένα», προτρέπει τους ανθρώπους στο έργο του 'Περί Φύσεως' ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος τον 5ο αιώνα π.Χ.

Στο έργο του Ηράκλειτου η έννοια λόγος έχει πολλές σημασίες και εννοιακές αποχρώσεις. Σημαίνει τη ρυθμιστική αρχή που διέπει το σύνολο της πραγματικότητας και συνδέει με σχέσεις αναλογίας τα πάντα. Είναι μια καθαρά εσωτερική ιδιότητα, η σοφία, η νοημοσύνη, το μέτρο. Επομένως, εδώ ο λόγος είναι η αιώνια καθολική σχέση που ρυθμίζει την πραγματικότητα, όπως αυτή εκφράζεται γλωσσικά. Σκοπός ή τέλος των πράξεων αλλά και αρχή τους ή αιτία, εκφράζει παράλληλα το μέσο, τη ρύθμιση ή το νόμο που τις διέπει, ενώ αποτελεί και το όνομα της πιο δημοφιλούς ανάμεσά τους, της ομιλίας: τέτοιο είναι το εννοιολογικό ξετύλιγμα του λόγου στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία.

Η έννοια του λόγου απαντάται ένα αιώνα μετά και σε αρκετά έργα του Πλάτωνα, πάντοτε όμως ως λογική δύναμη μέσα στον άνθρωπο, ως διάκριση με την οποίαν έχει προικισθεί για να μπορεί να παίρνει ανά πάσα στιγμή ορθές αποφάσεις και να αποφεύγει να ενδώσει σε επιβλαβείς επιθυμίες. Επιπλέον, ο λόγος, με τη δύναμη της διαλεκτικής, μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στην «ἀρχή τῶν πάντων», στην αλήθεια: «αὐτός ὁ λόγος ἅπτεται τῇ τοῦ διαλέγεσθαι δυνάμει ... ἐπί τὴν τοῦ παντὸς ἀρχὴν ἰών, ἁψάμενος αὐτής...» (Πολιτεία).

Για τον «οριστικό λόγο» υπάρχει εκτενής αναφορά στα έργα και του μαθητή του Πλάτωνα Αριστοτέλη ('Περί Ψυχής' και 'Μετά τα Φυσικά'). Κατ’ εκείνον, ο λόγος του ορισμού ενός πράγματος δεν πρέπει να δηλώνει μόνο το γεγονός (την ύπαρξή του), όπως κάνουν οι περισσότεροι ορισμοί, αλλά μέσω αυτού να γίνεται φανερή και η αιτία «οὐ γὰρ μόνον τὸ ὅτι δεῖ τὸν ὁριστικόν λόγον δηλοῦν, ὣσπερ οἱ πλεῖστοι τῶν ὁρισμῶν, ἀλλά καὶ τὴν αἰτίαν ἐνυπάρχειν καὶ ἐμφαίνεσθαι», ('Περί Ψυχής'). Με βάση αυτό το σκεπτικό, για κάθε πράγμα υπάρχει ένας ορθός ορισμός που αναφέρει την κύρια ιδιότητά του, με άλλα λόγια, ένα όνομα που αγγίζει καθεαυτή την ουσία του.

Πέρα όμως από τη χρήση του λόγου με την έννοια των λέξεων που ορίζουν ένα πράγμα, ο Αριστοτέλης διατηρεί και την πλατωνική σημασία του ως «λογική» ή «λογιστικό μέρος της ψυχής», που αποτελεί θεμελιακό κριτήριο για την εύρεση και εξάσκηση του μέτρου στην ανθρώπινη ζωή, που στη δική του ορολογία αποδίδεται με τον όρο «μεσότητα». Η μεσότητα, προϋπόθεση της ευτυχίας, δε μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνο μέσω του ορθού λόγου, που θα υποδείξει στον άνθρωπο σε ποιο βαθμό πρέπει να εκδηλώνει κάθε συναίσθημα ή παρόρμησή του. Μέσω αυτού, προσεγγίζεται η προαίρεση, ουσία της αρετής, που αποτελεί με τη σειρά της γεννήτορα της ευτυχίας ('Μεγάλα Ηθικά').

