Sally Mann

Υπάρχει αυτή η αίσθηση του αμετάβλητου, της αιώνιας ζωής. Σ’ αυτά τα καινούρια έργα υπάρχει και η αίσθηση της συνέχειας που χαρακτήριζε τη δουλειά του Cy –η ποιότητα του έργου που μας κληροδότησε, η τέχνη του– δεν πρόκειται για μνημείο, πρόκειται για κάτι ζωντανό.
—Sally Mann

Η γκαλερί Gagosian παρουσιάζει την έκθεση “Remembered Light”, την πρώτη ατομική της Sally Mann στην Αθήνα.

Η Mann είναι διάσημη για τον τρόπο με τον οποίο μεταμορφώνει τα ιδιωτικά και οικεία θέματα που φωτογραφίζει –παιδιά, τοπία, οικογένεια και θνητότητα– έτσι ώστε να προκαλούν τόσο δέος όσο και ταραχή. Σε προηγούμενες δουλειές της διερευνούσε τις σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών, μεταξύ συζύγων, αδελφών, όπως και μεταξύ φύσης και ιστορίας.

Σε αυτή την έκθεση με έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες που τράβηξε μεταξύ 1999 και 2012 αποτυπώνει –κάπως φευγαλέα– το ατελιέ του Cy Twombly, αγαπημένου φίλου και μέντορά της, που πέθανε πριν από μερικά χρόνια. Πρόκειται για την πρώτη ατομική έκθεση της Mann στην Ελλάδα, η οποία, πριν έρθει στην Αθήνα παρουσιάστηκε στην Gagosian της Νέας Υόρκης, του Παρισιού και της Ρώμης.

Ο Twombly και η Mann γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη νοτιοανατολική Βιρτζίνια. Το μέρος αυτό όπου εκείνος επέστρεφε κάθε χρόνο, αποτελεί συγχρόνως και πεδίο αναμνήσεων της μεταξύ τους σχέσης. Στο πρόσφατο διάσημο αυτοβιογραφικό βιβλίο της Hold Still (2015), το οποίο ήταν υποψήφιο για το αμερικανικό Κρατικό Βραβείο μη Λογοτεχνικού Βιβλίου, η Mann θυμάται την απλότητα του Twombly, την ευγένεια του – χαρακτηριστικό των ανθρώπων του Νότου, το καυστικό χιούμορ του. «Η κοινή μας καταγωγή από τον Νότο, με την ησυχία, την ομορφιά του και μια γλυκιά επίγευση από το παρελθόν, μας επιτρέπει να αποστασιοποιούμαστε από αυτό, διατηρώντας την οπτική μιας άλλης εποχής», λέει αναφερόμενη στη φιλία τους.

Η ματιά της Mann και το θερμό φως της Βιρτζίνια κάνουν τις συλλογές και τα καθημερινά αντικείμενα στο ατελιέ του Twombly να φαντάζουν σαν απόδειξη μιας ζωής γεμάτης φαντασία και έμπνευση, η οποία βιώθηκε αλλά και σημαδεύτηκε τόσο από την πραγματικότητα όσο και από το δικό του modus operandi – όπως το έθεσε ο Simon Schama «τα απομεινάρια, το επίχρισμα και τα σημάδια, και μια απουσία που μεταμορφώνεται σε παρουσία». Το έργο Remembered Light, Untitled (Solitary Print on Wall) (2012) δείχνει έναν τοίχο στο ατελιέ του καλλιτέχνη στη Βιρτζίνια, πάνω στον οποίο είναι στερεωμένη με συρραπτικό μια φωτογραφία που είχε τραβήξει ο Twombly στην Γκαέτα. Στη φωτογραφία του Twombly, όπως την έχει φωτογραφίσει η Mann, διακρίνεται μια προτομή τοποθετημένη ανάμεσα σε βάζα. Υπό το φως της παραλίας οι μορφές αυτές αποπνέουν μια αίσθηση νοσταλγική. Με το έργο Remembered Light, Untitled (Squat White Sculpture and Paint Edges) (2012) η Mann δίνει μία εικόνα της απτής διαδικασίας που καταλήγει στη δημιουργία ενός από τα γλυπτά του. Ακόμη και χωρίς τη φυσική παρουσία του ίδιου του καλλιτέχνη, η Mann καταφέρνει να αποτυπώσει την καθημερινή ζωή και εργασία του.

