Φωτογραφικές Μνήμες από τη Σύγχρονη Ελλάδα

Ο Δήμος Ηρακλείου και η Διοικητική Επιτροπή του Μουσείου Μπενάκη συνδιοργανώνουν την έκθεση φωτογραφιών του Κώστα Μπαλάφα από το Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη με τίτλο «Φωτογραφικές Μνήμες από τη Σύγχρονη Ελλάδα».

Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου από 7 Οκτωβρίου έως 5 Νοεμβρίου 2010

Ο Κώστας Μπαλάφας γεννήθηκε το 1917 στο ορεινό χωριό Χώσεψη (Κυψέλη σήμερα) της Ηπείρου, από γονείς αγρότες. Μυήθηκε στη φωτογραφική τέχνη, την οποία αγάπησε και υπηρέτησε για εξήντα και πλέον χρόνια, στα Γιάννενα, λίγο πριν το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα. Από το 1941 έως το 1944 φωτογράφησε τον ένοπλο αντάρτικο αγώνα του ηπειρώτικου λαού κατά των κατακτητών. Μετά το τέλος του πολέμου εργάστηκε στη ΔΕΗ στο Τμήμα Αναπαραγωγής Σχεδίων, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε. Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας. Από το 1952 ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα, φωτογραφίζοντας και κινηματογραφώντας τη ζωή και τα έθιμα των ανθρώπων της επαρχίας. Τα τελευταία τριάντα χρόνια, οι φωτογραφίες του έχουν παρουσιαστεί σε πολυάριθμες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχουν δημοσιευτεί σε καταλόγους εκθέσεων καθώς και σε προσωπικές εκδόσεις.

Ο Κώστας Μπαλάφας είναι ένας γνήσια λαϊκός καλλιτέχνης, αφ’ ενός γιατί ο λαός είναι ο βασικός πρωταγωνιστής των φωτογραφιών του, αφ’ ετέρου γιατί σ’ αυτόν κυρίως απευθύνεται αυτό το έργο. Η θεματική του, με ελάχιστες ίσως μικρές παρενθέσεις, είναι αξιοσημείωτα συνεχής και συνεπής, και υπήρξε κατά βάση η καταγραφή της μεταπολεμικής ελληνικής κοινωνίας σε κάθε της έκφανση. Οι συνθέσεις του είναι απέριττες, χωρίς καμία επιτήδευση. Η τομή που δημιουργούν, βαθιά και καθαρή με την ακρίβεια νυστεριού. Η λιτότητα των ασπρόμαυρων τόνων ολοκληρώνει χωρίς δραματικότητες τον κύκλο των εκφραστικών του εργαλείων. Η ζωή και το έργο του Κώστα Μπαλάφα σφραγίζονται λίγο πολύ από κοινά θεμελιακά δεδομένα και αρχές: το αυτοδίδακτο (τόσο της τέχνης όσο και της επιβίωσης), την καθαρότητα του σκοπού, την αντισυμβατική στάση, τη γνησιότητα της έκφρασης. Ο ίδιος είναι, πάνω απ’ όλα, ένας άνθρωπος που δεν έκλεισε ποτέ τα μάτια μπροστά στην ομορφιά, την αλήθεια, την καταστροφή και το θάνατο. Και τα αντίκρισε όλα σε γενναίες δόσεις.

Μέρος της έκθεσης αφορά και το φωτογραφικό οδοιπορικό του στο Άγιο Όρος κατά το διάστημα από το 1969 έως το 2001. Ο Κώστας Μπαλάφας, επισκέφθηκε το Άγιο Όρος αρκετές φορές με στόχο να συγκροτήσει τη δική του φωτογραφική κατάθεση για τον τόπο και τους ανθρώπους του. Κατά την οδοιπορία του στον Άθω, όπως και στο υπόλοιπο έργο του, το κύριο ενδιαφέρον του επικεντρώνεται στον άνθρωπο. Οι Αγιορείτικες φωτογραφίες του Κώστα Μπαλάφα συμπληρώνουν την εικόνα της δικής του Ελλάδας, εξοικειώνουν το ευρύ κοινό με την ποιότητα της οπτικής του και απελευθερώνουν μία δίοδο κοινής εμπειρίας και συλλογικής μνήμης.