Το λόγο και την έλλειψή του διαπραγματεύονται οι καλλιτέχνες της έκθεσης.
Μέχρι ποιό σημείο μας προσδιορίζει η παιδική μας ηλικία και γιατί καταβάλουμε τόσο μεγάλη προσπάθεια για να αναστηλώσουμε ένα σύστημα σαθρό και γεμάτο επικίνδυνα κενά;
Για πόσο χρονικό διάστημα μπορεί ένα διεφθαρμένο και εκτός πραγματικότητας πολιτικό καθεστώς να επιζήσει χτίζοντας και στηρίζοντας γελοία συστήματα χειραγώγησης;
Γιατί θα πρέπει ένα έργο τέχνης να συμπεριλαμβάνει στα «εκ των ουκ άνευ» τη διατήρησή του στο διηνεκές και την αγοραστική του αξία στην αγορά τέχνης;
Σε ποιό βαθμό χάνουν οι λέξεις το αληθινό τους νόημα, όταν επιστρατεύονται για να δικαιολογήσουν τα «κατορθώματα» της άσκησης εξουσίας και την παράνοια ενός πολέμου;
Πώς καταφέρνει ένας Ποιητής να διαλύσει και να ανασυνθέσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα αισθητικών και νοηματικών στοιχείων και να το εκφράσει στη δική του γλώσσα;
Μπορούν να μεταβιβαστούν μέσω της σωματικής επαφής με το ομοίωμα ενός πολιτικού ηγέτη του παρελθόντος οι χυμοί της εξουσίας ενός καθεστώτος που ανήκει πλέον στην ιστορία;

(...) Ήμασταν όπως θα έπρεπε να είμαστε
Και δεν υπήρχε λόγος να ζούμε σε αυταπάτες ...
Αν δεν υπήρχαν ατέλειες,
Θα έλλειπε κάτι,
Και έχουμε ανάγκη από πολλά πράγματα
Για να έχουμε να βλέπουμε και να ακούμε ...
Alberto Caeiro (Πορτογάλος ποιητής)
Θανάσης Ράπτης

Inger Lise Rasmussen (DK)
Φωτοχαρακτικά Disjecta membra, είναι μια έκφραση του Ρωμαίου ποιητή Οράτιου και σημαίνει «ποιητικό απόσπασμα». Σ' αυτή την περίπτωση και ως τίτλος έχει διπλή έννοια: την κατάργηση της σημασίας των λέξεων στη διάρκεια του πολέμου. Το 1999 το ΝΑΤΟ χαρακτήριζε τους βομβαρδισμούς του Βελιγραδίου «επιχειρήσεις» αλλά για τους Σέρβους ήταν «επίθεση». Τον εμφύλιο πόλεμο οι Σέρβοι τον αποκαλούσαν «κρίση», την στιγμή που οι άλλοι μιλούσαν για «γενοκτονία». Κάπως έτσι επήλθε η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Όταν εκλείψουν οι λέξεις και το αληθινό νόημά τους, θα εκλείψει ο διάλογος και η αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων, θα επικρατήσουν η καταστροφή και η εχθρότητα και ο κόσμος θα διαλυθεί. Οι εικόνες από τη σειρά «Μετά τις επιχειρήσεις» είναι μια μεταφορά για την έλειψη του Λόγου.

Olja Triaska Stefanovic (SK)
Η ενότητα «Η Σκηνή Προειδοποιεί»είναι μια οπτική και κοινωνιολογική ανάλυση των σκηνών σε πολιτιστικά κέντρα και τηλεοπτικά στούντιο. Παρουσιάζει την σκηνή ως μέσο διάχυσης της κυρίαρχης πολιτικής ιδεολογίας και θέτει το ερώτημα αν είναι δυνατόν να αισθανθεί κανείς τα σύμβολα του παλιού καθεστώτος σ' αυτές τις άδειες σκηνές και σ' αυτόν τον άδειο από θεατές χώρο. Θεωρεί την σκηνή ως ένα χώρο προσομείωσης των κοινωνικών φαινομένων και της πραγματικότητας. Και τελικά, ο καλλιτέχνης δείχνει και την προσωπική/οικεία σκηνή, ως μια υπερτροφική δική του μνήμη.