Οι ποιητικές εικόνες με τις οποίες καταγράφει η Mann το παρελθόν απαθανατίζουν στιγμές της καλλιτεχνικής ζωής του Twombly. Αποδεικνύουν παράλληλα την ικανότητα και διεισδυτικότητά της να καταγράφει την ιδιωτικότητα, τον μοναδικό τρόπο της να απαθανατίζει την αμεσότητα, την οικειότητα, και το παρόν καθώς μετατρέπεται σε παρελθόν.

Τα έργα της συνοδεύονται από έναν κατάλογο των εκδόσεων Abrams, ο οποίος περιέχει ένα δοκίμιο του Simon Schama και μία συζήτηση μεταξύ της Sally Mann και του Edmund de Waal.

H Sally Mann γεννήθηκε το 1951 στο Λέξινγκτον της Βιρτζίνια, όπου και εξακολουθεί να ζει και να εργάζεται. Το 2001 το περιοδικό Time την ανακήρυξε «Καλύτερη φωτογράφο της Αμερικής». Με υποτροφία από το Guggenheim και έχοντας λάβει τρεις φορές την υποτροφία National Endowment for the Arts, η ζωή και το έργο της έχουν γυριστεί δύο φορές σε ντοκιμαντέρ: Blood Ties (1994) και What Remains (2007). Το τελευταίο της βιβλίο Hold Still: A Memoir with Photographs (Little, Brown, 2015) έλαβε ενθουσιώδεις κριτικές και βρίσκεται στη λίστα των μπεστ σέλερ στους New York Times, ενώ παράλληλα ήταν υποψήφιο και για το Κρατικό Βραβείο Βιβλίου και τιμήθηκε με το Andrew Carnegie Medal of Excellence για μη λογοτεχνικό βιβλίο. Έργα της ανήκουν σε σημαντικές συλλογές, όπως του Μουσείου Victoria and Albert στο Λονδίνο, του Moderna Museet στη Στοκχόλμη, του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης στη Νέα Υόρκη, του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη, του Whitney Museum of American Art στη Νέα Υόρκη, του Museum of Fine Arts στη Βοστόνη, του Hirshhorn Museum and Sculpture Garden στην Ουάσινγκτον, του Museum of Fine Arts στο Χιούστον του Τέξας, του High Museum of Art στην Ατλάντα και του Εθνικού Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στο Τόκιο. Οι πρόσφατες εκθέσεις της συμπεριλαμβάνουν τις εξής: “Sally Mann: What Remains”, Corcoran Art Gallery, Ουάσινγκτον (2004), “Sally Mann: Deep South/Battlefields”, Kunstammlung im Stadtmuseum, Ιένα, Γερμανία (2007), “Sally Mann: The Family and the Land”, Kulturhuset, Στοκχόλμη (2007, η οποία περιόδευσε και στο Taidemuseo Tennispalatsi στο Ελσίνκι, στο Dunkers Kulturhus στο Χέλσινγκμποργκ της Σουηδίας, στη Royal Library στην Κοπεγχάγη, στο Fotomuseum Den Haag στη Χάγη, και στη Photographer’s Gallery στο Λονδίνο έως το 2010), “Sally Mann: The Flesh and the Spirit”, Virginia Museum of Fine Arts, Ρίτσμοντ, Βιρτζίνια (2010), “A Matter of Time”, Fotografiska Museet, Στοκχόλμη (2012), και “Sally Mann: Battlefields”, Taubman Museum of Art, Ροανόκε, Βιρτζίνια.

Η μεγάλη αναδρομική έκθεση “Sally Mann: A Thousand Crossings” θα εγκαινιαστεί τον Μάρτιο του 2018 στη National Gallery of Art στην Ουάσινγκτον και στη συνέχεια θα περιοδεύσει σε σημαντικά μουσεία, μεταξύ των οποίων το J. Paul Getty Museum στο Λος Άντζελες, το Museum of Fine Art στο Χιούστον, η Galerie nationale du Jeu de Paume στο Παρίσι, και το Peabody Essex Museum στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης.

εικόνα: Sally Mann, Remembered Light, Untitled (Flamingo Profile), 2012, gelatin silver print, 40.6 × 50.8 cm (16 × 20 inches), edition of 3 © Sally Mann.