Σταυρούλα Ντόκου (EL)
Η έλλειψη είναι ένα οικουμενικό συναίσθημα συνυφασμένο με την ζωή, που βιώνουν όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, σε πνευματικό και συναισθηματικό επίπεδο. Υπάρχει όμως και το παράδοξο η ζωή να συνεχίζεται, παρά την απουσία σημαντικών ή μη πραγμάτων. Για την ανάγνωση αυτών των έργων καλούμαστε να έρθουμε αντιμέτωποι με πράγματα σχεδόν αθέατα, αλλά σημαντικά, μικρές λεπτομέρειες, που όμως αποκτούν σημασία, ειδωμένα μέσα από ένα πρίσμα συμβολισμού και αλληγορίας. Οι συνθήκες των φωτογραφιών που επιλέχθηκαν είναι ρεαλιστικές, γεγονός που ενδυμώνει το νόημά τους και πλέκει ένα ενωτικό νήμα με τον κόσμο στον οποίο ζούμε και μια σχέση με τις έννοιες νοσταλγία, μνήμη, λήθη, απουσία, σημάδι, ίχνος...

Αργύρης Λιαπόπουλος (EL)
Τα νοήματα που συγκροτούνται και εμπεριέχονται σε μια φωτογραφία (συμπυκνωμένα συναισθήματα, πολυεπίπεδα νοήματα, αισθητικά στοιχεία κλπ) αποτελούν την ταυτότητα του έργου. Αυτό το ίδιο έργο μπορεί να αποσυντεθεί και να ξανασυντεθεί με τη μορφή γραπτού λόγου. Τα νοήματα, τα αισθητικά στοιχεία και τα συναισθήματα που εκπέμπει το έργο “ανακατεύονται” και ξαναπαρουσιάζονται με έναν διαφορετικό, μοναδικό τρόπο αυτή τη φορά, από ένα Ποιητή. Το ένα έργο δεν συμπληρώνει το άλλο, αντίθετα μοιάζει με διπλό είδωλο της ίδιας πραγματικότητας σε δυο διπλανούς καθρέπτες, τοποθετημένους σε διαφορετική κλίση.

Ισμήνη Γούλα (EL)
Εγκατάσταση "Η παιδική ηλικία είναι ένα συνονθύλευμα από αναμνήσεις. Τη διαπερνά γλυκά το νοσταλγικό βλέμμα και η σκέψη γύρω από αυτή. Τη θρέφει και τη γιγαντώνει ενίοτε. «Ξεφυλλίζουμε» τις μέρες και εκείνα τα χρόνια με ενσυναίσθηση της σημαντικότητάς τους. Κάνουμε αναδρομή στις μνήμες, τα μυστικά, τις σημαντικές ή υποτιμημένες στιγμές της και οδηγούμαστε στην ερμηνεία τους, αποτίοντας αυθόρμητα φόρο τιμής. Έχουμε την τάση να σφυρηλατούμε την παιδική μας ηλικία με ένα προστατευτικό ένστικτο όπου δεν επιτρέπουμε εύκολα την εισχώρηση άλλων, ίσως γιατί κάποια διορατικά μάτια θα ψυχανεμιστούν όλα εκείνα που με αγωνία προστατεύαμε." (Χριστίνα Βούλγαρη, Υποψήφια Διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης Πανεπιστημίου Χαϊδελβέργης-Γερμανία)

Anders Weberg (SE)
"Τέχνη P2P - Η Αισθητική του Εφήμερου" (2008 – 2011) Video Art 09'06'' loop
Ο Weberg είναι καλλιτέχνης του νέου είδους τέχνης P2P, που εκμεταλεύεται τη δυνατότητα του μέσου file-sharing και το χρησιμοποίησε για να τοποθετήσει τη δουλειά του σ' αυτή τη απεριόριστη εικονική παγκόσμια «γκαλερί». Θεωρεί ότι το P2P και το δίκτυο αποτελούν τους «δρόμους του σήμερα» και ότι η δουλειά του είναι η έκφραση της αγάπης του για την “…street art, το graffiti και την performance…”.
Στο έργο του “Τέχνη P2P - Η Αισθητική του Εφήμερου” το πρωτότυπο βίντεο πρώτα διανέμεται, μέχρι ένας άλλος χρήστης να το κατεβάσει. Το πρωτότυπο αρχείο και όλο το υλικό που χρησιμοποίησε για να το δημιουργήσει καταστρέφεται από τον καλλιτέχνη. Δεν υπάρχει πια πρωτότυπο. Μετά από αυτό το έργο θα είναι διαθέσιμο όσο άλλοι χρήστες το διανέμουν. Αυτή είναι και η ιδέα του έργου. Πραγματικά ο καλλιτέχνης δεν κατάφερε να μας στείλει τα πρωτότυπα έργα, γιατί απλά είχαν καταστραφεί. Με την σύμφωνη γνώμη του προβάλλουμε μια συρραφή από μικρά αποσπάσματά τους που κυκλοφορούν ως ανάμνηση των αυθεντικών έργων στο διαδίκτυο.

Magda Tothova (SK)
«Ο Λένιν και η Κόρη», 2003
Videoperformance, 2´34'', loop
Η καλλιτέχνις σ' αυτό το βίντεο δανείζεται μια αφήγηση που παραπέμπει σε μύθο. Στην οθόνη βλέπουμε ένα άγαλμα που απεικονίζει το κεφάλι του Λένιν και μια πανέμορφη νεαρή γυναίκα που αρχίζει να τον φιλά με πάθος. Η σχέση αυτή υπαινίσσεται τη μεταβίβαση της εξουσίας από τον παλιό ήρωα ηγέτη στην μετά Σιδηρού Παραπετάσματος νεολαία, παρά το γεγονός ότι θα μπορούσε να υπαινίσσεται και μια κρυφή επιθυμία για τον ισχυρό πολιτικό ηγέτη του παρελθόντος.

Σύντομα Βιογραφικά

Ο Αργύρης Λιαπόπουλος (1959, Κλειδί Ημαθίας) σπούδασε οικονομικά στην Α. Β. Σ. Θεσσαλονίκης. Με την φωτογραφία ασχολείται συστηματικά από το 1988. Ανέπτυξε πλούσια δράση με εκθέσεις, επιμέλειες εκθέσεων, happenings. Φωτογραφίες και εργασίες του έχουν γίνει εξώφυλλα σε βιβλία, αποτελέσαν υλικό βιβλίων, δημοσιεύθηκαν σε περιοδικά και έχουν γίνει αφιερώματα στον ημερήσιο τύπο και στα ΜΜΕ.
Έχει εκθέσει τη δουλειά του και πήρε μέρος σε σημαντικούς Φωτογραφικούς θεσμούς με ομαδικές και ατομικές δουλειές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μέλος του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. www.liapopoulos.gr

Ο Anders Weberg (1968, Σουηδία) είναι ένας καλλιτέχνης που δουλεύει πάνω στο βίντεο, τον ήχο, τα νέα μέσα και τις εγκαταστάσεις και τον απασχολεί πρωταρχικά η έννοια της ταυτότητας. Έχοντας εξειδίκευση στις ψηφιακές τεχνολογίες, μέλημά του είναι να αναμίξει τα είδη και τους τρόπους έκφρασης, να εξερευνήσει τη δυναμική των οπτικοακουστικών μέσων. Είναι ιδρυτής και επιμελητής της Stian, γκαλερί [συν]χρονης τέχνης και του AIVA (Angelholm International Video Art Festival). Ζει στο Kölleröd, ένα μικρό χωριό στη νότια Σουηδία και έχει εκθέσει σε πάρα πολλά καλλιτεχνικά/κινηματογραφικά φεστιβάλ, γκαλερί και μουσεία διεθνώς. www.weberg.se http://vimeo.com/weberg

Η Ισμήνη Γούλα (1980, Θεσσαλονίκη) έκανε σπουδές στο σχέδιο κοσμήματος, καθώς και σεμινάρια σκηνοθεσίας, ντοκυμανταίρ και video art στην σχολή IRIS για 2 χρόνια.
Είναι μέλος του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, όπου και έκανε σπουδές φωτογραφίας για 4 χρόνια. Προς το παρόν ζει και εργάζεται στο Βερολίνο.
Έχει συμμετάσχει σε 15 ομαδικές εκθέσεις φωτογραφίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
www.ismini-goula.net

H Σταυρούλα Ντόκου (1988, Θεσσαλονίκη) είναι τελοιόφοιτη φοιτήτρια του τμήματος κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, πεμπτοετής φοιτήτρια στo τμήμα MASTER της (ESADHAR) Ecole Superieure d'Art et Design Le Havre/Rouen και απόφοιτος του Μουσικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Η ενασχόληση με τη φωτογραφία στην ηλικία των 14 τη φέρνει για πρώτη φορά σε επαφή με την εικόνα. Ασχολείται με το video art, τη στατική φωτογραφία, τον κινηματογράφο και τις εγκαταστάσεις, χρησιμοποιώντας το κάθε μέσο, ανεξάρτητα αλλά και πειραματιζόμενη πάνω στο συνδυασμό και τη συνύπαρξή τους. Έχει εργαστεί σε ταινίες μικρού μήκους. Έχει πάρει μέρος σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και στη Γαλλία.

Η Olja T. Stefanović (1978, Slovakia) ζει και εργάζεται στη Bratislava/Slovakia. Το 2007 αποφοίτησε από την Academy of Fine Arts and Design της Bratislava. Το 2002 έλαβε υποτροφία της UNESCO για την Ισπανία, όπου κέρδισε σε έναν ακόμη διαγωνισμό τον επόμενο χρόνο. Έκανε πολλές ατομικές εκθέσεις. Το 2010 έφτασε στα τελικά του τέταρτου χρόνου του βραβείου 333, που δίνεται από την Prague National gallery και το CEZ Group. Εργάζεται ως βοηθός στο Photography and New Media Department, στην Academy of Fine Arts and Design στη Bratislava.

Η Magda Tothova (1979, Bratislava/Slovakia) μετά την αποφοίτησή της από το Friedl Kubelka’s School for Artistic Photography, Vienna, Austria, το 2000, έκανε MA στη φωτογραφία, στο University of Applied Arts, Vienna, Austria, το 2005. Με τις σκηνοθετημένες, μικρού μήκους βιντεοταινίες της, που μ' έναν χιουμοριστικό τρόπο θέτουν ερωτήματα για τις δομές της κοινωνίας, ανέπτυξε μια αποσπασματικά αφηγηματική γλώσσα για να διηγηθεί τις ιστορίες της. Ενταγμένες σε εγκαταστάσεις πολλαπλών μέσων από το 2005, οι κατασκευές συνηθισμένων καταστάσεων της Tóthova με ουτοπική σύνθεση, αναγκάζουν τους πρωταγωνιστές της να πάρουν βαρυσήμαντες αποφάσεις. Έχει δείξει τη δουλειά της σε πάρα πολλές εκθέσεις διεθνώς. www.magdatothova.com

Η Inger Lise Rasmussen (Δανία) εκπαιδεύτηκε στις εκτυπώσεις και οι αναλογικές της φωτογραφίες γίνονται φωτοχαρακτικά. Η δουλειά της εστιάζει στις μεγάλες μητροπόλεις και το αστικό τοπίο και έχει δείξει τη δουλειά της σε ατομικές εκθέσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η δουλειά της βρίσκεται σε πολλές συλλογές σ' όλο τον κόσμο. Δίδαξε σαν συνεργαζόμενη καθηγήτρια στο Vestlandets Kunstakademi, στο Bergen της Νορβηγίας, σήμερα είναι καλλιτεχνικός σύμβουλος στο Højbjerg FotoGrafiskeVærksted, στο Aarhus της Δανίας.
Τιμήθηκε με πολλά βραβεία στη χώρα της.
Στις εκδόσεις της συμπεριλαμβάνονται το Tageskarten, 2000, το Raw Space, 2005 και το Brilliant City, 2009. www.ingerliserasmussen.dk

Παραγωγή: Φωτογραφικό Kέντρο Θεσσαλονίκης
Εγκαίνια: Σάββατο 19 Μαΐου 2012, 20:00